KVS biedt podium aan top van Brusselse straatmuzikanten

Walter Hus en zijn Brussels Street All Stars Orchestra gaven op dinsdag 4 januari het tweede van drie concerten in de KVS in het kader van het Armwoede-festival. Ze bewezen dat er in onze straten topmuzikanten spelen, klasbakken die op onze podia thuishoren. “Straatmuzikanten verdienen meer respect voor wat ze doen.”

D ie arme mensen toch die op straat moeten spelen om wat geld te verdienen. Of: alweer een zigeuner met zijn accordeon die komt bedelen. Hebben ze niets beters te doen dan de mensen lastig te vallen met hun muziek?

De vooroordelen tegenover straatmuzikanten zijn legio. Daar waar straatmuziek vroeger (en in sommige culturen nog steeds) geliefd was, kijkt men vandaag neer op die lawaaimakers. Ze maken net als clochards deel uit van het straatmeubilair, we lopen eraan voorbij en doen of ze niet bestaan. Nochtans spelen in onze metro's en op onze straten echte klasbakken, virtuozen zelfs. Het is dat facet van straatmuziek dat via het Brussels Street All Stars Orchestra sterk naar voren komt.

Geen kat in de KVS Box die een seconde twijfelde aan het kunnen van deze muzikanten. Ze brachten composities van Walter Hus op een eigenzinnige manier, gekleurd door de culturele afkomst van de muzikanten. Dat leverde een boeiende mix van jazz, hedendaags, Balkan, tango, ja zelfs een smartlap, maar nooit onversneden, wel in kruisbestuivingen met ruimte voor improvisatie. Een amalgama met evenveel invloeden als er nationaliteiten zijn.

Rock-'n-roll
Centraal staat de ritmesectie, gevormd door de Nieuw-Zeelandse percussionist Luke Thompson en de Roemeense zigeunercontrabassist Stefan Marin, met rechts van hen de Roemeense zigeuners Constantin Raducan (cimbalon) en Mario Raducan (accordeon) en de Albanese accordeonist Gjovalin Nonaj. Links van de ritme­sectie zien we de Vlaamse violiste Elien De Schryver en de Roemeense zigeunersaxofonist Gheorge Bogdan. In de linkeruithoek leidt Hus van achter zijn piano het orkest.

Op vraag van de KVS heeft Walter Hus, de man achter de Marollenopera, dit straatmuzikantenorkest opgericht. Oorspronkelijk was het bedoeld voor alle straatmuzikanten van Brussel. "Er kwam niemand af op ons verzoek. Het was naïef om te denken dat straatmuzikanten na hun broodwinning op straat nog zouden langskomen om voor hun plezier te spelen," vertelt Hus. "De financiële realiteit waarin ze leven, is daarvoor vaak te dwingend."

Daarop nam Hus contact op met organisaties die nauw samenwerken met straatmuzikanten, zoals Arthis (dat in de Vlaamsesteenweg met Roemeense muzikanten werkt) en het CBAI of Centre Bruxellois de l'Action Interculturelle. Er werden ook zeven topmuzikanten van straat geplukt. "Het probleem is dat al die mensen een eigen stijl ontwikkeld hebben, een welgedefinieerde manier van spelen. Iets heel anders dus dan de Marollenopera, waar zowat iedereen een blanco blad was. Het is muzikaal in zijn plooi gevallen toen ik Luke op straat zag spelen. Hij zou de centrale figuur zijn van de muziek, want ik wou geen zigeunerorkest, wel een nieuwe sound rond Lukes percussie. Hij is eerder rock-'n-roll."

Omdat ze in de Balkan niet met partituren werken, moesten de composities voorgespeeld worden zodat de Balkan-sectie ze kon instuderen en hier en daar een persoonlijke toets aanbrengen. "Dat was boeiend, maar het was vooral ontroerend hoeveel liefde ik van die mensen kreeg. Ze zijn ook de stiptste muzikanten met wie ik gewerkt heb. Misschien is dat omdat ze uit ex-communistische landen komen? (lacht) Daar wordt het beroep van muzikant zeer au sérieux genomen."

Wildgroei
De muziek heeft uiteindelijk een sterke Balkan-inkleuring gekregen door het grote aantal muzikanten uit de Balkan: vijf van de zeven. Dat geeft een vrij waarheidsgetrouw beeld van Brussel, waar het overgrote deel van de straatmuzikanten uit de Balkan komt. "Straatmuziek is een heel mooi fenomeen, maar in Brussel is er een soort verzadiging door de grote toevloed uit Oost-Europa. Mensen kunnen nauwelijks genieten van wat ze aangeboden krijgen, het is gewoon te veel. Deze wildgroei heeft de goodwill van de mensen aangetast," legt Hus uit, al wijt hij het gebrek aan respect voor straatmuzikanten ook aan een latente xenofobie. "De Brusselse politiek zou toch met betere ideeën moeten komen dan op even uren mogen spelen, en op oneven niet. We moeten van straatmuziek opnieuw een meerwaarde maken. En straatmuzikanten meer respect geven voor wat ze doen."

De muzikanten van dit sterrenorkest klagen dat ze bijna altijd de politie op hun dak krijgen als ze op straat spelen. De Nieuw-Zeelander Luke Thompson omschrijft het effect daarvan vrij poëtisch door te zeggen dat hij, als hij een plek om te spelen uitkiest, steeds die ingebeelde 'flik' in zijn hoofd heeft die hem verhindert op bepaalde plaatsen te spelen. "Het lijkt wel of mensen hier een negatieve houding hebben tegenover elk initiatief dat niet op papier staat en dus niet officieel is," zegt de 'professionele straatmuzikant' - hij verdient er zijn brood mee en kan ervan leven. "Dat verbaast me echt. Waar ik vandaan kom, houden de mensen van straatmuziek."

Een andere misvatting is dat straatmuzikanten bedelaars zijn. Ze doen het niet eens allemaal voor het geld. De Vlaamse Elien De Schryver bijvoorbeeld, de enige vrouw van de bende, is op straat gaan spelen omdat haar groep geen repetitieruimte had. Maar verder is ze een klassiek geschoolde muzikante die haar strepen op de podia verdient.

Gjovalin Nonaj (die naam doet wellicht een belletje rinkelen bij trouwe Agenda-lezers) heeft het van de straat tot de grote podia geschopt, inclusief tweemaal Bozar tijdens het Balkan Trafik-festival en andere festivals in België, Frankrijk en Duitsland.

Benieuwd of dit sterrenorkest ook als springplank kan dienen voor de andere muzikanten. Walter Hus wil er in ieder geval voor gaan. De band blijft ook na het concert van 16 januari bestaan, de concertaanvragen komen vlotjes binnen. "Het zou te stom zijn zo'n project te laten wegrotten. We hebben een elan waarop we moeten voortbouwen. Op Theater aan Zee in Oostende worden we de centrale gast, en in Brussel staan we in maart op een festival van Arthis in de Beursschouwburg. Maar pas op, sommigen denken dat het orkest goedkoop is omdat het straatmuzikanten zijn (lacht). Dat is lekker niet zo!"

------------------------
Op zondag 16 januari treedt het Brussels Street All Stars Orchestra voor het eerst op tezamen met de Marollenopera, om 19 uur in de KVS Box, Arduinkaai 9, 1000 Brussel, op het slotfeest van Armwoede. Kaartjes kosten 20 euro. Meer op www.kvs.be