Advocaat burgerlijke partijen: "El Makhoukhi wacht zijn uur af"

Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 pleiten donderdag de laatste advocaten van de burgerlijke partijen. Vanaf dinsdag komt de verdediging aan het woord.

16.36 uur - Pleidooien van verdediging beginnen dinsdag met advocaten Abdeslam

Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 beginnen dinsdag de pleidooien van de verdedigingen. Delphine Paci en Michel Bouchat, advocaten van Salah Abdeslam, bijten de spits af.

De pleidooien van de verdediging zouden aanvankelijk vandaag/donderdag starten, maar door een aanpassing van de agenda beginnen ze pas dinsdag. De advocaten vroegen een extra dag voorbereidingstijd, waardoor er maandag geen zitting is. Na de advocaten van Abdeslam dinsdag, nemen woensdag Jonathan De Taye en Jean-Christophe De Block, advocaten van Ali El Haddad Asufi, het woord.

Donderdag beginnen de pleidooien over Bilal El Makhoukhi, gespreid over twee dagen. Donderdag neemt Nicolas Cohen het woord, maandag 26 juni volgt Virginie Taelman. Op dinsdag 27 juni komen twee beschuldigden aan bod. Laura Pinilla en Stanislas Eskenazi pleiten voor Mohamed Abrini, en Gisèle Stuyck en Jane Peissel voor Osama Krayem.

Woensdag volgen Laura Severin en Isa Gultaslar voor Sofien Ayari. Donderdag zijn dat Juliette en Vincent Lurquin voor Hervé Bayingana Muhirwa. Vrijdag, normaal gezien de rustdag van het hof, is er die week toch zitting, met de pleidooien van de advocaten van Smail Farisi, Michel Degrève, Fabian Lauvaux en Cassandra Steegmans.

Op maandag 3 juli tot slot pleiten Xavier Carrette en Sophie Berger voor Ibrahim Farisi. Carrette gaf donderdag aan dat hij voor zijn cliënt, voor wie het openbaar ministerie de vrijspraak vraagt, maar kort zal pleiten. Daardoor kan maandag ook gestart worden met de replieken. Daarna volgen de eventuele laatste woorden van de beschuldigden, waarna het hof in beraad gaat over de vraag van de schuld. De uitspraak volgt later in juli. In september komt het hof opnieuw samen voor de debatten over de strafmaat.

15.59 uur - Beschuldigden in de box zijn geen mensen meer, zegt Wilmotte

"De morele onthechting van de beschuldigden in de box is zo groot dat het geen mensen meer zijn." Dat zei Alexandre Wilmotte, advocaat van twee burgerlijke partijen, donderdag op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016. Hij vroeg de jury om zich niet te laten misleiden door de argumenten van de verdediging, want "niets legitimeert hun barbaarse daden".

Wilmotte sloot het rijtje af van de advocaten van de burgerlijke partijen, die vorige week dinsdag gestart waren met hun pleidooien. Hij vertegenwoordigt een voormalige jeugdtrainer van AS Eupen die op de dag van de aanslagen met zijn ploeg naar Barcelona zou reizen, en zijn vrouw.

Wilmotte gebruikte tijdens zijn pleidooi verschillende keren de metafoor van het team, voor zowel de beschuldigden ("ze hebben dezelfde ideeën en blijven vrienden ondanks wat er is gebeurd") en de jury. Die heeft een missie om gerechtigheid te doen geschieden. "In tegenstelling tot wat men jullie doet geloven, is dat niet moeilijk. De feiten, hun betrokkenheid, hun deelname en de bewijzen zijn ontegensprekelijk. Jullie moeten barbaren berechten", aldus Wilmotte. "Mensen werden vermoord op een gruwelijke, brutale en wrede manier, zonder dat ze de minste kans haddden om zich te verdedigen. Zo'n barbaarse daden kunnen op geen enkel manier gelegitimeerd worden." Volgens de advocaat spreekt dan ook niets in het voordeel van de beschuldigden in de box. "Hen schuldig bevinden is een verplichting geworden, om de mensheid te beschermen van die barbaren. En zij hebben geluk dat ze zelf niet door barbaren worden berecht, anders was het al lang geregeld geweest."

Wilmotte riep de jury ook op om zich niet te laten misleiden door de vele verklaringen van de verdediging. Zo heeft geen van de beschuldigden de minste poging gedaan om de aanslagen tegen te houden, terwijl ze volgens de procureurs en de burgelijke partijen wel degelijk wisten dat er iets ergs ging gebeuren. "Dat toont aan dat jullie wilden dat de aanslagen plaatsvonden", aldus Wilmotte. Hij benadrukte ook dat "wegvluchten niet hetzelfde is als zich losmaken, dat is gewoon lafheid".

Hij haalde ook aan hoe sommige beschuldigden zich willen profileren als krijgers, "waardoor zij het slachtoffer worden en wij de daders". "Maar ook in een oorlog zijn er regels, je doodt niet zomaar blind onschuldige mannen, vrouwen en kinderen", aldus Wilmotte. "Het zijn vulgaire moordenaars en barbaren. Zelfs de oorlogsregels respecteren ze niet, omdat ze geen mensen zijn. Ze hebben gekozen om geen respect meer te hebben voor anderen en ontkennen hun waardigheid. Hun morele onthechting is zo groot dat het geen mensen meer zijn."

Menselijkheid betekent ook dat de dood het lijden van mensen je raakt, aldus Wilmotte. "Wie blij is dat onschuldige mensen sterven in vreselijke omstandigheden, is geen mens. Zelfs in oorlogen is er nog menselijkheid en respect. Daar is hier geen sprake van. Zoveel mogelijk slachtoffers maken zonder onderscheid heeft niets te maken met oorlog." En ook na zeven jaar zijn de beschuldigden volgens Wilmotte niet tot inkeer gekomen. "Dat gaat nooit gebeuren. Een ander gevolg van de ontmenselijking is het niet meer in staat zijn tot rede. Alle argumenten zijn dus goed, ik ben er zeker van dat we vanalles gaan horen om hen hier vrij te pleiten zodat ze opnieuw kunnen beginnen."

Het aanslagenproces noemt Wilmotte dan weer het voorbeeld van menselijkheid. "De rechten van de beschuldigden zijn gerespecteerd, zelfs in de procedures buiten dit proces (over de beschuldigdenbox en de fouilles, red.). Dat is menselijkheid. Ze kunnen zich uitdrukken, reageren, zich verdedigen en vertrekken. Ze hebben advocaten tot hun beschikking. Dat is normaal", aldus Wilmotte. "En we horen verhalen van hulpverleners en slachtoffers die enorm moedig en altruïstisch waren. Mijn cliënt heeft na de aanslagen mensen geholpen, dat is wel wat anders dan je gaan verstoppen."

13.32 uur - Advocaat burgerlijke partijen: "El Makhoukhi wacht zijn uur af"

Jean-Philippe Mayence, die drie slachtoffers verdedigt van de aanslagen in Zaventem, pleitte donderdagvoormiddag een tweetal uur. In zijn pleidooi overliep hij alle beschuldigden, waarbij hij vroeg om iedereen in de box over de hele lijn schuldig te verklaren. Aangekomen bij El Makhoukhi sprak hij van een "verontrustende" man, "geradicaliseerd" en "compleet onverdraagzaam".

El Makhoukhi werd veroordeeld na zijn terugkeer uit Syrië in 2013 op het Sharia4Belgium-proces. Mayence wees erop dat hij minder dan 48 uur nadat zijn enkelband verwijderd was in maart 2016 al de terreurcel vervoegde. "Waarschijnlijk zei hij voor de strafuitvoeringsrechtbank nog dat hij veranderd is."

"Hij wacht zijn uur af", zei Mayence, die erop wees dat El Makhoukhi al zeven jaar in voorhechtenis zit. "Hij wacht op één ding: weer opnemen wat hij heeft achtergelaten." Kort voor het proces bekende El Makhoukhi, geconfronteerd met een grote bewijslast, dat hij de wapens van de terreurcel heeft verborgen. Maar waar of bij wie wou hij niet zeggen.

Mayence hekelde nog dat El Makhoukhi toegaf tijdens zijn ondervraging dat hij schuldig was over de hele lijn, maar dat zijn verdediging toch zal vragen om hem onschuldig te verklaren. Hij verweet zijn verdediging dat die in haar pleidooien een herkwalificatie wil vragen naar oorlogsmisdaden. De strafpleiter zei dat ze dat al veel eerder hadden moeten doen, voor de raadkamer en de kamer van inbeschuldiginstelling.

Mayence besloot dat El Makhoukhi "geradicaliseerd" is, "gevaarlijk", "de sharia-principes aanhangt" en een "uitgesproken wil heeft om terreur te zaaien". "Hij is de logistieker die door de 'broers' ingehuurd werd omwille van zijn efficiëntie."

12.18 uur - Mayence: vrijwillige terugtred pleiten voor Abrini zou "belachelijk" zijn

Advocaat Jean-Philippe Mayence, die drie slachtoffers van Zaventem vertegenwoordigt, haalde zwaar uit naar alle beschuldigden. Hij laakte dat Abrini een "cinema" opvoert en geen respect toont door steeds te lachen en te babbelen. "Laat hen maar doen, dat gedrag toont alleen maar hun gemoedstoestand. Hij ziet jullie nog steeds als ongelovigen en hij voelt zich ongemakkelijk, net zoals zijn buur die altijd vertrekt (Osama Krayem, red.), omdat een groot deel van de akte van beschuldiging is opgebouwd rond hun verklaringen", zei hij aan de jury.

Volgens Mayence spreekt het voor zich dat Abrini op de hoogte was van alle plannen van de cel en een belangrijk lid was. Hij noemt het dan ook "verfoeilijk" dat Abrini tijdens zijn verhoor zei dat hij niet wist wat er in Maalbeek ging gebeuren. "Hij neemt jullie als idioten en blijft arrogant."

Mayence keek ook vooruit naar de pleidooien van de verdediging en stelde dat vrijwillige terugtred pleiten juridisch gezien belachelijk zou zijn. Indien een beschuldigde een misdrijf voor het plaatsvindt spontaan volledig stopzet, kan hij niet veroordeeld worden. "Maar dat is niet meer mogelijk wanneer de criminele daad al gebeurd is", benadrukte Mayence. "Hij is gevlucht uit lafheid, niet uit menselijkheid. Hij had schrik om te sterven."

Hetzelfde geldt voor Osama Krayem, die de bom van Khalid El Bakraoui activeerde, maar zelf rechtsomkeer maakte. "Zijn naam komt heel vaak voor in de akte, maar vandaag zien we hem niet meer. Normaal gezien zorgt een verhoor ervoor dat de jury de standpunten van de beschuldigden leert kennen", aldus Mayence. "Hij toont misprijzen, hij denkt dat jullie zijn woorden niet waardig zijn, vindt jullie illegitiem om hem te berechten."

Nochtans blijkt uit zijn daden een "een manifeste wil voor de deelname aan eender welke aanslagen die de cel voorbereidt", aldus Mayence. "Wat zou je anders verwachten van een man die elk idee van juridisch oordeel verwerpt?"

11.50 uur - Mayence aan Abdeslam: "U bent hier binnengekomen als moordenaar en u gaat hier zo buiten"

Advocaat Jean-Philippe Mayence, die drie slachtoffers van de luchthaven van Zaventem verdedigt, gaat in zijn pleidooi uitvoerig in op de verschillende beschuldigden. Voor Abdeslam schotelde hij de jury dertien elementen voor om positief te antwoorden op de schuldvraag. Maar eerst beklaagde hij zich nog over de attitude die Abdeslam, "het mediagezicht van terreurzaken", toont op het proces. "Hij zit hier alsof hij op zijn terras zit, cool, lachend, keert zijn rug af en toe. Hij is gedesinteresseerd. Hij vertrekt, komt weer terug", zo vatte hij het samen.

Het enige wat Abdeslam hier deed reageren, zei Mayence, is dat de burgerlijke partijen de beschuldigden moordenaars noemden. "Maar u bent een moordenaar", zei Mayence. "U was het toen u hier binnenkwam, en u gaat hier zo buiten."

Mayence wees erop dat Abdeslam veroordeeld is in Parijs voor de terroristische moord op 130 slachtoffers en dat dat "etiket" op hem kleeft. Hij wees er ook op dat Abdeslam niet in beroep ging tegen de veroordeling, "omdat u te moe was". "U bent een moordenaar. Ik herhaal het. En ik ga de jury vragen om het ook te bevestigen voor de aanslagen in Maalbeek en Zaventem", zei Mayence.

Mayence lijstte dertien elementen op uit het dossier die de jury volgens hem kan weerhouden om te antwoorden voor de schuldvraag. Een ervan is dat hij bleef zwijgen na zijn arrestatie, en zelfs loog, zodat zijn kompanen de aanslagen konden plegen.

"Ik krijg er koude rillingen van", besloot Mayence. "De lach die hij gehad moet hebben de dag van de aanslagen in de gevangenis. Het plezier. Door te zwijgen konden zijn 'broers' doorgaan op 22 maart."

6.30 uur - Laatste pleidooien van burgerlijke partijen

Verschillende burgerlijke partijen, waaronder slachtofferorganisaties V-Europe en Life4Brussels maar ook enkele individuele advocaten en advocaten van instellingen als Brussels Airport en de MIVB, kozen er op het proces voor om hun pleidooien op elkaar af te stemmen. Hun pleidooien gingen vorige week dinsdag van start en duurden tot woensdagmiddag.

Daarna begonnen de pleidooien van individuele advocaten, die nog tot donderdag zullen duren. Al zeker Jean-Philippe Mayence en Alexandre Wilmotte nemen het woord.

Volgende week dinsdag gaat dan de volgende fase in het proces van start, die van de pleidooien van de verdediging. Die hadden normaal gezien donderdag moeten starten, maar door een onverwachte schorsing van het proces maandagochtend werd de agenda omgegooid. De verdediging vroeg bovendien een extra dag om zich voor te bereiden, waardoor er maandag geen zitting is.