Singer-songwriter Lucky Fonz III smeert zijn Boterhammen in de Stad

In Nederland zijn de filosofische bespiegelingen van Lucky Fonz III inmiddels een begrip, maar in Vlaanderen blijft het sleuren voor het even laagdrempelige als compromisloze repertoire van de singer-songwriter die diep in zijn hart een gabber blijkt te zijn. Boterhammen in de Stad mag daar verandering in brengen.

Aanvankelijk zong Lucky Fonz III in het Engels, dat hij als zijn culturele moedertaal beschouwt. De zanger, die voor de burgerlijke stand gewoon Otto Wichers heet, studeerde Engelse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Amsterdam, zijn directe inspiratiebronnen komen uit de Anglo-Amerikaanse liedjestraditie en na zijn doorbraak bij onze noorderburen – in 2006 won hij de Grote Prijs van Nederland in de categorie ‘singer-songwriter’ – zou hij vooral in de Engelstalige wereld toeren. De ommekeer kwam er toen hij na de Nederlandse poppodia ook de schouwburgen wilde veroveren. Naast een getalenteerd liedjesschrijver is Lucky Fonz III ook een vlotte prater, een eigenschap die hem passages in populaire Nederlandse tv-shows als De wereld draait door en De slimste mens ter wereld opleverde.

“Op mijn eerste theatershow kreeg ik zoveel goede reacties dat ik daarna in het Nederlands ben blijven zingen,” vertelt hij. “In het Nederlands kwamen mijn poëtische vaardigheden gewoon beter tot hun recht en ging er geen energie verloren in de vertaling. Ik kreeg ook meteen een contract aangeboden bij het hiphoplabel Top Notch. De slechte reputatie van het Nederlands als zangtaal is trouwens onterecht. Je moet tijdens het schrijven maar rekening houden met al die harde klinkers en hoekige medeklinkers.”

Een verrassende medestander vond hij in de Ierse dichter en Nobelprijswinnaar Seamus Heaney, die hem na een lezing ooit vertelde dat ook zijn gedichten beter klonken in het Nederlands. “Al begreep hij er geen snars van, zijn ruige teksten over het moerassige landschap, aarde en klei hebben diezelfde ‘aardappelvibe’. Mijn teksten zijn net zo geaard. Ze zijn toegankelijk, zonder aan diepgang in te boeten. Impressionistische, semigevoelsmatige, wazige popmuziek schrijven ligt me niet. Ik hou van heldere en scherpe beelden en metaforen.”

WAT ZINGT-IE NOU?
“Ik ben een muis en ik weet een leuk feitje / Net als bij mensen klopt mijn hart maar een tijdje,” zingt Lucky Fonz III in ‘Ik ben een muis’. Het nummer is de favoriet van Jan De Smet, een van de grootste Vlaamse fans van de Nederlandse singer-songwriter. Hij dropte het in het liedjesprogramma Smartschade dat exact een jaar geleden op de Boterhammen-affiche stond. “Ik vind het een grote eer dat enkele Belgische iconen net dat liedje uitkozen. De muis die de nietige mens verzinnebeeldt: het is bijna een literair cliché. Check Of mice and men van John Steinbeck of ‘To a mouse’ van de Schotse dichter Robert Burns. Maar in de popmuziek kom je het zelden tegen. Veel van mijn liedjes zijn zo direct dat kinderen ze meteen snappen. Ze vinden het grappig dat ik ‘Ik ben een sukkel’ zing, omdat ze begrijpen dat dat gek is om te zingen. Ook bij het horen van de eerste regel van ‘Ik heb een meisje’ – ‘Ik wil je opvouwen en in mijn broekzak doen’ – zie je ze denken: ‘Wat zingt-ie nou?’ Gewoon omdat ze nog niet vertrouwd zijn met de clichés van de liefdespoëzie. Maar eigenlijk ervaren ze de kracht van de beeldspraak zoals ze oorspronkelijk bedoeld was. Het mag geen spel van referenties worden, moet direct kunnen raken. Tegelijk vind ik dat een liedje veel dingen tegelijk kan zijn: vrolijk én ernstig, intelligent én dom. De coupletten van het ‘simpele’ ‘Ik ben een sukkel’ zijn erg complex, maar dat vind ik net leuk.”

De muziek op Lucky Fonz III’s nieuwe album Hemellichamen klinkt dansbaar. Toch zullen veel mensen raar opkijken als ze vernemen dat hij vroeger een gabber was. “Omdat ze mijn muziek associëren met ‘hoge’ cultuur en niet met trash, terwijl er muzikaal niet zo gek veel verschil is. Hardcore heeft ook geen dubbele bodems. Het is geen wazige soep. Net als folkmuziek is het heel heldere muziek zonder veel dynamiek. De wortels van de folk liggen in de Europese volksdanstraditie met zijn Ierse jigs en reels. Hardcore doet hetzelfde met drums en synths. Ook hakken is volksdans. Het zijn blaadjes aan dezelfde muziekboom.”

“Ik was een gabber tijdens de hoogtijdagen van het genre en bezocht de Nederlandse equivalenten van de Thunderdome-feestjes in het Sportpaleis. De eerste keer dat ik voor een publiek stond, was als dj met een tas vol hardcoreplaten. Het zat er dus al die tijd al in. Nu het er ook uit komt, hoeft het dus niet langer als een dubbelleven te bestaan naast mijn Bob Dylan-achtige liedjes. (Lacht)

VET LEUK LEVEN
In ‘Praat erover’ raadt Lucky Fonz III mensen aan om te praten over hun mentale kwetsbaarheden. “Dat komt omdat ik zelf veel last heb gehad van depressies. Ik ben suïcidaal geweest, had ooit een psychose en was lang in behandeling. Maar nu leid ik een vet leuk leven. Dat dat kon, hoorde ik vroeger niet. Ik verborg dit deel van mijn leven, omdat ik bang was dat men zou gaan twijfelen aan mijn capaciteiten. Tot ik besefte hoeveel steun ik had aan artiesten die er eerlijk voor uitkwamen dat ze iets soortgelijks hadden meegemaakt én erdoor waren gekomen. Kijk. (Toont een gesigneerd exemplaar van Geheime bekentenissen, de biografie van Guido Belcanto, red.). Hij windt geen doekjes om zijn depressie, zegt dat hij voorgoed beschadigd is, maar vertelt tegelijk een hoopvol verhaal waaraan je je kan optrekken. Dat wilde ik ook, want herkenning is erkenning, en erkenning is altijd ergens een opluchting en verlichting.”

Jan De Smet probeerde Lucky Fonz III te lanceren in Vlaanderen, maar de radio’s wilden niet mee. Is dat intussen veranderd? “Nee, het is absurd. Al hoor je mijn liedjes ook in Nederland niet op de radio. Ik heb er naam gemaakt door zieltje per zieltje te winnen. Eerst tijdens open mics, later in de kroegen en de clubs, daarna in theaters en op festivals. Ik denk al jaren na over wat ik moet doen om België te veroveren. In de Belgische De slimste mens komen zitten? Er ook in alle kroegen spelen? Het is een luxeprobleem. Ik wil er niet over stressen. Al heb ik wel een geheim plan: een lied schrijven over België.”

BOTERHAMMEN IN DE STAD: LUCKY FONZ III
25/8, 11.30, Gare Maritime, www.abconcerts.be