Personeel Jubelparkmuseum vestigt hoop op nieuwe interim-directeur

De malaise in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, beter bekend als het Jubelparkmuseum, is nog niet over. Volgens het personeel is het museum helemaal tot stilstand gekomen door slecht beheer en zware besparingen. Alle hoop is nu gesteld op de nieuwe interim-directeur, Alexandra De Poorter, die begin deze week aan de slag ging.

De Poorter is al de vierde tijdelijke directeur sinds 2010. Nadat de controversiële Michel Draguet, ook directeur van het KMSK, drieënhalf jaar de plak had gezwaaid in het museum, zette voormalig staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Philippe Courard (PS) begin vorig jaar Eric Gubel aan het hoofd. Hij moest de rust herstellen en orde op zaken zetten.

Daar is hij niet in geslaagd. Het is op verzoek van het personeel dat Courards opvolger Elke Sleurs (N-VA) eind juli besloot om hem opzij te schuiven. “Gubel had bij aanvang nochtans veel krediet,” zegt een medewerker van het museum. “Maar al gauw bleek dat hij daadkracht en leiderschapskwaliteiten miste. Hij maakte meteen plannen voor ambitieuze tentoonstellingen, die hij vervolgens niet kon concretiseren.” Ook zette hij onvoldoende stappen in het al lang aanslepende dossier van de nieuwe zaal voor de twintigste eeuw. Daar moet de art-nouveau- en art decocollectie, die nu in de reserve staat, worden opgesteld.

Winkelinterieur
Geruime tijd geleden al gaf het InBev-Baillet Latour Fonds, dat onder meer erfgoed ondersteunt, ruim anderhalf miljoen euro aan het museum voor de inrichting van deze zaal. Maar Michel Draguet had andere plannen met de art-nouveaucollectie. “Hij saboteerde het project,” aldus de medewerker. “Vervolgens is er, nadat hij vertrokken was, niets gebeurd om het dossier weer recht te trekken zodat onze sponsors overwogen om hun geld terug te vragen.”

Voor staatssecretaris Sleurs is de art-nouveauzaal een prioriteit. Net als alle andere wetenschappelijke instellingen kreeg het Jubelpark zopas een ‘one shot’, een eenmalige subsidie voor prioritaire investeringen. Een deel van de 1,3 miljoen euro die het museum krijgt, gaat naar de art-nouveauruimte, met name naar de opstelling van een waardevol winkelinterieur van Horta in de zaal.

Deze financiële injectie verandert niets aan de zware besparingen waar het museum dit jaar en ook de komende jaren voor staat en die het personeel steeds duidelijker begint te voelen. “Dat elke uitgave, tot een balpennetje toe, nu verantwoord moet worden en afgetrokken wordt van het departementsbudget, is tot daar aan toe,” zegt een andere bron binnen het museum. “Maar de besparingsijver gaat soms veel verder. Toen enkele leerlingen van een middelbare school met modderschoenen de vloer hadden vuilgemaakt, kreeg de school de factuur voor de poetsvrouw opgestuurd. En tijdens Museum Night Fever moesten museummedewerkers zelf de rollen wc-papier plaatsen omdat er geen budget was voor een toiletdame.”

Japanse prenten
Al een hele tijd wordt wie vertrekt, ook niet meer vervangen. En er zijn toevallig veel medewerkers die tegen hun pensioen aan zitten. “Het gevolg is dat veel expertise verloren gaat en dat wie blijft, alsmaar meer werk krijgt. Gidsen moeten er bijvoorbeeld andere zalen bijnemen. Maar het is niet omdat je bijvoorbeeld veel weet over China, dat je ook goed op de hoogte bent van Indonesië.”

De benarde financiële situatie heeft ook een impact op de tentoonstellingen. Voor promotie is er amper budget en nieuwe expo’s mogen niet te veel kosten. Zo zal de grote tentoonstelling van dit najaar over Egyptische sarcofagen alleen uit eigen stukken bestaan, want er is geen geld om elders objecten te huren. Dit hoeft nochtans geen slechte zaak te zijn want het museum heeft zelf heel wat mooie, onbekende stukken die nooit eerder getoond zijn.

Het masterplan voor de renovatie dan. Ook dat is het afgelopen anderhalve jaar niet echt opgeschoten. Het museum is al jaren in slechte staat. Op verschillende plekken regent het binnen, hier en daar valt zelfs het pleister naar beneden. Vier zalen moesten dicht omdat ze onveilig waren geworden. De museumdirectie werkt al geruime tijd aan een voorbereidend masterplan dat vervolgens door de Regie der Gebouwen moet worden bekrachtigd. Maar het dringende masterplan is nog altijd niet klaar om ingediend te worden. “We hebben weer anderhalf jaar verloren,” aldus de medewerker.

Ook zit er geen beweging in het dossier van de Musea van het Verre Oosten in Laken, die ook deel uitmaken van het Jubelparkmuseum. De Japanse Toren, het Chinees Paviljoen en het koetshuis waar het Museum voor Japanse Kunst in huist, gingen een kleine twee jaar geleden plots dicht wegens technische mankementen aan de Toren en het Paviljoen. Het koetshuis, dat de laatste jaren succesvolle expo’s van Japanse prenten organiseerde, moest ook dicht omdat het gebouwtje geen eigen personeels- en publieksvoorzieningen heeft.

Managementopleiding
De Regie kondigde vorig jaar aan dat de Toren en het Paviljoen voor langere tijd dicht zouden zijn. Het koetshuis daarentegen zou eind dit jaar weer opengaan. Voorlopig blijft het echter windstil over de heropening. Volgend jaar komt de Japanse keizerlijke familie naar Brussel, maar het is zeer de vraag of het geplande bezoek aan de museumsite in Laken zal kunnen plaatsvinden.

Met al deze uitdagingen heeft het personeel zijn hoop nu gevestigd op de nieuwe interim-directeur. De Poorter was tot nu departementshoofd van de merovingische en middeleeuwse collectie en volgde ook een opleiding aan de Vlerick Business School. “Eindelijk iemand met een managementopleiding,” verzucht de medewerker.

Zelf heeft De Poorter er veel zin in, zo meldt ze op haar tweede werkdag als tijdelijk directeur. “Ik heb natuurlijk niet meer middelen of personeel dan mijn voorganger. En het regent nog altijd binnen.” Daarom wil ze het masterplan snel indienen. En ze wil zorgen voor betere relaties tussen de mensen binnenshuis en naar buiten toe. “Want dat is nog een groter probleem dan het budget.”