Datalek onthult duistere praktijken van Uber in Brussel

Uber lijkt voor niets terug te deinzen: van het inzetten van privédetectives tegen de Brusselse concurrenten Taxis Verts en Taxis Blues, het infiltreren van mysteryshoppers die voor Brussel Mobiliteit werkten, tot het saboteren van een huiszoeking door het gerecht. Dat blijkt uit UberFiles, een nieuw groot onderzoek op basis van een datalek, waar in België Knack, De Tijd en Le Soir aan meewerkten.

De UberFiles bevatten ruim 124.000 interne documenten, met memo's, agenda's, WhatsApp-berichten en andere gegevensbestanden van de periode 2013-2017. De data zijn gelekt naar de Britse krant The Guardian, die het datalek deelde met het ICIJ en 42 partnermedia.

Nadat Uber in februari 2014 naar Brussel kwam, kreeg het Amerikaanse techbedrijf het al snel aan de stok met de overheid en de taxisector (het ging toen vooral om UberPop, de versie waarbij quasi geen belastingen werden betaald, red.).

Sabotage en infiltratie

De gelekte documenten onthullen dubieuze praktijken die de alternatieve taxidienst in ons land gebruikte om zo veel mogelijk aan controles te ontsnappen en onderzoeken tegen te werken.

Uber lijkt voor niets terug te deinzen: van het inzetten van privédetectives tegen Brusselse concurrenten, het infiltreren van mysteryshoppers die voor Brussel Mobiliteit werkten, tot het saboteren van een huiszoeking door het gerecht. De documenten onthullen onder meer hoe Uber bij zijn komst naar België meteen een internationaal inlichtingenbedrijf afstuurde op zijn belangrijkste twee concurrenten in de Brusselse taxisector, Taxis Bleus en Taxis Verts.

Het was cruciaal voor Uber te voorkomen dat de overheid bij een inval in het Brusselse kantoor belastende (fiscale en sociale, nvdr.) data zou vinden. "Daarvoor was bij Uber de 'kill switch' ontwikkeld, om met een druk op de knop alle data af te schermen", schrijft De Tijd.

Brusselse taxihervorming

In juni 2022 keurde het Brusselse parlement de hervorming van de Brusselse taxisector goed. Naast klassieke taxibedrijven krijgen ook platformen zoals Uber een statuut en wettelijk kader. In Vlaanderen zijn de taxiregels twee jaar geleden hervormd voor diensten zoals Uber. Daarmee zijn nog niet alle juridische problemen van de baan.

De oude strafdossiers tegen Uber zijn nog niet berecht. "De raadkamer heeft twee dossiers samengevoegd waarin een klacht met burgerlijkepartijstelling was ingediend tegen Uber - door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en door een aantal taxibedrijven", wordt Willemien Baert, de woordvoerster van het Brusselse parket, geciteerd. "Die dossiers zijn samen doorverwezen naar de Franstalige politierechtbank in Brussel, waar ze hangende zijn. In september 2022 komt de zaak voor."

Bij het Brusselse arbeidsauditoraat loopt een opsporingsonderzoek over Uber-koeriers die maaltijden leveren. Bij controles zijn meerdere inbreuken vastgesteld. Het gaat om illegale tewerkstelling en het niet onderworpen zijn aan een sociaal statuut.

Contacten met toppolitici

Het datalek werpt ook een licht op de contacten die Uber onderhield met toppolitici zoals Emmanuel Macron, de Franse rijzende ster die in augustus 2014 Frans minister van Economie was geworden, en Neelie Kroes.

De Nederlandse oud-Eurocommissaris Kroes lobbyde in 2015 en 2016 in het geheim voor Uber, ook nadat de Europese Commissie haar expliciet verboden had een functie bij het bedrijf aan te nemen. Kroes benaderde bewindslieden, topambtenaren, en de Nederlandse premier Mark Rutte uit naam van Uber. Het bedrijf wilde via Kroes invloed uitoefenen op de taxiwetgeving en op een strafrechtelijk onderzoek naar Uber.