Vaccinatiebereidheid bij daklozen: ‘Vaccins? Dat boeit mij niet'

Om midden mei te kunnen starten met het vaccineren van dak- en thuislozen, proberen hulporganisaties vanaf deze week volop te sensibiliseren. Gesprekken waar de doelgroep weigerachtig tegenover staat. “Wie zegt dat ik die vaccins kan vertrouwen?”

“Ik geloof niet in het coronavirus, ik geloof in mijn God.” De Roemeense Trajan die we treffen in metrostation Madou moet nog overtuigd worden van de voordelen van de vaccinatie. “Ik heb andere gezondheidsproblemen; mijn maag, mijn voeten... Maar daarvoor hoef ik geen vaccin.”

Het sensibiliseren lijkt een zware taak te worden, die onder meer op de schouders van Rik Lenaerts, vrijwilliger bij Doucheflux, valt. “Voor dakloze personen is de vaccinatie iets ver van hun bed; ze zijn er niet echt mee bezig”, vertelt hij. “Ze moeten dagelijks op andere vlakken zien te overleven.”

Op een krukje naast de Starbucks in station Schuman zit een vrouw die enkel met Rik wil spreken. “Nee, ik wil niet met jullie praten. En ik wil ook geen vaccin”, klinkt het kortaf.

Rik excuseert zich: “Je kan het haar moeilijk kwalijk nemen. De ene dag worden daklozen uit de stations gezet en zijn ze hun slaapplek kwijt, de volgende dag zouden ze plots zomaar een aangeboden vaccin moeten aannemen.”

Ongeloof en wantrouwen

De vaccinatiestrategie is geen populair onderwerp bij de Brusselse dak- en thuislozen. Als ze er zich al mee bezighouden, dan is dat vaak op een fanatiek wantrouwige manier. Op enkele stappen van het metrostation, in de Rue Froissart, ontmoeten we de Canadese Mike. Terwijl hij naarstig en eigenhandig een jeansbroek probeert te repareren, legt hij ons uit waarom hij zich niet wil laten vaccineren.

“Wie zegt dat ik die vaccins kan vertrouwen? Er zijn al doden door gevallen; de overheid moet AstraZeneca hun geld terugvragen. Dokters zijn geen veeartsen en mensen zijn geen dieren!” Geconfronteerd met het feit dat velen al het leven lieten aan het virus zelf, schudt Mike zijn hoofd: “Die mensen worden in een artificiële coma gehouden. Dit is een fake pandemie.”

Dezelfde gedachten spoken door het hoofd van Cézar, vaste bezoeker bij dagcentrum Chez Nous - Bij Ons. “De mensen die sterven aan het coronavirus, zijn mensen met een onderliggende problematiek. Ze zijn al ziek, of ze zijn oud; ze hebben een zwak immuunsysteem. Maar ik ben kerngezond: een vaccin heb ik niet nodig!”

De sensibiliseringsflyers die coördinatrice Ilse Van der Veken subtiel op de tafels heeft gespreid, lijken hem eerder te frustreren dan te interesseren. “Als ik mij al laat vaccineren, dan is dat in mijn thuisland, Roemenië. Ik heb veel meer vertrouwen dat ze alles daar tot in de puntjes testen, vooraleer ze het op mensen gebruiken.”

Zijn vriend Said, daarentegen, staat wel popelend te wachten op een prikje. “Ik wil mijn moeder graag terugzien, in Marokko. Maar om daarheen te kunnen gaan, zal ik wellicht gevaccineerd moeten zijn.” Toch lijkt het betoog van Cézar ook bij hem twijfel te zaaien. “Natuurlijk ben ik ook bezorgd. Wie niet? Geloof jij wat hij beweert?”

Een derde bijstaander luistert vanop een afstandje, maar wil niet in de discussie getrokken worden. “Vaccins? Dat interesseert mij niet.”

Principiële weigering

Een heel andere mentaliteit leeft onder de sans-papiers die de Begijnhofkerk bezetten. Tussen de netjes georganiseerde matrassen en tenten staat bewoonster Laila van Union des sans-papiers pour la regularisation ons te woord. Haar zus werd geregulariseerd in 2009, zij wacht sinds een viertal jaar op hetzelfde. “Ons standpunt is puur politiek: wij willen geen vaccin zolang we geen papieren krijgen.”

Zo denken ook de andere bezetters erover volgens haar. “Als het om de vaccinatiestrategie gaat, beschouwt de overheid ons plots wél als burgers. Maar van zodra we een prikje hebben gekregen, tellen we niet meer mee en zijn we weer bij af”, zegt ze schouderophalend.

Bezorgdheden over het vaccin zelf, heeft ze niet. “Het vaccin is van levensbelang, we weten dat we het nodig hebben voor onze gezondheid. Maar we brengen onszelf in gevaar, en we weigeren uit principe. Een opoffering, als het ware.”

Haar woorden bevestigen waar Rik ons tijdens zijn straatronde op wees: “Dak- en thuislozen of sans-papiers hebben andere problemen die ze dagelijks moeten overkomen. Een vaccin verandert daar volgens hen weinig aan.”