De vijf hoeken van de wereld: Spanje in Brussel

Het is wat met die Hallepoort. U wist al dat dit overblijfsel van de tweede Brusselse stadsomwalling uit de veertiende eeuw er lang niet meer hetzelfde uitziet als toen. Architect Hendrik Beyaert, die ooit nog onze briefjes van honderd frank sierde, maakte er in 1868 een neogotisch kasteel van.

Maar dat is niet de enige manipulatie van de geschiedenis die je op deze plek aantreft. Wat verderop in het park staat namelijk een menhir die helemaal geen menhir is. Het gaat om de sculptuur Pelgrim van de hand van de Spaanse beeldhouwer Manolo Paz uit 1999. Het beeld van 11 meter hoog werd toen geschonken door de Xunta de Galicia (de 'regering' van de Galicische gemeenschap) aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De rechtopstaande steen is natuurlijk wel een verwijzing naar het erfgoed dat de Kelten op verschillende plaatsen in Europa hebben achtergelaten. Galicië werd door de Kelten bezocht vanaf de zesde eeuw voor Christus. In het Bretons betekent maen 'steen' en hir 'hoog'. Menhirs zouden gefungeerd hebben als rituele verzamelplaatsen of als merk- en grenstekens.

Dat laatste past dan weer in een ander verhaal dat we met Galicië associëren: de pelgrimstocht naar hun hoofdstad Santiago de Compostela. De sculptuur van Paz is dus een eerbetoon aan de pelgrims die daarheen trekken, wat niet misplaatst is omdat de Hallepoort in Brussel inderdaad als vertrekpunt gold voor de voettocht. Vandaar dat u er ook het kleine metalen sint-jakobsschelpje aantreft. Nog een goede reden om dit beeld hier te plaatsen is natuurlijk dat de eerste Spaanse gastarbeiders zich vanaf de jaren 1950 in deze buurt vestigden. Vandaag fungeert immers vooral het Zuidstation en niet zozeer meer de Hallepoort als een stadspoort voor Brussel.