Meer zelfstandigen vragen vermindering voorlopige sociale bijdragen

Steeds meer zelfstandigen vragen een vermindering van hun voorlopige sociale bijdragen aan. In het tweede kwartaal van 2022 lag dat aantal liefst 13,21% hoger dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar. Dat blijkt uit een analyse van hr-dienstengroep Liantis bij meer dan 220.000 zelfstandige ondernemers.

“Dat komt enerzijds omdat meer ondernemers weten dat dit systeem bestaat, maar het wijst er ook op dat heel wat zelfstandigen verwachten dat hun inkomen in 2022 lager zal zijn dan in 2019”, vertelt Joost Van Hove, adviseur kenniscentrum bij Liantis.

Voorlopige bijdragen

De sociale bijdragen van zelfstandigen van een bepaald jaar worden berekend op basis van het belastbaar inkomen als zelfstandige van dat jaar. Het belastbaar inkomen stemt overeen met het bruto inkomen na aftrek van de beroepskosten en de betaalde sociale bijdragen.

Omdat dit belastbaar inkomen pas later wordt vastgesteld, rekent het sociaal verzekeringsfonds in eerste instantie voorlopige sociale bijdragen aan, die later herzien worden. Die voorlopige bijdragen worden berekend op basis van het belastbaar inkomen als zelfstandige van drie jaar voordien. De voorlopige bijdragen van 2022 worden dus berekend op basis van het inkomen van 2019.

Zelfstandigen kunnen in afwachting van die herziening het bedrag van hun voorlopige bijdragen verhogen of verminderen. Zo kunnen ze anticiperen op schommelingen van hun belastbaar inkomen.

Stijgend aantal aanvragen

Tijdens de eerste twee kwartalen van 2022 zag Liantis sociaal verzekeringsfonds het aantal aanvragen tot vermindering van de voorlopige bijdragen stijgen in vergelijking met de voorgaande jaren.

Tijdens de eerste 3 maanden van dit jaar was dat een stijging van 7,58% in vergelijking met het eerste kwartaal van 2021. In het tweede kwartaal was de stijging nog groter: 13,21% meer aanvragen in vergelijking met het tweede kwartaal van 2021.

Mogelijke verklaringen

De stijging van het aantal aanvragen tot vermindering van de voorlopige bijdragen verrast Joost Van Hove, adviseur kenniscentrum bij Liantis, niet: “Enerzijds is het eenvoudiger geworden om een vermindering van de voorlopige sociale bijdragen aan te vragen. Tot en met 2021 kon een zelfstandige enkel vermindering aanvragen op basis van een beperkt aantal wettelijk vastgelegde verminderingsdrempels."

"Voor zelfstandigen met een relatief beperkte daling van het inkomen (in vergelijking met drie jaar voordien) was het daardoor vaak niet zinvol om vermindering aan te vragen”, gaat hij verder.

Vanaf bijdragejaar 2022 werden die drempels afgeschaft en kan de zelfstandige een vermindering van de voorlopige bijdragen aanvragen op basis van een zelf te bepalen geraamd inkomen. Het systeem is dus flexibeler geworden.

Verschillende factoren

Anderzijds is er sinds 2020 een opeenvolging van gebeurtenissen en factoren die bij heel wat ondernemers zorgen voor een daling van de omzet en/of een stijging van de kosten: de coronacrisis, de gestegen energie- en grondstoffenprijzen en de hoge inflatie in het algemeen, moeilijkheden om geschikt personeel aan te werven …

“2022 is opnieuw een erg moeilijk jaar voor ondernemers. Het toegenomen aantal aanvragen tot vermindering van de voorlopige bijdragen wijst er op dat heel wat zelfstandigen verwachten dat hun belastbaar inkomen in 2022 lager zal zijn dan in 2019”, verklaart Joost Van Hove van Liantis.

Opgelet voor onterechte vermindering

“Belangrijk: een bijdragevermindering aanvragen is nuttig als je daadwerkelijk een lager belastbaar inkomen hebt”, geeft Van Hove nog mee. Blijkt het belastbaar inkomen uiteindelijk toch hoger te zijn dan ingeschat, dan zal de zelfstandige het verschil tussen de voorlopige en de definitieve bijdrage alsnog moeten bijpassen. Bovendien riskeer je ook een bijkomende verhoging wegens onterechte vermindering.

“Daarom raden we aan om steeds met je accountant na te gaan of een aanvraag zinvol is.”

Liantis verwacht dat het aantal verminderingsaanvragen zal blijven stijgen. “De kosten voor zelfstandigen zijn enorm gestegen, waardoor hun belastbare inkomsten automatisch dalen. Het is logisch dat ze hun bijdragen daarop willen afstemmen”, aldus Joost Van Hove.