2021 veel minder dodelijk dan rampjaar 2020: in Brussel zelfs ondersterfte

In 2021 vielen er in België veel minder doden dan in het absolute recordjaar 2020. In Brussel is er zelfs sprake van een ondersterfte: er vielen 135 minder doden dan verwacht.

2021 leek lang een ‘normaal’ jaar in de sterftecijfers te gaan worden, na het absolute rampjaar 2020. Met 112.298 overlijdens ligt het sterftecijfer slechts 2,4 procent boven het gemiddelde van een kleine 110.000 tussen de jaren 2017 en 2019, zo blijkt uit de jaargegevens die het nationale statistiekbureau StatBel vrijdagmiddag online plaatste.

Ter vergelijking: in 2020 stierven nog bijna 127.000 inwoners, ongeveer 18 procent meer dan het gemiddelde van de drie jaar ervoor.

Ondersterfte in Brussel

Brussel is het enige gewest met een ondersterfte in 2021. Met andere woorden, er zijn vorig jaar 135 minder doden geteld dan verwacht in de hoofdstad. Brussel heeft een jongere bevolking en is dus minder kwetsbaar. Maar het gewest wordt al langer met de vinger gewezen wegens een lage vaccinatiegraad. Hoe valt dat cijfer dus te verklaren?

Wanneer de cijfers in detail worden geanalyseerd, wordt duidelijk dat die ondersterfte in 2021 te wijten is aan de eerste drie maanden van dat jaar, waarin er 11,8% minder sterfgevallen waren dan gemiddeld in de jaren 2017-2019.

Dodelijke tweede golf

“2021 begon inderdaad met iets lagere sterftecijfers dan verwacht”, zegt VUB-demograaf Patrick Deboosere in De Morgen. “In het voorjaar overleden er opvallend weinig mensen. Normaal zijn de koude maanden aan het begin van het jaar die met de hoogste sterfte, nu niet."

"We kwamen net uit de zware tweede coronagolf, met een reeks maatregelen die toen ook hun effect hadden op de sterftekans in het algemeen. Mensen waren voorzichtiger, hielden afstand, droegen mondmaskers. Dat maakte dat er minder griep en minder verkoudheden waren. Tegelijkertijd begonnen de vaccins hun werk te doen bij de oudsten.”

In 2020 was Brussel dan weer het gewest met het hoogste overmatige sterftecijfer (+22,7%). En als we de balans opmaken van de twee jaar van de pandemie, blijft Brussel, samen met de provincie Luik en Henegouwen, een van de drie gebieden waar het virus de meeste schade heeft aangericht.