De opmars van boodschappen aan huis

De boodschappen aan huis laten leveren. In volle coronacrisis zagen velen het als dé oplossing om veilig in hun kot te kunnen blijven. Voor de twee supermarktketens die deze service in Brussel aanbieden, was het dan ook een overrompeling. Brengt 2020 de definitieve doorbraak van de thuisbezorging?

De gemiddelde Belg gaat tweemaal per week naar de supermarkt. Online boodschappen doen is in ons land nog niet echt ingeburgerd. Die boodschappen aan huis laten afleveren al helemaal niet.

De mogelijkheden zijn ook tamelijk beperkt. Van de grote supermarktketens bieden alleen Delhaize en Carrefour thuislevering aan. Carrefour heeft in Brussel twee opties: levering per bestelwagen – kostprijs maximaal 9,50 euro – of ShipTo, de ecologische levering per elektrische cargofi ets – kostprijs 5 euro. “Bij ShipTo bestel je niet bij onze webwinkel, maar geef je je boodschappenlijstje door via een app,” zeg Carrefour-woordvoerder Marco Demerling. “Het systeem kiest dan zelf de winkel waar een van onze shippers, meestal jonge mensen met een flexibel contract, de inkopen doet en ze vervolgens maximaal negentig minuten later afl evert. De klant betaalt de prijzen van de gekozen winkel.”

Beide systemen waren de afgelopen coronaweken een enorm succes, zegt Demerling. Of beter: ze waren slachtoffer van hun succes. Dat blijkt al meteen als we het sympathieke ShipTo willen uitproberen: de elektrische bakfiets blijkt bij aankomst een camionette te zijn, de levertijd niet 90, maar 240 minuten en van de vijf bestelde producten ontbreekt er één. Navraag leert dat de nog jonge service niet voorbereid was op een plotse explosie van bestellingen en het met bakfietsen alleen niet redde.`

Overbevraagd

Ook bij concurrent Delhaize was de bezorgingsdienst Home Delivery, de opvolger van het vooral door kmo’s gebruikte Caddyhome, de afgelopen weken fors overbevraagd, met dagenlange wachttijden tot gevolg, zegt woordvoerder Roel Dekelver.

Sinds vier jaar brengt Delhaize overal in Brussel de boodschappen tot in de keuken (in normale tijden dan). De winkelketen ziet het als een extra service, een extra kanaal ook om de klant te benaderen. De levering gebeurt met een bestelwagen, in principe de dag na de bestelling, en kost (maximaal) 9,95 euro. Dekelver: “In maart en april was de vraag twintig, dertig keer hoger dan de capaciteit. We hebben onze capaciteit wel wat verhoogd, maar in één keer maal twintig gaat gewoon niet. We hebben dus een heleboel mensen moeten teleurstellen.” Ondertussen is de druk al wat minder en zijn de wachttijden voor de leveringen volgens Dekelver weer genormaliseerd. “Maar de vraag is nog altijd hoger dan vorig jaar. Mensen hebben de dienst ontdekt. Ze beseffen dat de prijzen niet hoger zijn dan in de winkel en dat het veel tijd uitspaart.”

Wat met de andere supermarkten? Albert Heijn, dat in Nederland een zeer succesvolle thuisbezorgingsdienst heeft, levert in ons land nog niet aan huis. De Nederlandse grootgrutter kondigde in februari wel aan nog dit jaar een test te willen doen in het Antwerpse.

Aldi en Lidl hebben geen webshop voor voeding. Lidl deed vorig jaar wel een proefproject in Gent, Lidl Simpl, en werkte hiervoor samen met een lokale fietskoeriersdienst. De prijzenbreker rekende voor de bezorging amper 2,99 euro aan. “Het moest én duurzaam zijn én goedkoop,” zegt woordvoerster Isabelle Colbrandt. Of het meer wordt dan een proefproject, is nog niet beslist. “We moeten eerst alle informatie van de test verwerken. Het was een zeer lokale proef in een dichtbevolkt gebied, waar we een partner hadden voor de levering. Dat model is niet zomaar uit te rollen naar andere steden of naar het platteland.”

Afhaalservice

Colruyt dan, de grootste supermarktketen en de pionier van de e-commerce in ons land. De groep begon precies twintig jaar geleden met Collect&Go, de onlineboodschappenservice waarbij winkelmedewerkers de via de webshop bestelde producten verzamelen en de klant ze oppikt in een van de inmiddels tweehonderd afhaalpunten. In het begin van de coronacrisis liep de dienst, waarvoor Colruyt 5,5 euro vraagt, behoorlijk in het honderd als gevolg van de onvoorziene vloedgolf aan onlinebestellingen en de enorme drukte in de winkels, wat het samenstellen van de pakketten bemoeilijkte. Het bedrijf zet nu dan ook alles op alles om de capaciteit van de afhaalservice te verhogen.

Aan een thuisbezorgingsservice waagde de groep uit Halle zich heel lang niet. Er was in het verleden wel Collivery, het huidige Solucious, maar die dienst leverde vooral aan bedrijfjes en horeca.

Daar komt binnenkort verandering in. Na een test in enkele gemeenten in Brussel en de Rand wil Colruyt deze herfst in heel Brussel online bestelde producten thuis bij particulieren afl everen. “Wij beginnen er nu pas mee omdat we lang gezocht hebben naar een duurzaam systeem,” zegt Hilde Marcelis van Collect&Go. En met duurzaam bedoelt ze zowel ecologisch als economisch verantwoord. De leveringen zullen met CNG-busjes gebeuren, een milieuvriendelijkere brandstof, en de levering zal (maximaal) 15 euro kosten, meer dus dan bij de concurrentie. Marcelis: “Wij zijn niet de goedkoopste wat de levering betreft, dat klopt. Maar wij streven naar een economisch gezond systeem dat over twintig jaar nog bestaat. Wij doen alles in eigen beheer en het gaat bij ons om serieuze winkelkarren. Iemand doet al de boodschappen en levert ze, daartegenover staan kosten en die betaald moeten worden. Zelfs met 15 euro zijn al onze uitgaven niet gedekt.”

Voor de kleinere boodschappen is Colruyt nog op zoek naar andere, goedkopere leveringssystemen. Zo loopt in enkele Okay-buurtwinkels van Colruyt in Oost- en West-Vlaanderen een proef waarbij mensen boodschappen doen voor elkaar. Via een app geven klanten hun boodschappenlijstje door, met vermelding van de vergoeding die ze willen betalen voor de bezorging. Buurtbewoners die een centje willen bijverdienen, kunnen hierop ingaan. Collect&Go Connect, zoals het experiment heet, is erkend in de deeleconomie.

Zoekende

“Alle supermarkten zijn zoekende,” zegt Gino Van Ossel, winkelspecialist van de Vlerick Business School. “Het grote probleem is: hoe maak je zo’n systeem rendabel?” Thuislevering is eerst groot geworden in de Verenigde Staten, vertelt hij, een land met lage loonkosten. Daarna waaide het over naar Europa, naar Engeland, waar Sainsbury’s de eerste was, en Duitsland. Ondertussen floreert de thuislevering ook in Nederland.

Van Ossel: “Ons land begon al vroeg met e-commerce. Colruyt lanceerde zijn webshop in 2000, maar het bedrijf beperkte zich wijselijk tot afhaal. De concurrenten van Colruyt begrepen dat er met thuislevering geen geld te verdienen was, en volgden het afhaalvoorbeeld. Maar vier jaar geleden schakelde Delhaize een versnelling hoger en begon dan toch aan huis te leveren, een jaar erna volgde Carrefour. Daarom gaat Colruyt nu ook overstag.”

Wordt 2020 de grote doorbraak van de thuislevering? De corona-epidemie gaf volgens Van Ossel zeker een boost aan de websupermarkt. “Maar al bij al blijft het beperkt. Er waren misschien dertig procent nieuwe klanten. Dat brengt het aandeel onlinekopers van voeding van tien naar dertien procent, nog steeds een kleine groep. Die nieuwe klanten hadden door de drukte ook niet altijd een even goede eerste ervaring. Komt bij dat de schrik om naar de supermarkt te gaan ondertussen weer een stuk minder is.”

Het zal dan ook niet dankzij corona zijn dat de bezorging-aan-huis aan een opmars bezig is in de stad, zegt Van Ossel, die voorspelt dat er een grote stijging van de vraag zit aan te komen.

“Als het aanbod van thuislevering deze herfst uitgebreid wordt, zal het zeker ingevuld worden. Het is echter niet voor iedereen weggelegd. De kostprijs blijft een rem. Thuisbezorging is echt iets voor mensen met meer geld dan tijd, tweeverdieners met kinderen bijvoorbeeld, die willen daarvoor extra betalen. Ook stedelingen die bewust zonder auto leven zullen er gebruik van maken.”

Rest alleen nog de vraag of thuisleveringen nu goed of slecht zijn voor het milieu? “We hebben onderzoek gedaan,” zegt Cathy Macharis, professor Mobiliteit en Logistiek aan de VUB. “Daaruit blijkt dat het in elk geval duurzamer is om je boodschappen te laten leveren, zelfs met een camionette, dan allemaal zelf met de wagen naar de supermarkt te rijden. Op voorwaarde welteverstaan dat de bestelwagen goed gevuld is en een geoptimaliseerde route volgt, een soort melkronde. Als de supermarkt de leveringen met een elektrisch voertuig of cargofi ets doet, wordt het natuurlijk nog interessanter.”