Aantal besmettingen in Brussel blijft laagste van het land: 'Toch zijn we er nog niet'

Terwijl de besmettingscijfers in Vlaanderen in de voorbije week met 8 procent gestegen zijn, blijven ze in Wallonië (-2 procent) en zeker Brussel (-13 procent) vooralsnog dalen. Experts wijten dat aan de strengere maatregelen in Brussel, biostatisticus Geert Molenberghs ontwaart ook een 'tijdelijke groepsimmuniteit'. Toch, waarschuwen ze bovenal, mogen Brusselaars de rol niet lossen: "We zijn nog niet in de veilige zone, daarvoor moeten de cijfers dalen naar 50 besmettingen per 100.000 inwoners."

Na de provincie Luxemburg (-16 procent) kende grootstad Brussel in de afgelopen week de grootste daling. “Brussel heeft duidelijk een eigen dynamiek. De incidentie is er met 185 besmettingen per 100.000 inwoners per twee weken momenteel de laagste van het land”, stelt biostatisticus Geert Molenberghs (Uhasselt/KU Leuven) vast. “De cijfers in Oost- en West-Vlaanderen liggen momenteel bijna dubbel zo hoog.”

“De cijfers van de twee Brabanden sluiten daar logischerwijs op aan, en liggen rond de 220. Ook Luik doet het goed, met 211 besmettingen per 100.000 inwoners.”

Het reproductiegetal (R) ligt ook wat lager dan in de rest van het land, analyseert viroloog Marc Van Ranst. “Maar de positiviteitsratio, het percentage positieve testen, ligt op 8 procent, vergelijkbaar met alle Vlaamse provincies, die tussen de 7,4 en 7,7 procent liggen.”

Als verklaring denkt Molenberghs aan de strengere maatregelen in Brussel. “De horeca is vroeger gesloten dan in de andere twee gewesten, en Brussel heeft net als Wallonië een strengere avondklok dan in Vlaanderen."

Ook epidemioloog Yves Coppieters (ULB) verwijst naar de avondklok, en de algemene mondmaskerplicht. Twee maatregelen waarnaar dokter Dirk Devroey (UZ Brussel) vorige week ook al verwees om het betere Brusselse rapport te verklaren.

Tijdelijke groepsimmuniteit

Maar Molenberghs ziet nog een andere reden. “Dat Luik en Brussel er momenteel in slagen om de besmettingscijfers laag te houden, heeft allicht te maken met een tijdelijke collectieve immuniteit. Het virus circuleerde er zo hevig deze zomer, dat het het momenteel lastiger heeft om nog nieuwe mensen te vinden om te besmetten.”

Doordat Brussel eerder zo zwaar getroffen was, en door de zware maatregelen die van kracht zijn, loopt het hoofdstedelijk gewest momenteel voorop qua daling van de coronacijfers. Maar Molenberghs vreest dat de Brusselse besmettingsgraad weer zal klimmen, als de andere provincies er niet in slagen het aantal besmettingen weer in te perken. “In het hele land begonnen mensen te denken: de cijfers dalen goed, het vaccin zit eraan te komen, ik hoef niet meer zo op te letten. Met bekende gevolgen.”

Ook in Limburg bleven de cijfers eerder wat langer dalen dan in de andere provincies, en kreeg Molenberghs eerder de vraag of de regels daar niet moesten versoepelen. “Nee dus. Brussel mag ook niet in die val trappen. Een incidentie van 185 betekent nog niet dat Brussel in de veilige zone is aanbeland, daarvoor moeten de cijfers dalen naar 100 en als het even kan zelfs naar 50.”

Epidemioloog Coppieters waarschuwt eveneens dat we de inspanningen niet mogen verminderen, totdat we die fameuze grens van 50 bereikt hebben.

Of Brusselaars in de afgelopen weken meer of minder gemotiveerd raakten om aan de maatregelen te blijven gehoorzamen, blijft koffiedik kijken. De Motivatiebarometer van professor psychologie Maarten Vansteenkiste (UGent) heeft nog maar begin december een Franstalige vertaling gekregen. Vansteenkiste werkt sindsdien samen met de universiteiten van Louvain-la-Neuve en de ULB, maar de enquête verzamelde tot nog toe niet genoeg Brusselse reacties om significante uitspraken te kunnen doen.

Verschillen tussen gemeenten

Biostatisticus Molenberghs wijst er nog op dat er binnen het Brussels gewest ook forse verschillen bestaan tussen de verschillende gemeenten. Jette had 313 besmettingen per 100.000 inwoners per twee weken, tegenover de beste leerling van de Brusselse klas, Watermaal-Bosvoorde, die er ‘maar’ 130 heeft.

“Nog steeds te hoog dus, al gaat het duidelijk de goede richting uit. We moeten de besmettingen zo laag mogelijk krijgen, totdat we stilaan de positieve gevolgen van de vaccinaties zullen zien. Maar dat gaat tijd vergen.”