Actrice Aminata Demba: 'Ik zou me nog geen Brusselaar noemen'

Actrice Aminata Demba koos voor een flat white in Café Collignon in Schaarbeek om ons bij te praten over haar artistieke plannen voor de nabije toekomst. Behalve twee jeugdvoorstellingen bij Bronks en Laika, heeft ze met haar platform RepresentBelgium ook nog nieuwe richtlijnen voor een inclusievere audiovisuele sector in petto.

“Ik wist al heel vroeg dat ik wilde acteren,” brengt de pas naar Brussel verhuisde Antwerpse ons even terug naar het begin van haar carrière. “Ik volgde acteerworkshops op school, al wist ik ook dat een toekomst als actrice verkeerd kon lopen. Daarom heb ik ook een bachelor Event- en Projectmanagement en een Master Cultuurmanagement gehaald. Ondertussen had ik via avondschool en avondcursussen al een voet in het theater, bijvoorbeeld bij ’t Arsenaal Mechelen. Toen ik was afgestudeerd, kon ik snel theaterwerk doen. Eerst nog met sidejobs, nu zonder.” Demba speelde al bij verschillende theaterhuizen. Zo was ze de voorbije jaren te zien in de theatervoorstellingen Dis-moi wie ik ben (GEN2020, KVS), Black: The Sorrows of Belgium (NTGent) en Race (’t Arsenaal). Zelf maakte ze De binnenkamer van Binta, in samenwerking met Laika naar een tekst van Hanneke Paauwe, een voorstelling die werd geselecteerd voor Het Theaterfestival 2021. In het voorjaar van 2021 creëerde ze samen met Aïcha Cissé, Frédérique Lecomte en Kristin Rogghe de voorstelling C.A.T.C.H. (Coalition Against Type Casting Horror) bij de KVS. Daarnaast speelde ze ook gastrollen in televisieseries zoals De Twaalf en Zie mij Graag.

“Ik pin me niet graag ergens vast en hou van flexibiliteit, nieuwe mensen en nieuwe ervaringen,” typeert Demba haar nomadische karakter. “Te lang ankeren is bij mij ook gelijk aan stagneren. Al heb je ook rust en wat financiële stabiliteit nodig om je te concentreren op het creatieve. Er is altijd wel die sluimerende spanning over wat de toekomst zal brengen, maar ik heb ondertussen ook wel geleerd dat dingen zichzelf oplossen.” Dat ze zich als zowel theatermaakster als toneelspeelster manifesteert, helpt ook om verschillende paden te kunnen bewandelen. “Ik ben eigenlijk een speelster, maar heb me ook altijd genoodzaakt gevoeld om zelf theater te maken: om dingen te kunnen vertellen die ik wil vertellen en om niet altijd in de positie te zitten waarin ik moet wachten op een voorstel. Daardoor ben ik zelf ondernemender geworden. Ik ben geen regisseur, maar ik hou ervan om een intuïtief gevoel over een onderwerp - of iets dat me boeit of ontroert - met een heel team mensen te pakken en te ontwikkelen tot een voorstelling met een decor en een scenografie. Het is een fijn proces om verschillende artiesten met hun verbeelding iets te zien toevoegen aan jouw initiële idee, waardoor er kunst wordt gecreëerd. Dan voel je ook dat je idee niet gratuit was en dat je iets belangrijks maatschappelijks beet hebt.”

Toen Demba in Brussel kwam wonen, kreeg ze van Veerle Kerckhoven van Bronks de vraag om zoiets in gang te zetten. “Ik was al langer aan het nadenken over sociale media en wat dat doet met de eigenwaarde van vooral jonge mensen. Met Lien Thys en Laurence Roothooft was ik al langer in gesprek. In Studio Shehrazade had ik Van Haider Al Timimi gezien, waarin hij met Gorges Ocloo op een licht absurdistische, fragmentarische manier het thema homoseksualiteit behandelde. Zo wilde ik het al vaker behandelde onderwerp sociale media ook benaderen.”

Het maakproces begon met het lezen van een artikel over de jonge Belgisch-Poolse vlogger Kastiop die zichzelf doodde op een moment dat hij een heel populair was. “Je merkt aan jonge kinderen hoe belangrijk de smartphone of de populariteit van talentenshows vandaag is. Ze willen graag gezien worden via sociale media, waar het aantal likes en volgers van groot belang is. Als dat al zo vroeg begint, dan verloopt het opbouwen van identiteit en zelfwaarde daar niet meer los van. Mensen van een oudere leeftijd hebben nog een andere fase in hun jeugd gekend. Je ziet ook dat zelfmoord bij jonge meisjes sinds Instagram fel is gestegen. Dat soort apps zijn gemaakt om je goed te doen voelen en te verslaven, maar er is ook altijd nog een leven daarnaast. Als theatermakers geven we geen antwoorden in deze kwestie, maar we willen wel een vertaling geven aan het onderwerp, en we hopen dat jongeren die komen kijken zich kunnen identificeren en zichzelf vragen beginnen te stellen. Het wordt ook geen doemverhaal. Sociale media helpen ook veel jongeren bij hun eerste stappen in de wereld en bieden laagdrempelige kansen om te ondernemen, hun praktijk of werk een gezicht te geven, te gamen of aan activisme te doen. Maar de jongeren die ik heb gesproken benoemen wel altijd een valkuil en dat is dat je jezelf altijd vergelijkt met anderen.”

Voorts brengt 2023 nog meer nieuws voor Demba. Voor de komende vijf jaar behoort zij tot het artistieke team van theater Laika, waar ze voorstellingen zal maken. De eerste daarvan is ook een jeugdvoorstelling: “BAZAR gaat over angst en hoe kinderen daarmee omgaan, of juist niet mee leren omgaan. Angst is nodig om ons als mens te beschermen. Maar je kan ook een angststoornis ontwikkelen, omdat je verbeelding te ver gaat bij het bedenken wat je allemaal kan overkomen. Volgens mij is er in de kindertijd, rond acht à tien jaar, een magische fase waarin je ‘ontwaakt’ in de realiteit van het leven. Als de realiteit anders is dan wat je je als kind had voorgesteld, kan dat met angst gepaard gaan. En als je er heel gevoelig aan bent, veel fantasie hebt, en niet goed begeleid wordt, kan je je daarin verliezen. Het is een interessante vraag hoe kinderen omgaan met fake news en met de zaken waarover ze volwassenen horen praten. Ik ben niet opgevoed met de onthoofdingen van IS of met Corona, maar mijn petekind van tien kent Trump en IS wel. Hoe gaat zij daarmee om?”

Alsof het artistieke leven nog niet genoeg tijd vraagt - tussendoor waaien er voor haar ook nog wel eens televisieaanbiedingen aan - onderhoudt Demba ook nog haar engagement bij het platform RepresentBelgium, dat de inclusiviteit van en diversiteit in de audiovisuele sector wil helpen bevorderen. “Dit jaar komen er vervolglijsten op onze initiële vragenlijsten voor actoren in de sector, dit keer toegespitst op andere ondergerepresenteerde groepen dan mensen van kleur, namelijk wat betreft gender, de LGBTQIA + community, en mensen met een beperking. Stereotiep denken vertaalt zich ook in onze beeldtaal. Daarom proberen we na intensieve werksessies met multidisciplinaire teams van experten de audiovisuele sector handvaten aan te reiken om toch een verschuiving te kunnen bewerkstelligen. In de creatieve producten, maar ook in het werkproces zelf.” Wat dat betreft is er wel nog wat werk, ervaart Demba zelf. “Wat betreft grensoverschrijdend gedrag zie je in de praktijk wel al een kentering, maar op andere vlakken nog te weinig. Veel mensen zijn het eens dat het anders moet, maar de kennis en de daadkracht om echt op de werkvloer in te grijpen ontbreekt soms nog. Ik heb zelf onlangs nog op een set gestaan waar er vrouwonvriendelijk gedrag was tegenover een vrouw in een technische functie. Op dat microniveau loopt nog vaak te vaak iets mis en zijn het dan meestal andere vrouwen die hun stem moeten verheffen, terwijl iedereen steun moet bieden, van de overheid tot de scenaristen, producenten en regisseurs, zowel in groep als individueel.”

Feed me, please!, 13/1 & 14/1, 20.00, Bronks
www.bronks.be