Under the skin: wat kruipt er onder de huid van dj en producer Sara Dziri?

Toen dj en producer Sara Dziri de ravecultuur in Brussel ontdekte, ging er een nieuwe wereld voor haar open. “Ik voelde er een openheid voor complexe identiteiten, voor iedereen die niet tot de 'mainstream' van de samenleving behoort.”

'Fille de racaille' heet een van de songs op het debuutalbum van Sara Dziri. 'Racaille' betekent letterlijk uitschot. “Een onbetrouwbare bevolkingsgroep; een categorie mensen die als verachtelijk wordt beschouwd,” zegt Larousse het onverbloemd. In Frankrijk heeft het woord een politieke bijklank, vertelt Sara Dziri, en verwijst het naar Noord-Afrikanen uit de Parijse banlieues, erop doelend dat ze arm en onverzorgd zijn. Maar voor Dziri is het een soort geuzennaam.

“Mijn vader heeft veel met racisme te maken gehad,” zegt de Brusselse dj en producer, die opgroeide in Antwerpen met een Vlaamse moeder en een Tunesische vader. “Met 'Fille de racaille' steek ik de draak met mensen die mij uitlachten om wie ik was: van kleur, vrouw en queer. Ik eigen mezelf die naam met een knipoog toe, en keer de rollen om. Eigenlijk lach ik met iedereen die vooroordelen heeft tegen mensen zoals ik, onverlaten die het anderen moeilijker maken in de samenleving.”

Close to home heet het debuutalbum waarmee Sara Dziri zichzelf als producer in de kijker plaatst. Een verwijzing naar het “in between-gevoel” dat ze altijd heeft ervaren, in de muziek en in de samenleving. “Waar ik ook kom, ik voel me er nooit helemaal op mijn gemak,” zegt ze. “In Antwerpen voel ik me misschien wel thuis, maar tegelijk ook weer niet. Onder Tunesiërs is dat net zo: ik spreek de taal en ken de cultuur, maar toch blijf ik een buitenbeentje in die gemeenschap omdat ik ook voor een groot deel Vlaams ben.”

Muzikaal vertaalt zich dat in een melange van Belgische new beat en Noord-Afrikaanse klanken, van techno en trance, een aanstekelijke hybride die je bij code geel in geen tijd de dansvloer op sleurt. Een mix die net zo goed tussen verschillende werelden laveert. “Mijn album is heel persoonlijk en reflecteert heel erg mijn identiteit, of de zoektocht naar die identiteit. Die is veelgelaagd, en in die zin weerspiegelt mijn muziek ook heel erg Brussel. Mensen vinden de diversiteit hier vaak een moeilijk verhaal, maar het is de realiteit. En er komen steeds lagen bij.”

Pas toen Dziri op haar negentiende naar Brussel verhuisde, vond ze een plek waar ze kon aarden. “In Antwerpen had ik niet het gevoel dat ik volledig mezelf kon zijn of al de facetten van mijn identiteit kon beleven,” vertelt ze. “Antwerpen is op een bepaalde manier witter en homogener, veel minder divers.” De ravecultuur in Brussel speelde een sleutelrol. “Die undergroundcultuur was een verademing. Ik voelde er een openheid voor complexe identiteiten, voor iedereen die niet tot de 'mainstream' van de samen­leving behoort.”

Het nachtleven wordt door veel mensen gezien als louter escapisme of hedonisme, maar dat is maar een deel van het verhaal voor Dziri. “Escapisme zit overal, ook als je gewoon op café gaat. De samenleving heeft dat nodig, je moet dat niet veroordelen. Anderen gaan uit om zichzelf te ontdekken of willen hun favoriete artiest aan het werk zien. Voor mij draait het meer en meer om de muziek, en de verbinding met het publiek. De voorbije twee jaar heb ik die connectie heel erg gemist. Ik ben blijven produceren en maken, maar net als iedereen voelde ik mij geïsoleerd.”

Toen Dziri acht jaar geleden zelf begon te dj'en, zag ze dat er nog veel werk te verrichten is: de dancewereld was en is nog steeds voornamelijk een clubje van witte heteromannen. Om een tegenwicht te bieden, richtte ze een paar jaar terug het collectief Not Your Techno op, dat ijvert voor een grotere aanwezigheid van people of colour, queers en vrouwen in het nachtleven. In de Beursschouwburg organiseerde ze ook een tijd Souk Sessions, waarin ze focuste op Arabisch getinte techno.

“Ik heb twee jaar in Toronto gewoond. Omdat ik me met de muziekstijlen die ik draaide niet thuis voelde in de technoscene daar, begon ik mijn eigen feestjes te organiseren onder de naam Souk Sessions, die focusten op een alternatievere soort dance.” Ze is er ondertussen mee opgehouden, en ook de hashtag #arabtechno gebruikt Dziri niet meer, omdat ze voelde dat ze in het vakje 'wereldmuziek' werd gestopt. “Ik vond dat heel beperkend. Door mijn achtergrond gebruik ik misschien invloeden die een volledig witte producer niet zou gebruiken, maar dat verandert niets aan het feit dat we uiteindelijk allemaal elektronische muziek maken. Als ik een elektrische gitaar zou gebruiken in plaats van de ney, zou niemand daar een vraag over stellen, terwijl dat gewoon twee instrumenten zijn.”

Dziri verwijst met tracks als 'Alif lam' of 'Kan ya makan' wel nog naar haar roots op Close to home. De sleuteltrack is 'State of existence', waarin ze naar antwoorden op grote vragen zoekt. “Mijn album voelt als een research. Ik ben drie jaar geleden begonnen aan deze plaat, eigenlijk moest ze anderhalf jaar geleden al uitkomen. Maar die vertraging heeft me er met afstand en opnieuw naar doen kijken. Dat heeft me heel veel geleerd, ik ben enorm gegroeid, ik voel me een completer artiest.”

SARA DZIRI
Close to home is nu uit
Listen x Not Your Techno: 1/4, 23.00, Brussel Congres, www.listenfestival.be