Andrej Roeblev is Andrej Tarkovski voor gevorderden. Een aardse film die naar de hemel reikt over een aardse schilder die naar de hemel reikt.
Hoe zweverig wordt het als een van de hogepriesters van de transcendentale cinema vertelt over een Russische monnik die uitblonk in iconen? Amper. Andrej Roeblev van Andrej Tarkovski is net heel aards. De eigenzinnige en spirituele Russische filmregisseur werd bewonderd door Ingmar Bergman, Akira Kurosawa en Terrence Malick, verafgood door Lars von Trier en schaamteloos gekopieerd door Alejandro González Iñárritu. Tarkovski zag film als beeldhouwen met tijd en hield van lang aangehouden opnames en het associatief vermengen van droom, herinnering, visioen en werkelijkheid. Wie geen ervaring heeft met zijn unieke filmtaal, oefent best met Stalker of Solaris. Als die films uw ziel beroerd hebben, kan Andrej Roeblev een verpletterende ervaring zijn.
Andrej Roeblev schilderde in de vijftiende eeuw iconen die vandaag nog steeds aanbeden worden door gelovigen en kunstliefhebbers, maar verwacht geen kunstenaarsbiografie. Verwacht zelfs niet te veel kunst. Pas helemaal op het einde van drie uur cinema zien we zijn religieuze schilderwerk. Door ineens over te schakelen van dramatische zwart-witbeelden naar zaligmakende kleuren benadert die climax de goddelijke extase. Wat daar voor Roeblev aan voorafgaat, is allesbehalve goddelijk. God is heel moeilijk te vinden in een modderig, middeleeuws Rusland met Tataarse indringers, veel wreedheden en ploeterende mensen met bizarre heidense rituelen. Is het in zo’n destructieve tijd wel zinvol en gepast om je via de kunst aan God te wijden?
Van het verhaal moet je je niet te veel aantrekken, op je zintuigen vertrouwen volstaat. Tarkovski vindt het verhevene in het aardse en wij via hem. Net als Roeblev werd het hem niet gemakkelijk gemaakt. Het is onzeker of hij aanstuurde op een parallel tussen Roeblevs gruwelijke tijd en het sovjettijdperk, maar zijn relatie met het communistische regime was problematisch en de filmrelease werd drie jaar lang tegengehouden. Gelukkig zijn Flagey en Cinematek niet tegen te houden.
ECM: ANDREI TARKOVSKY > 26/11, Cinematek, www.cinematek.be
Lees meer over: Film
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.