James McAvoy en Samuel L. Jackson halen M. Night Shyamalan terug

In de laatste minuut van Split deed Shyamalan zijn reputatie van Grote Verrasser alle eer aan door plots Bruce Willis als David Dunn op te voeren. David Dunn is in het negentien jaar oude Unbreakable de enige die een treinramp overleeft. Volgens de superslimme maar o zo broze superheldenstripkenner Elijah Price/Mr. Glass is hij het bewijs dat superhelden géén fantasie zijn. Glass was een rol van Samuel L. Jackson. De brulboei komt tegenwoordig vooral aan de bak als Nick Fury in Marvel-producties als Captain America en Avengers, heeft een verleden in Star wars en schitterde in meer dan drie films van Quentin Tarantino. Met Glass sluit Shyamalan nu een heuse trilogie af door de personages van Bruce Willis, James McAvoy en Samuel L. Jackson met elkaar te confronteren. Verwacht geen Marvel-bombast, maar een groezelige, existentiële film met een eigen smoel.

Mijnheer Jackson, negentien jaar na datum is er tot vreugde van velen ineens een vervolg op Unbreakable. Hoe verklaart u dat Unbreakable vandaag zoveel geliefder is dan destijds?
SAMUEL L. JACKSON: De perceptie was verkeerd. Unbreakable bracht destijds veel geld op, alleen lang niet zoveel als I see dead people (Jackson bedoelt The sixth sense, nr). Dat kon ook niet want I see dead people was een fenomeen. Daardoor werd Unbreakable onterecht aanzien als een flop. Ik heb dat nog eens meegemaakt. Jackie Brown bracht niet zoveel geld op als Pulp fiction en werd daardoor in het begin aanzien als een teleurstelling. Maar cijfers zeggen niet alles. Jackie Brown blijft een wonderlijke film. Met het verstrijken van de tijd valt de drang weg om te vergelijken en dan zien de mensen in dat kwaliteitsfilms als Jackie Brown of Unbreakable écht goed zijn. Misschien zijn ze zelfs nog beter dan hun beroemde voorgangers. Conclusie: je moet niet onmiddellijk panikeren als je film niet dolenthousiast wordt onthaald. De tijd is een goeie scherprechter.

Mijnheer McAvoy, uw personages beweren dat enkel wie heeft afgezien, zuiver is. Bent u het daarmee eens? En waar komt dat idee vandaan?
JAMES MCAVOY: Ik ben het daar niet mee eens, maar ik vind het wel een valide opmerking. Volgens mij is het een zeer persoonlijke boodschap van Night (Shyamalan). Hij heeft zwaar afgezien. Maar daardoor evolueerde hij en werd hij een betere persoon. Hij heeft diep gezeten, maar kwam er beter uit. Ik kan goed begrijpen waarom hij die positieve boodschap nu fel benadrukt en gretig verspreidt. Alleen vrees ik dat het niet altijd zo goed uitdraait, dat je niet altijd sterker wordt nadat je hebt afgezien. Ik vrees dat er ook traumatische gebeurtenissen zijn die je kapotmaken, die je nooit te boven komt of die je corrumperen en dus onzuiver maken.

Hebt u geoefend om 23 verschillende personages te spelen in één film?
MCAVOY: Op de set was er weinig tijd, het moest meteen goed zijn. Ik heb me dus goed voorbereid. Het kwam er vooral op aan om voor elk personage een andere persoonlijkheid te verzinnen en karakteristieken mee te geven waardoor je hem of haar snel en makkelijk herkent. In mijn jaren als twintiger heb ik veel voor de spiegel geacteerd zodat ik kon zien of mijn smoel er wel uitzag zoals ik in gedachten had. In het begin voelde ik me stom bij die werkwijze, maar uiteindelijk besefte ik dat ze écht hielp.

Uw angstaanjagende personage heeft een zware dissociatieve identiteitsstoornis. Maar is dat wel iets om bang voor te zijn?
MCAVOY: Natuurlijk niet. Ik heb veel ervaring met geestelijke gezondheidsproblemen. Ik heb er zelf geen last van, maar ik ben in mijn leven al veel mensen tegengekomen die er wel last van hebben. Ik wéét dat mensen of bang zijn voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen, of er zich ongemakkelijk bij voelen. Ze passen niet in ons plaatje. We begrijpen ze niet. Ze lijden en we weten niet hoe we kunnen helpen.

We zien de wereld liever als een gemakkelijker, eenvoudiger plek waarin geestelijke gezondheidsproblemen niet voorkomen. Om dezelfde reden zijn veel mensen ook niet op hun gemak in het gezelschap van daklozen, kankerpatiënten of zieken. Ik betreur dat er een grote terughoudendheid is om een gewone relatie aan te knopen met mensen met geestelijke gezondheidsproblemen. Dat is helaas een van de redenen waarom we ze massaal wegstoppen in instellingen.

Mijnheer Jackson, uw personage is een massamoordenaar. Is dát wel iemand die onze fascinatie verdient?
JACKSON: Natuurlijk wel. Even denken. Beetlejuice is dertig jaar oud, hoor. We zijn al sinds jaar en dag gefascineerd door de held én de slechterik: Errol Flynn én Basil Rathbone, of Kapitein Haak. We houden van Frankenstein, Dracula én de vampierendoder. We zijn dol op de cowboyheld, maar evengoed op Billy the Kid, Jesse James, John Dillinger. Zo gaat dat nu eenmaal. Antihelden zijn niet minder fascinerend dan helden.

Volgens M. Night Shyamalan bent u ook in werkelijkheid een grote liefhebber en kenner van comics en de popcultuur. Hoe verklaart u de aanhoudende populariteit van de superheldenfilms van Marvel en DC Comics? Lopen ze elkaar niet voor de voeten?
JACKSON: Ik vind van niet. Zijn er te veel liefdesverhalen? Zijn er te veel politiedrama’s? Zijn er te veel ziekenhuisseries op televisie? Er zijn veel platformen die verlegen zitten om inhoud én er zijn veel verhalen te vertellen. Ideaal, toch?

We leven in een wereld vol denkbeeldige dingen. We fantaseren graag over mensen die kunnen vliegen, tijdreizen of van heelal naar heelal hoppen alsof het niets is. Zaken die niet behoren tot ons alledaagse bestaan, winden ons op.

Als kind was ik zot van piratenfilms. Piraten leefden op boten, zagen de wereld, enterden elkaars boten om te vechten. Dat prikkelde mijn verbeelding. Ik wou ook zo’n bestaan. Ik vind het dus helemaal niet vreemd dat jonge mensen vandaag dromen van ruimteschepen en verre planeten. Dat heet escapisme, en daar is écht niets mis mee. Bovendien houden die populaire films de business levend.

We trekken er zelfs nog voor naar de bioscoop.
JACKSON: Precies. Hoe lang is men al niet aan het leuteren over het overlijden van cinema? Eerst ging televisie cinema de doodsteek geven. Daarna ging de videotheek de bioscopen kapot concurreren. Vandaag hoor je hetzelfde verhaal over streaming. Het is waar dat je een film op je telefoon kan bekijken. Maar waarom zou dat je tegenhouden om naar de bioscoop te gaan? Die ervaring is nergens mee te vergelijken. In een grote donkere zaal verzamelen om samen naar een film te kijken: dat is een big deal. Samen lachen, samen huilen, bibberen, schreeuwen… dat is helemaal anders dan op je een eentje. Even maak je je geen zorgen over onbetaalde rekeningen, maar geef je je over aan de opwinding, de verwondering en de sensatie die eigen zijn aan een fantastische film. Dat gaan we blijven willen doen.

Daar klink ik op!