Actiris sanctioneert veel minder werklozen dan VDAB: 'Verschil te wijten aan Covid'

Werklozen worden in Brussel veel minder gesanctioneerd dan in Vlaanderen of in Wallonië. "Dat verschil is echter volledig aan Covid toe te wijzen", laat Actiris weten. Werklozen worden in Brussel pas gestraft na de beoordeling van een jury, en die kon niet samenkomen tijdens corona.

In het eerste semester van 2022 vaardigde de Vlaamse VDAB 6.225 sancties uit tegen werklozen die onvoldoende mee zoeken naar werk. In het eerste semester van 2021 ging het nog om 4.873 sancties, in 2020 om 1.362 sancties.

In Brussel zien we echter een omgekeerde tendens. Daar ging het aantal sancties van 5.883 (2019) naar 784 (2020) naar 431 (2021). Dat blijkt uit een antwoord van bevoegd minister Bernard Clerfayt (Défi) aan Brussels parlementslid Bianca Debaets (CD&V).

Als we de gewone waarschuwingen weglaten, wordt het beeld nog duidelijker. Het verminderen, schorsen of volledig schrappen van de uitkering kwam in 2019 nog 3.218 keer voor. in 2020 ging dat naar 82 en in 2021 waren dat er 14. In 2022 zijn er wel alweer 37 tijdelijke schorsingen.

Jury

Het verschil tussen Vlaanderen en Brussel in het aantal sancties, wordt niet verklaard door een mentaliteitsverschil, maar door een andere procedure. Sinds de zesde staatshervorming kunnen de Gewesten zelf beslissen hoe en wie ze sanctioneren, en in Brussel doet men dat pas na een gesprek met drie onafhankelijke evaluatoren die de werkzoekende niet kennen.

"Maar door de verschillende lockdowns en het verplichte thuiswerk, mochten die drie evaluatoren niet fysiek samenkomen met de werkzoekende in kwestie", zegt Jan Gatz, woorvoerder van Actiris.

Daarnaast is er in 2020 ook besloten om tijdens de coronacrisis tijdelijk minder streng op te treden. "We hebben de procedure toen versoepeld omdat de werkgevers toen erg weinig rekruteerden, of hun werknemers op technische werkloosheid zetten. Uitzonderlijke omstandigheden vroegen uitzonderlijke maatregelen", zegt de woordvoerder van bevoegd minister Bernard Clerfayt daarover aan de krant La Libre Belgique.

Volgens Actiris zouden nu weer meer sancties worden uitgevaardigd tegenover werklozen die onvoldoende op zoek gaan naar werk, niet komen opdagen voor begeleidingssessies enzoverder.

"Sinds deze zomer is dat hele ritme terug op het niveau van voor Covid", zegt Jan Gatz. "Werkzoekenden voor wie een schorsing of uitsluiting dreigt, worden nu weer volop uitgenodigd voor het gesprek met de drie evaluatoren."

Actiris zal dus opnieuw sanctioneren, en dat is volgens parlementslid Bianca Debaets, die de problematiek via een schriftelijke vraag aan de kaak stelde, een goede zaak. "Sancties mogen uiteraard geen doel op zich zijn, maar moeten dienen om mensen aan werk te helpen en om bedrijven te laten groeien", zegt ze. "Het grootste deel van de werkzoekenden wil wel terugkeren naar de werkvloer, maar voor de anderen – die geen moeite steken in het zoeken naar een nieuwe job – is het belangrijk dat we als maatschappij een signaal geven en hem of haar herinneren aan wat er verwacht wordt."