Cinematek zoomt in op Sloveense cinema

In België weten we dat ook kleine landen goede films kunnen voortbrengen. Cinematek stelt voor om op ontdekkingstocht te gaan in de Sloveense cinema.

Met Slavoj Žižek beschikt Slovenië over een beruchte filosoof die passioneel over films als Melancholia, Psycho en Dziga Vertovs De man met de camera vertelt. Maar uiteraard zijn er ook Slovenen die zelf films maken. De volgende weken gaat Cinematek met wat hulp van de Sloveense Cinematheque op zoek naar de betere films uit het tussen Kroatië en Oostenrijk geplette land van 2,1 miljoen inwoners.

Het programma opent in stijl: een Sloveens muziekkwartet komt de eerste Sloveense speelfilm live begeleiden. In het pastorale Koninkrijk van Zlatorog (V kraljestvu Zlatoroga) uit 1931 wandelen drie mannen naar de heilige berg Triglav. Na afloop kan je niet wachten om hun voorbeeld te volgen.

Bij afwezigheid van een doordacht cultuurbeleid is de Sloveense filmproductie vrij bescheiden. Van scholen of stromingen is amper sprake. Een van de weinige karakteristieken zouden individualistische hoofdpersonages zijn die botsen met de regels van de moderne samenleving.

Zware kost is het benauwende Klassenvijand (Razredni sovražnik, 2013) van Rok Bicek. Na de zelfmoord van een medeleerlinge wijzen middelbareschoolleerlingen hun autoritaire leraar Duits als schuldige aan en komen in opstand. De psychologische spanning tussen het zich ophitsende collectief en het individu, of tussen jong en oud, wordt onhoudbaar. De redelijkheid is ver zoek.

In Dansen in de regen (Ples v dežju, 1961) van Boštjan Hladnik blijven een weinig vrolijke, te veel drinkende kunstenaar en een al wat oudere, alsmaar onzekerdere actrice elkaar opzoeken (en van beter dromen) terwijl geen van beiden daar gelukkig van wordt. Veel critici beschouwen het als de beste Sloveense film aller tijden. Dat moeten dan toch vooral critici zijn met een grote voorliefde voor de nouvelle vague, adembenemende zwart-witfotografie, droefgeestige thema's als vervreemding, voyeurisme of zelfhaat, en een kompas om niet verloren te lopen in de schemerzone tussen droom en werkelijkheid.

RETROSPECTIEVE SLOVEENSE FILM
2 > 22/12, Cinematek, www.cinematek.be