Meer dan 25.000 bevelen om het grondgebied te verlaten in 2022

Maandelijks worden duizenden bevelen om het grondgebied te verlaten uitgevaardigd aan personen die illegaal in het land verblijven, maar heel wat minder personen verlaten het land vrijwillig of gedwongen. Dat leren de cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken. Voor het tot een uitzetting komt, hebben personen die internationale bescherming vragen, verschillende procedures om zich te verzetten tegen een weigering van de Belgische autoriteiten.

De dader van de terreuraanslag maandagavond in Brussel, Abdesalem L., bleek illegaal in het land te verblijven. De 45-jarige Tunesiër had in 2021 al het bevel gekregen om het grondgebied te verlaten na een afgewezen asielaanvraag het jaar voordien. Dat hij alsnog in België bleek te zijn, zorgt in de politieke wereld voor vragen.

Het is alleszins niet ongewoon dat een persoon in die situatie toch in België blijft. Volgens cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) hebben in 2022 van de 25.292 personen die een bevel kregen om het grondgebied te verlaten, er 7.410 dat effectief gedaan. Er is sprake van meer dan 2.900 gedwongen uitzettingen en 2.673 vrijwillige vertrekkers. Bij het resterende aantal gaat het in hoofdzaak om terugdrijvingen aan de Belgische grens.

17.087 dossiers achterstand

In deze context is sprake van een grote achterstand van de behandeling van asielaanvragen. Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), dat instaat voor de beoordeling van aanvragen, had in september een achterstand van 17.087 nog te behandelen dossiers. Het zijn complexe dossiers en de procedures kunnen maanden duren. De dossiers lopen binnen bij de DVZ, die ze aan het commissariaat overmaakt indien van oordeel dat België verantwoordelijk is voor het verzoek om internationale bescherming. Is dat niet het geval, volgt een bevel om het grondgebied te verlaten.

Het CGVS kent een (tijdelijke) bescherming toe of weigert die. Bij weigering kan de aanvrager naar de Raad voor de Vreemdelingenbetwistingen stappen. Tijdens die procedure mag de persoon in kwestie in het land blijven. Indien de Raad een weigering bevestigt, kan de asielaanvrager nog in cassatie gaan, maar die procedure werkt niet opschortend.

In laatste instantie is een nieuwe aanvraag tot bescherming mogelijk, maar enkel als er nieuwe elementen in het dossier zijn en als die beduidend de nood aan bescherming verhogen. Zoniet volgt een nieuwe weigering en is de persoon illegaal in het land, zonder geldige papieren. Eens in die situatie, bezorgt DVZ een bevel om het grondgebied te verlaten. Ook hier is een beroep bij de Raad Vreemdelingenbetwistingen mogelijk.

Het land verlaten kan vrijwillig, maar ook onder dwang. Dat is in hoofdzaak het geval als de deadline overschreden is. Als uitzetting onder dwang gebeurt, zal de politie de persoon oppakken. Indien er geen officieel adres is, of de persoon is uit het rijksregister geschrapt zoals bij Abdesalem L. het geval was, kan DVZ ook beslissen om de persoon bijvoorbeeld in een gesloten centrum of andere voorziening te houden. Maar deze dossiers zijn in de minderheid in vergelijking met het aantal beleverde uitzettingsbevelen.