Inne Mertens (CEO Sibelga): 'Elektrische auto opladen moet goedkoper na 22u'

Midden in een algemene energiecrisis krijgt Sibelga meer en meer taken op zijn bord: de netbeheerder van gas en elektriciteit rolt het laadpalennet mee uit, begeleidt de kersverse energiegemeenschappen, en wordt de noodleverancier voor wie zijn energierekeningen niet meer kan betalen. Nieuwe algemeen directeur Inne Mertens: “Dat zou een op de vier Brusselse klanten kunnen zijn.”

Mertens (47) studeerde voor ingenieur elektrotechniek aan de KU Leuven en werkte 23 jaar in Wallonië, de laatste dertien jaar als directielid bij Waals distributienetbeheerder Ores. Sinds kort is ze algemeen directeur van Sibelga, de intercommunale die in Brussel gas en elektriciteit verdeelt en de straatverlichting op gemeentewegen onderhoudt.

De nieuwe CEO heeft in tegenstelling tot haar voorgangster Marie-Pierre Fauconnier geen politieke kleur. Fauconnier moest in 2021 opstappen, omdat ze Sibelga had laten opdraaien voor de gerechtskosten van een juridisch gevecht tegen Google om haar politieke banden te maskeren. De (volledig gepolitiseerde) raad van bestuur van Sibelga kondigde na het ontslag van Fauconnier een herziening van ‘diverse interne procedures’ aan.

Uw eerste dag bij Sibelga was meteen al een memorabele. De vakbonden waren op dat moment al vijf dagen aan het staken en reden daarbij meermaals in colonne door de stad. Ze vroegen al jaren om een gelijkschakeling van de barema’s met die van uw vorige werkgever Ores.
Inne Mertens: Ik heb meteen een warm onthaal gekregen, door een stakingspiket, maar we hebben eigenlijk heel snel een akkoord gevonden. De barema’s die Ores heeft, zijn nu ook hier van toepassing, en de spanningen zijn volledig van de baan. Ik vind wel dat we er als Belgische netbeheerders alle baat bij hebben om allemaal dezelfde loonvoorwaarden te geven (in Vlaanderen is dat nog niet het geval, red.).

In de pas gestemde nieuwe Brusselse energiewetgeving wordt Sibelga noodleverancier voor mensen die geen energiecontract meer kunnen afsluiten. De impact daarvan voor de belastingbetaler is niet op voorhand doorgerekend. Hebt u er met de huidige enorm hoge energieprijzen enig idee van hoeveel mensen bij Sibelga zullen aankloppen?
Mertens: We weten dat meer dan een op de vier Brusselse klanten in een of andere situatie van energiearmoede leven. We hebben 670.000 elektriciteitsklanten, en 434.000 gasklanten, met uiteraard een overlap. Er zijn sinds de explosie van de energieprijzen wel al een heel aantal maatregelen op federaal niveau genomen. Bijna een op de tien Belgische klanten kan momenteel gebruikmaken van het federale sociaal tarief, en dat tot in september.

Op gewestelijk niveau heeft de Brusselse energieordonnantie van 17 maart nog in bijkomende maatregelen voorzien. Een daarvan is inderdaad het noodleverancierprincipe. Een klant die een schuld heeft bij een van de twee leveranciers en geen nieuwe meer vindt, kan via het OCMW aankloppen bij Sibelga om tegen het sociaal tarief beleverd te worden.

Hoeveel klanten dat zullen doen, is koffiedik kijken. Dat zou een op de vier Brusselse klanten kunnen zijn, inderdaad. Maar we zien wel dat Sibelga tot op heden maar 2.500 klanten voor elektriciteit en 1.900 klanten voor gas belevert tegen het sociaal tarief, dat is eigenlijk marginaal, maar 0,4 procent van het totale cliënteel. Samen met de OCMW’s en energieregulator Brugel maken we er daarom een punt van om de klanten die getroffen zijn te informeren over het bestaan van die maatregelen. Nu is het afwachten.

Het verschil tussen de referentieprijs op de markt en dat sociaal tarief – momenteel 80 procent verschil voor gas en 50 procent voor elektriciteit – zal verrekend worden in de distributienettarieven voor de Brusselse klant in de periode 2025-2029. Dat is een solidariteitsmechanisme waarover de Brusselse regering heeft beslist.

Een fundamentele verandering de komende jaren is de energietransitie, de overstap naar hernieuwbare energie. Zal Sibelga daar ingrijpen?
Mertens: We zullen moeten bekijken hoe de energiestromen op ons netwerk verlopen, en dat netwerk actiever beheren, en ook bekijken hoe we met de distributienettarieven die wij vragen onze klanten kunnen aanmoedigen om een goed gedrag naar het netwerk te hebben. Als we bijvoorbeeld allemaal samen ’s avonds thuiskomen en aan het koken, wassen en strijken slaan, mogen we ook niet allemaal samen onze elektrische wagen opladen, om het piekverbuik binnen de perken te houden.

Daarom zullen we een incentive moeten geven aan klanten om pas vanaf 22 uur ’s avonds hun elektrische wagen op te laden. Een beetje zoals het tweevoudige uurtarief dat we ook nu al kennen, maar dan met meerdere tijdslots.

Ook voor het gasnetwerk hebben we een aantal uitdagingen, omdat we klimaatneutraal moeten zijn tegen 2050. We zijn met studies bezig over wat de toekomst van aardgas is op het Brusselse net. 77 procent van onze klanten verwarmt momenteel nog met gas.

Een belangrijke nieuwigheid zijn de energiegemeenschappen, waarbij buren met elkaar energie van bijvoorbeeld zonnepanelen kunnen delen. BRUZZ ging vorig jaar langs bij een proefproject dat door Sibelga was opgestart, en intussen zijn ze verankerd in de nieuwe energiewetgeving. Wat zal jullie rol daarin zijn?
Mertens: Klanten kunnen bij het loket Energie Commune terecht voor alle informatie over hoe je een energiegemeenschap kunt organiseren. Sibelga zal de intelligente tellers installeren die nodig zijn voor zulke energiegemeenschappen, omdat je dan per kwartier het verbruik (en eventuele aanlevering) van energie moet kunnen aflezen. Daarna zullen we de geproduceerde energie volgens een verdeelsleutel verdelen onder de deelnemers.

Sibelga wil bereiken dat de energietransitie zo inclusief mogelijk is, dat iedereen mee kan doen. Een van de vier proefprojecten met een energiegemeenschap, SunSud in Sint-Gillis, is daar een heel mooi voorbeeld daarvan. Als we kunnen realiseren dat op alle daken van sociale woningen zonnepanelen worden geïnstalleerd, kunnen we al die klanten deel laten nemen aan de energietransitie. Door de slimme meter krijgen ze ook een beter zicht in hun eigen verbruik.

Hoe kun je de energie tussen de deelnemers in een energiegemeenschap verdelen?
Mertens: Wij geven een viertal standaardopties mee over de verdeling tussen de gebruikers, en de energiegemeenschap bepaalt dan zelf welke ze kiezen. De energie kan bijvoorbeeld verdeeld worden op basis van de consumptie van de verschillende deelnemers, via een vast percentage, of combinaties daarvan.

Anderzijds kun je ook de distributienettarieven laten variëren. De vier proefprojecten met energiegemeenschappen die de afgelopen jaren in Brussel zijn gestart, hebben daarvoor een korting op hun distributienettarief gekregen. Of dat ook zo zal zijn voor de energiegemeenschappen die nu officieel kunnen starten, is nog niet beslist. Daarover zijn we in gesprek met energieregulator Brugel.