Glazen box geraakt niet klaar voor 10 oktober

De nieuwe box voor de beschuldigden op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 geraakt niet klaar voor 10 oktober. Dat meldt de FOD Justitie in een persbericht.

Wanneer de nieuwe beschuldigdenbox wel klaar kan zijn, kan de FOD Justitie nog niet zeggen. In de brief wijst de FOD er ook op dat het assisenhof er herhaaldelijk op gewezen werd, zowel in vergaderingen als in mailverkeer, dat het niet haalbaar was om de box aan te passen tegen 10 oktober, de datum waarop de jury moet samengesteld worden.

Individuele glazen boxen

In het dossier over de terreuraanslagen van 22 maart 2016 moeten tien personen zich verantwoorden voor het Brusselse assisenhof. Een van hen, Oussama Atar, is naar alle waarschijnlijkheid overleden, zodat er op het assisenproces slechts negen beschuldigden aanwezig zullen zijn.

Voor die beschuldigden waren in de assisenzaal negen individuele glazen boxen gebouwd. Die waren volledig afgesloten en de beschuldigden konden vanachter de grote glazen ramen enkel via een strook geboorde gaten praten met hun advocaten, die voor hen moeten plaatsnemen. Ook was er een klein doorgeefluik waardoor papiertjes doorgegeven konden worden.

Rechten van verdediging geschonden

Op de preliminaire zitting van 12 september had de verdediging opgeworpen dat die box de rechten van verdediging schond, en in een arrest van 16 september gaf het assisenhof de verdediging gelijk en besliste het hof dat die box moest afgebroken en vervangen worden.

In zijn arrest verwijst het hof als mogelijke oplossing naar de box die is gebruikt voor het proces van de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs. Daar werd een evenwicht gevonden tussen de verschillende wettelijke verplichtingen en veiligheidseisen.

Logistiek onhaalbaar

De FOD Justitie heeft het hof van beroep er in gesprekken en e-mails voorafgaand aan dit arrest reeds op gewezen dat de invoering van de nieuwe cabine-indeling de volledige ontmanteling van de huidige box vereist. Na analyse blijkt het op logistiek vlak echter onmogelijk om deze werkzaamheden vóór 10 oktober uit te voeren.

De voorzitter van het directiecomité van de FOD Justitie heeft dit op 21 september via een brief laten weten aan de voorzitter van het Brusselse hof van beroep.

Op dit moment stellen de teams van de FOD Justitie samen met de partners en de multiservice-leverancier een planning van de werkzaamheden op. Belangrijk daarbij is dat de voortgang van de procedure daarbij niet mag worden verstoord.

Mogelijke tussenoplossing

Laurence Massart, de voorzitster van het Brusselse assisenhof over de terreuraanslagen van 22 maart 2016, neemt vandaag nog contact op met de FOD Justitie om meer duidelijkheid te krijgen over de beschuldigdenbox voor dat proces.

"De voorzitter van de FOD Justitie wijst erop dat er al meermaals op gewezen is dat voor een ontmanteling van de boxen gespecialiseerd materiaal en personeel van een externe firma nodig is", zei voorzitter Massart.

"Een nieuwe box vraagt ook een herbekabeling en een andere indeling van de zittingszaal. Ook wordt erop gewezen dat een aantal materialen, zoals het speciale veiligheidsglas dat bijzonder zwaar weegt, niet zomaar voorhanden is. Om al die redenen is zelfs een algemene planning van de uit te voeren werken niet mogelijk, klinkt het."

De voorzitster wil nu van de FOD Justitie weten of er tegen 10 oktober een tussenoplossing klaar kan zijn, een open box zonder veiligheidsglas, waarin de beschuldigden kunnen plaatsnemen, en of de definitieve aanpassingen dan een drietal weken later klaar kunnen zijn.

Werkgroep

Verschillende betrouwbare bronnen wijzen er ook op dat er in 2019 al een werkgroep van start ging om het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 voor te bereiden. Onder meer de politiediensten, het federaal parket en de FOD Justitie namen aan die werkgroep deel.

Ook het Brusselse hof van beroep was voor die werkgroep uitgenodigd maar dat hof begon pas aan de vergaderingen deel te nemen vanaf september 2021, klinkt het. Op dat moment waren al een aantal beslissingen genomen, onder meer over de box voor de beschuldigden.

'Internationaal gezichtsverlies'

Als het assisenproces moet uitgesteld worden omdat de aanpassingen aan de beschuldigdenbox niet tijdig klaar zijn, dan lijdt België internationaal gezichtsverlies. Dat heeft meester Sébastien Courtoy, een van de advocaten van de beschuldigden, donderdag gezegd. Een andere advocaat, meester Jonathan De Taye, had het dan weer over een "Belgenmop". "We moeten ons afvragen of dergelijke verregaande veiligheidsmaatregelen wel nodig zijn", klonk het ook.

"Ik denk dat de minister van Justitie en de federaal procureur ontslag moeten nemen", zei meester Courtoy, advocaat van Smail Farisi. "We lijden hier internationaal gezichtsverlies. Ik verdedig hier iemand die al zes jaar vrij is, die vrijgesproken is voor zijn beweerde aandeel in de aanslagen in Parijs, en die hoopt dat er nu eindelijk een einde komt aan zijn ellende. En dan heb ik het nog niet over de slachtoffers", gaat de advocaat verder. "Die moeten echt wel heel optimistisch zijn om nog te geloven dat er snel een proces komt."

"We moeten terugkeren naar de essentie en bekijken in welke omstandigheden een proces eigenlijk zou moeten gehouden worden", zei meester Virginie Taelman, advocate van Bilal El Makhoukhi. "De voorzitter heeft er duidelijk op gewezen dat het proces in serene omstandigheden moet plaatsvinden. Ik denk dat we aan een pragmatische oplossing moeten denken zodat we op een correcte manier kunnen beginnen."

Een uitstel van een drietal weken vormt voor de verdediging geen probleem, aldus de advocate: "Ik kan me ook moeilijk voorstellen dat het langer zou moeten uitgesteld worden. Bij de bouw van deze boxen had men alternatieven moeten voorzien, en er niet zomaar van uitgaan dat deze boxen wel zouden aanvaard worden. De vraag is ook of we wel zo'n hyperbeveiligde box nodig hebben als we alle andere veiligheidsmaatregelen bekijken die hier al gelden."