Boek: Vliegtijd

Lichtheid bestempelde Italo Calvino in zijn postuum uitgegeven Zes memo’s voor het volgende millennium als een van de kenmerken van goede literatuur. Met lichtheid creëert de schrijver afstand. En die afstand zet de Brusselse schrijfster Els Moors in Vliegtijd volop in voor een poëtische verkenning van de grenzen van haar fictie.

De grondstof voor de drie verhalen in Vliegtijd wordt geleverd door een reeks persoonlijke reiservaringen. Er zit zonder twijfel veel Els Moors in Vliegtijd, maar van een een-op-eenverhouding tussen woord en wereld is geen sprake. Daarvoor zet de Brusselse schrijfster te opvallend in op de compositie, en is ze zich te bewust van de scheppende kracht van woorden. Het hilarische én pijnlijke titelverhaal haalt het ik-personage, een Belgische schrijfster, naar Slowakije voor een internationaal literair treffen van 27 dichters met evenveel nationaliteiten. De organisatie blijkt hopeloos amateuristisch, de dichters moeten hun kamers delen, de catering slaat nergens op en de poëzie verdrinkt in te veel wijn. Het leven herleid tot the bare necessities. De ik-figuur drinkt, eet, rookt en is eenzaam. Ondanks de vele menselijke contacten levert ze een voortdurend gevecht met zichzelf. Het leven zoals het is. Of niet?

In het poëtische 'Aan de voet van de berg' brengt Els Moors opnieuw een schrijfster onder in een troosteloos, onbestemd decor, met als even onbestemd doel te schrijven. De lezer krijgt gesprekken en ontmoetingen voorgeschoteld die uiteindelijk in het ijle oplossen. Spreken en luisteren zijn bij Els Moors wel vaker gekleurd door haar oog voor de grenzen van de talige omgang. Ze suggereert veel en laat bijna niets gebeuren. 'Afstand', het derde verhaal, voert als hoofdpersonage opvallend geen ik, maar een ze op. Opnieuw is dat een schrijfster, die ditmaal in Noord-Frankrijk gaat werken aan haar boek. En opnieuw wordt er gegeten, gekeken en gedacht over liefde... niet veel meer dan dat. Maar de distantie is er. Het besef dat de lichtheid in de taal bedrieglijk is. Het besef dat de taal zelf bedrieglijk is, en dat suggestie oproept, niet werkelijk maakt. Els Moors gaat op reis in de krochten van een identiteit die strijdt met zichzelf, tussen woorden die weerstand bieden aan de werkelijkheid. Alleen vanaf een afstand ontwaar je het licht van de schrijver.