Debuut Lize Spit: IJzingwekkend boek dat smelt in je hand

Eva de Wolf keert voor het eerst sinds lang vanuit haar appartement in Brussel terug naar het Kempische dorp waar ze opgroeide in een verraderlijk vredig ogend universum met één bakker, één slager, twee cafés en “een bibliotheek die in één ruk zou kunnen worden uitgelezen”. In haar auto vervoert ze een speciale vracht. Het is slechts één van de mysterieuze elementen die een dreigende schaduw vooruitwerpen in dit lange verhaal dat op een uiterst geduldige en geraffineerde manier is gecomponeerd.

Parallel met het relaas van de terugkeer ontvouwt zich in retrospect het verhaal van een jeugd die zich afspeelt rond de millenniumwende. Vreemde gasten in het dorp, zoals Get Ready, Tomb Raider of Windows 95, kunnen niet verhinderen dat er zich achter de rolluiken en in de schuurtjes zaken afspelen die het daglicht schuwen. Hoewel de puberende Eva deel uitmaakt van een hecht vriendengroepje, staat ze op een tragische manier overal buiten.

Het smelt is geen grote ideeënroman of wilde fantasmagorie. De verhaalstof is typisch voor een debuut en zo Vlaams als parochiezaal De Welkom. Maar er kan geen twijfel over bestaan dat Lize Spit een schrijfster pur sang is. Het verhaal van misbruik en zelfverachting blijft alleen draaglijk omdat de auteur de ik-verteller haar hoge sensitiviteit en rijke beeldentaal cadeau kan doen. Stilistisch doet het werk van Spit een beetje denken aan dat van Erwin Mortier, alleen werkt ze met veel hogere dosissen. Op elke pagina staan er rake observaties. De beste reclame voor dit boek voer je dan ook met enkele citaten - al is het maar een kleine greep: “Vader zegt altijd ‘je moeder’ en mama ‘jouw vader’. Ze proberen zo ergens mee weg te komen, door te doen alsof ik diegene ben die hen heeft uitgekozen.” “Mijn vagina is niet langer een gat dat nergens toe leidt, geen dichtgenaaid borstzakje in een hemd dat na aankoop nep blijkt.” Of nog: “Koeien klinken altijd of ze ergens pijn hebben.”

Tergend traag smelt dit ijzingwekkende boek in je handen, onder de warme gloed van de taal, die elke vallende druppel doet glanzen.

Het smelt van Lize Spit, Das Mag Uitgevers, 480 blz., 22,95 euro, www.lizespit.be, www.dasmag.nl