El Makhoukhi ontkent betrokkenheid, verdediging dagvaardt minister van Justitie

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 in Brussel en Zaventem gaan de procureurs voort met het voorlezen van de akte van beschuldiging. Bilal El Makhoukhi ontkent steeds elke betrokkenheid bij de voorbereiding van die aanslagen, maar telefonieonderzoek spreekt in zijn nadeel. Daarnaast willen de advocaten van de verdediging de minister van Justitie dagvaarden over de voorwaarden van hun overbrenging uit de gevangenis.

15.49 Psychiater zien bij Hervé Bayingana weinig tekenen van radicalisering

De gerechtspsychiaters die Hervé Bayingana Muhirwa onderzocht hebben, zien bij hem weinig tekenen van radicalisering. Ook zijn familie en kennissen beschouwen hem niet als geradicaliseerd, zo blijkt uit de akte van beschuldiging.

Bayingana Muhirwa werd geboren in een katholieke familie en werd katholiek opgevoerd, maar bekeerde zich in 2011 tot de islam. Naar eigen zeggen raakte hij geïnteresseerd door enkele documentaires en zag hij, na het lezen van de koran, in hoe de islam de voortzetting is van het christendom en andere monotheïstische godsdiensten. Hij kende wel geradicaliseerde mensen, en mensen die naar Syrië vertrokken, en interesseerde zich voor IS maar deelde naar eigen zeggen hun ideeën niet. Ook de aanslagen in Parijs en Brussel keurde hij af, en hij was geschokt dat hij daders kende, klonk het in zijn verklaringen. Hij zou door Najim Laachraoui om de tuin geleid zijn.

De gerechtspsychiaters zien bij hem inderdaad geen tekenen van radicalisering, maar wel een stereotiep religieus discours, waarin hij meer dan nadruk legt op de groepssolidariteit. Ook zijn familieleden, die zich niet bekeerd hebben, vonden niet dat Hervé Bayingana Muhirwa geradicaliseerd is. Hij gedroeg zich tegenover hen niet anders, vierde nog steeds mee Kerstmis en andere katholieke feesten, en zag er geen graten in om de echtgenote van zijn broer met een kus te begroeten.

15.10 Osama Krayem en Mohamed Abrini doken tweemaal onder bij Hervé Bayingana Muhirwa

Zowel na de schietpartij in de Driesstraat in Vorst, op 15 maart 2016, als na de aanslagen van 22 maart 2016, zijn Osama Krayem en Mohamed Abrini ondergedoken bij Hervé Bayingana Muhirwa. Dat blijkt uit de elementen van het dossier en de verklaringen van de betrokken, zo staat te lezen in de akte van beschuldiging die federaal magistraten Paule Somers en Bernard Michel voorlezen. Bayingana Muhirwa blijft er wel bij dat hij niet op voorhand wist wat er beraamd werd.

Hervé Bayingana Muhirwa was een vriend van Bilal El Makhoukhi en kende ook Najim Laachraoui. Die laatste ontmoette hij naar eigen zeggen per toeval opnieuw rond 15 februari 2016, op een moment dat Laachraoui al gezocht werd voor de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs. Op 15 maart 2016 zou Laachraoui dan plots aan Bayingana Muhirwa's woning in de Tivolistraat in Brussel zijn opgedoken met Krayem en Abrini, met de vraag hen onderdak te bieden, aldus Bayingana Muhirwa.

Volgens Krayem en Abrini was Bayingana Muhirwa hen echter met de wagen komen halen in de Max Roosstraat, een element dat ook lijkt bevestigd te worden door het telefonieonderzoek. Bayingana Muhirwa's DNA werd ook teruggevonden op een wattenstaafje in de Max Roosstraat. Krayem bleef slechts één nacht in de Tivolistraat en keerde al op 16 maart terug naar de Max Roosstraat. Volgens Krayem bracht Bayingana Muhirwa hem terug, die laatste ontkent dat. Bayingana Muhirwa gaf wel toe dat hij Abrini op 21 maart afzette aan het station van Schaarbeek.

Op 22 maart, na de aanslagen, doken zowel Abrini als Krayem opnieuw onder bij Hervé Bayingana Muhirwa. Die verklaarde dat hij pas toen de link legde tussen Najim Laachraoui en de aanslagen, en zodanig in paniek was dat hij enkel kon hopen dat Krayem en Abrini snel zouden vertrekken. In een teruggevonden audioboodschap van Najim Laachraoui maakt die laatste echter melding van een nieuwe "broeder", "Amine" genaamd, die trouw zou hebben gezworen aan IS en de terreurcel zou helpen. Volgens Krayem en Abrini kenden zij Bayingana Muhirwa als 'Amine', maar Bayingana Muhirwa zelf betwistte dat hij die 'Amine' zou zijn of IS trouw zou hebben gezworen.

13.09 Akte van beschuldiging wordt verder voorgelezen, opnieuw zonder beschuldigden in box

Federale procureurs Bernard Michel en Paule Somers gaan maandag voort met de voorlezing van de akte van beschuldiging. In de box zitten opnieuw geen beschuldigden en er is ook weer een jurylid minder.

Het einde van de voorlezing van de 467 bladzijden tellende akte van beschuldiging komt stilaan in zicht, met nog ruim 100 bladzijden te gaan. Procureur Bernard Michel zette verder uiteen hoe beschuldigde Ali El Haddad Asufi hand-en-spandiensten verrichte voor de terreurcel, in de eerste plaats voor zijn vriend Ibrahim El Bakraoui.

Vervolgens kwam Bilal El Makhoukhi aan de beurt. Hij ontkent zijn aandeel in de aanslagen, maar volgens het openbaar ministerie zijn er heel wat aanwijzingen dat hij wel degelijk een rol had gespeeld. Ook speelt het telefonieonderzoek in zijn nadeel. Vervolgens ging procureur Paule Somers over naar het hoofdstuk van Hervé Bayingana Muhirwa, bij wie Osama Krayem en Mohamed Abrini twee keer zijn ondergedoken, zowel na de schietpartij in Vorst op 15 maart als na de aanslagen van 22 maart. Bij het begin van de zitting was beschuldigde Salah Abdeslam afwezig wegens ziekte. Ook Vincent Lurquin, de advocaat van Hervé Bayingana Muhirawa gaf aan dat zijn cliënt ziek, is maar dat hij geen medisch attest heeft gekregen.

Uiteindelijk beslisten opnieuw alle beschuldigden in de box de zaal te verlaten. Dat deden ze vrijdag ook al, uit protest tegen de omstandigheden van hun detentie- en transfer. Meester Lurquin zei daarover dat de advocaten van de verdediging van plan zijn om woensdag een dagvaarding te sturen naar minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, al hoopt hij dat het niet tot een kort geding zal komen en dat er veranderingen worden doorgevoerd in de procedures.

De broers Smail en Ibrahim Farisi, die als vrije mannen verschijnen, bleven wel de zitting bijwonen Voorzitter Laurence Massart zei maandagochtend dat er een virus circuleert onder de magistraten en de griffie. "Iedereen is ziek", zei ze, en ze kondigde aan tijdens de middag te bekijken of het niet beter is om de zitting te schorsen "om niet iedereen te verliezen". Mogelijk volgt daar na de middagpauze een communicatie over.

Een jurylid dat onderweg was naar de Justitia-site moest ook verstek geven nadat ze onwel werd. Er zijn nu nog 12 effectieve en 19 plaatsvervangende juryleden over. Aan het einde van de rit, binnen zes tot negen maanden, zijn minstens 12 juryleden nodig om een oordeel te vellen over de beschuldigden.

12.30 Bilal El Makhoukhi, gevaarlijk volgens de psychiaters, onschuldig volgens zijn familie

De gerechtspsychiaters die Bilal El Makhoukhi onderzocht hebben, beschouwen hem als een gevaarlijk persoon, maar volgens zijn ouders is de man in het dossier over de aanslagen van 22 maart 2016 onschuldig.

Volgens de psychiaters is hij niet ontoerekeningsvatbaar, maar vertoont hij wel narcistische, paranoïde, en antisociale trekken. Hij is ook duidelijk geradicaliseerd Vrienden omschrijven hem wel als geradicaliseerd, en sommigen hebben daarom het contact verbroken.

12.20 Verdediging van plan om minister van Justitie woensdag te dagvaarden

De advocaten van de verdediging willen minister van Justitie Vincent Van Quickenborne woensdag dagvaarden in kort geding over de voorwaarden van hun overbrenging uit de gevangenis. Dat zei Vincent Lurquin, de advocaat van beschuldigde Hervé Bayingana Muhirwa.

Volgens Lurquin verlieten de zeven de box opnieuw uit protest tegen de vernederende behandeling die ze zeggen te ondergaan. Hij beschreef naaktfouilles, blinddoeken en luide muziek in hun koptelefoons, ook al bevestigde de voorzitster van het hof vorige week dat dat niet meer zou gebeuren.

Bedoeling is om tot een oplossing te komen tegen komende maandag, wanneer normaal gezien begonnen wordt met de ondervraging van de beschuldigden. In tegenstelling tot nu, bij de voorlezing van de akte van beschuldiging, is hun aanwezigheid daarbij wel essentieel.

12.15 Bilal El Makhoukhi betwistte elke betrokkenheid bij terreurcel aanslagen

Tijdens het onderzoek naar de aanslagen van 22 maart 2016 heeft Bilal El Makhoukhi steeds elke betrokkenheid bij de voorbereiding van die aanslagen.

Hij zou Khalid el Bakraoui op 16 maart 2016 per toeval ontmoet hebben, waarna hij Khalid El Bakraoui vergezelde naar de Kazernenlaan in Etterbeek en de Max Roosstraat in Schaarbeek.

Er hing weliswaar een IS-vlag en een ammoniakgeur, maar daar zocht hij niets achter, klonk het in zijn verhoren. Pas na de aanslagen zou hij beseft hebben waar de El Bakraoui's mee bezig waren.

Op de vraag waarom hij na 23 maart 2016 plots een andere gsm en gsm-nummer gebruikte, antwoordde hij dat hij vreesde opgepakt te worden na een politiecontrole.

Dat Mohamed Abrini en Osama Krayem die gsm zouden gebruikt hebben om hém te contacteren, betwistte hij met klem. Ten slotte bleef hij erbij dat hij niet de "Abou Imran" was aan wie de wapens van de terreurcel waren toevertrouwd.

11.15 Telefonieonderzoek spreekt in het nadeel van Bilal El Makhoukhi

Een van de elementen die in het nadeel van Bilal el Makhoukhi pleiten, is het onderzoek dat is uitgevoerd op de verschillende gsm-nummers en -toestellen die de man in de periode van de feiten gebruikt heeft.

Dat telefonieonderzoek toont verschillende contacten met andere betrokkenen aan, maar ook verplaatsingen naar onderduikadressen, zo blijkt uit de akte van beschuldiging.

Op verschillende momenten schakelde El Makhoukhi zijn gsm ook uit, een techniek die vaak door criminelen gebruikt wordt als ze niet willen dat hun bewegingen nagegaan kunnen worden door de politie.

11.05 El Makhoukhi ontkent aandeel in aanslagen, maar federaal parket ziet resem aanwijzingen

Bilal El Makhoukhi mag dan bij hoog en bij laag betwisten dat hij iets met de aanslagen van 22 maart 2016 te maken heeft, volgens het federaal parket wijzen heel wat elementen erop dat hij wel degelijk een rol heeft gespeeld.

Zo is El Makhoukhi een goede vriend van Khalid El Bakraoui, Najim Laachraoui, en Hervé Bayingana Muhirwa, drie andere betrokkenen bij de aanslagen. Tijdens zijn verblijf in Syrië nam hij ook de strijdersnaam 'Abou Imrane' aan, en die naam duikt herhaaldelijk op in het onderzoek.

Bilal El Makhoukhi is op 16 maart 2016 ook te zien op de bewakingsbeelden van het appartement aan de Kazernenlaan in Etterbeek, waar Khalid El Bakroui en Osama Krayem zich op dat moment schuilhouden, en zijn DNA werd aangetroffen in de flat in de Max Roosstraat.

11.00 Portret van Bilal El Makhoukhi, een geamputeerde Syriëveteraan die terug naar het front wou

Na een moeilijke schoolloopbaan en een weinig veelbelovend begin van zijn professionele carrière, begon beschuldigde Bilal El Makhoukhi
Rond de leeftijd van twintig jaar begon hij interesse te tonen voor religie en te radicaliseren, en in 2012 begon hij de vereniging 'Aidons les Pauvres' te frequenteren, de periode waarin al heel wat Belgische jongeren onder invloed van Sharia4Belgium naar Syrië trekken. In oktober vertrok hij uiteindelijk ook naar Syrië, waar hij zich aansloot, net als vele Belgen, aan bij Maglis Shura-al-Mujahidin, en maakte er kennis met Abdelhamid Abaaoud.

Daar raakte hij gewond aan het been, waarna hij in december 2013 naar België moest terugkeren. Maar ondanks het feit dat zijn onderbeen werd geamputeerd, stelde de man alles in het werk om terug te keren naar Syrië.

Van 8 december 2013 tot 25 februari 2014 verbleef hij in de gevangenis, en in die periode nam hij opnieuw contact op met jeugdvrienden Khalid El Bakraoui en Hervé Bayingana Muhirwa.

Hij maakte na zijn vrijlating opnieuw plannen om terug te keren naar Syrië, maar de zorgen die zijn prothese, die hij in januari 2015 krijgt, vragen en zijn veroordeling door de Antwerpse correctionele rechtbank staken daar een stokje voor. De man kreeg vijf jaar cel, waarvan twee effectief voor deelname aan de activiteiten van een terroristische groep, maar mocht die straf met een enkelband uitzitten.

10.50 Procureur zet uiteen hoe El Haddad Asufi hand-en-spandiensten verrichtte voor cel

Het openbaar ministerie heeft verder uiteengezet hoe beschuldigde Ali El Haddad Asufi hand-en-spandiensten verrichte voor de terreurcel, in de eerste plaats voor zijn vriend Ibrahim El Bakraoui. El Haddad Asufi zou hem geholpen hebben om naar Syrië te reizen, om wapens en een safehouse te vinden, en zou er ook op gewezen hebben dat er de ochtend van 22 maart 2016 in Zaventem Amerikaanse, Israëlische en Russische vluchten vertrokken. Het OM was vorige donderdag gestart met het bespreken van de rol van El Haddad Asufi, die aangeklaagd wordt als mededader van de aanslagen.

Ali El Haddad Asufi, een jeugdvriend van Ibrahim El Bakraoui, die zich opblies in Zaventem, werd een eerste keer opgepakt op 24 maart 2016. Hij verklaarde toen dat hij al sinds de zomer van 2015 geen contact meer had met El Bakraoui, waarvan hij zou gehoord hebben dat die naar Syrië was vertrokken. Maar uit het onderzoek, meer bepaald van zijn Facebookaccount, blijkt al snel dat hij wel degelijk wist waar El Bakraoui zich ophield - die was opgepakt in Turkije toen hij naar Syrië wou reizen.

Beelden van bewakingscamera's toonden aan dat El Haddad Asufi regelmatig Ibrahim en Khalid El Bakraoui ontmoette in het safehouse in de Kazernenlaan in Etterbeek. Zelf zou hij verklaren dat het om "vriendschappelijke bezoekjes" ging. Ook stelden de speurders vast dat hij dikwijls optrad als "chauffeur" voor Ibrahim El Bakraoui.

Volgens de procureur bleek uit WhatsAppberichten dat El Haddad Asufi ook contact bleef onderhouden met een neef in Nederland bij wie hij samen met Ibrahim El Bakraoui in Nederland wapens ging halen voor de aanslagen in Parijs.

Ali El Haddad Asufi bleek ook in het bezit van een USB-sleutel met daarop afscheidsboodschappen die ook te vinden waren op de computer aangetroffen werd in de Max Roosstraat in Schaarbeek.

Tijdens het onderzoek naar de aanslagen in Parijs bleek overigens al dat Ali El Haddad Asufi Ibrahim El Bakraoui tot twee keer toe zou geholpen hebben om naar Syrië te reizen.

10.30 Plaatsvervangende juryleden krijgen toch veiligheidsbriefing

Donderdag liet Massart weten dat de twaalf effectieve juryleden gebrieft zullen worden door de Directie speciale eenheden (DSU) van de federale politie.

Ze krijgen er informatie over wat te doen bij een verhoofd risico op aanslagen. In een eerste communicatie was er echter geen sprake van een briefing voor de plaatsvervangende juryleden en zij zouden dan telkens apart gebrieft worden als ze een effectief jurylid moeten vervangen. Vandaag blijkt dan dat de plaatsvervangende juryleden eveneens de briefing krijgen.

Massart herhaalde maandag dat er op dit moment geen enkele dreiging is.

10.00 Alle beschuldigden verlaten opnieuw de box

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 in Brussel en Zaventem hebben alle beschuldigden maandagochtend de beschuldigdenbox opnieuw verlaten. Salah Abdeslam was wegens ziekte niet overgebracht vanuit de gevangenis. Medebeschuldigde Hervé Bayingana Muhirwa, die ook ziek was, was wel overgebracht, maar verliet net als de vijf andere beschuldigden de zaal bij aanvang van de zitting.

09.51 Opnieuw plaatsvervangend jurylid afwezig

Er is maandagochtend opnieuw een plaatsvervangend jurylid afwezig. De vrouw was onderweg naar het proces en werd onwel, verklaarde voorzitter Laurence Massart bij aanvang van de zitting.

Er zijn nu nog twaalf effectieve juryleden en 19 plaatsvervangende. Op het einde van de rit moeten 12 juryleden overblijven om een oordeel te vellen over de beschuldigden.

Voorzitter Massart stelde maandag ook dat er een virus circuleert tussen de magistraten en de griffie. "We zijn allemaal ziek", stelt ze. "Ik bekijk deze middag hoe het gaat met de troepen en of het nodig is om de zitting te schorsen om niet iedereen te verliezen." Ze zei ook dat het jammer was dat een jurylid dat wel wilde komen door ziekte is afgevallen.

6.00 Procureurs gaan voort met voorlezen van akte van beschuldiging

De eerste dagen van het proces werden overschaduwd door klachten van de beschuldigden over de omstandigheden van hun overbrenging van de gevangenis van Haren naar het Justitia-gebouw. De discussies die daarop volgden namen tijd weg van de voorleestijd van de procureurs.

De akte is met haar 467 bladzijden bovendien erg lijvig. Het publiek voor de voorlezing van de akte slinkt ondertussen elke dag, aangezien verschillende beschuldigden beslist hebben om de zitting niet bij te wonen.

Woensdag bevonden zich nog twee beschuldigden in de box, donderdag was de box leeg en zaten enkel beschuldigden Smail en Ibrahim Farisi in de zaal. Bovendien moest een plaatsvervangend jurylid door ziekte verstek geven.

De procureurs waren donderdag aangekomen aan bladzijde 289 van de akte, midden in het hoofdstuk over Ali El Haddad Asufi. Na hem volgen nog Bilal El Makhoukhi, Hervé Bayingana Muhirwa, Smail Farisi en Ibrahim Farisi.

Voorzitter Laurence Massart zei donderdag dat ze verwacht dat de akte dinsdagochtend rond zal zijn, waarna mogelijke akten van verdediging volgen. De burgerlijke partijstelling wordt dan hoogstwaarschijnlijk uitgesteld tot de week van 19 december.