Advocate van Abdeslam dreigt met Cassatie

Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 gaan de pleidooien van de verdediging van start. De pleidooien zouden tweeënhalve dag duren, waarna het hof op maandagmiddag in beraad zou gaan. Volg het live hier.

16.40 uur: Verdediging vraagt maximaal 29 jaar voor El Makhoukhi en behoud nationaliteit

De verdediging van Bilal El Makhoukhi heeft donderdag op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 het college (het hof en de jury opgeroepen) om haar cliënt niet meer dan 29 jaar cel te geven, met een terbeschikkingstelling van vijftien jaar. Daarnaast pleitten ze ook voor het behoud van zijn Belgische nationaliteit.

Dit hoofdzakelijk omdat bij een veroordeling vanaf 30 jaar of levenslang niet drie maar vijf magistraten bij de strafuitvoeringsrechtbank beslissen over een eventuele voorwaardelijke invrijheidstelling.

Bovendien is dan ook een unaniem oordeel vereist, terwijl dat in de andere gevallen niet nodig is. En dat houdt volgens advocaat Nicholas Cohen dan ook in dat bij een veroordeling tot 30 jaar cel of levenslang El Makhoukhi nooit meer vrij zal komen.

"Jullie moeten kiezen. Ofwel zijn jullie voorstander van discussie en een stemming bij meerderheid ofwel van een veto. Maar jullie kunnen het niet allebei tegelijk zijn", stelde Cohen. Volgens hem is de assisenjury het best geplaatst om het belang van een meerderheid in te zien, aangezien in een jury geen vetorecht bestaat.

Daarvoor hadden Cohen en Charlotte Henderickx, een andere advocate van El Makhoukhi, ook al een aantal verzachtende omstandigheden opgeworpen. Ze verwezen onder meer naar de manier waarop hun cliënt tijdens zijn laatste woord zijn excuses aanbood en zijn gedrag en medewerking tijdens het proces.

Cohen erkende ook het probleem van de wapens van de terreurcel. Die heeft El Makhoukhi ergens verborgen, maar hij wil niet zeggen bij wie "omdat hij niemand anders een terroristisch proces wil aandoen". Maar dat verhindert volgens Cohen niet het toekennen van verzachtende omstandigheden. Daarvoor verwees de advocaat naar Nacer Bendrer, die Mehdi Nemmouche wapens had geleverd voor de aanslag in het Joods Museum. Hij werd schuldig bevonden als mededader aan vier moorden met terroristisch karakter en illegaal wapenbezit, maar kreeg toch 'maar' 15 jaar cel.

Daarna ging Cohen ook in op de vraag van het parket om de Belgische nationaliteit van El Makhoukhi af te nemen. Volgens Cohen is die wet namelijk niet van toepassing op zijn cliënt. De nieuwe wet, die dateert van 20 juli 2015, en de vorige versie verving, nam het luik dat de misdrijven moesten dateren binnen de tien jaar na de verwerving van de nationaliteit weg. Maar, stelt Cohen, het burgerrecht stelt dat een wet enkel een toekomstige werking heeft en dus niet retroactief gebruikt kan worden. Omdat El Makhoukhi zijn nationaliteit tijdens zijn jeugd heeft verkregen via de naturalisatie van zijn vader, zou die wet dus niet van toepassing op hem zijn.

Als het hof en de jury niet zouden meegaan in die redenering, dan bracht Cohen nog op dat El Makhoukhi louter linken heeft met ons land. "Zijn nationaliteit afnemen zou overeenkomen met het verbreken van zijn familiale band."

12.56 - Paci dreigt met Cassatie als college beslist om extra straf voor Abdeslam uit te spreken

Delphine Paci, de advocate van Salah Abdeslam, heeft tijdens haar pleidooi gedreigd om naar het Hof van Cassatie te stappen, indien het college (het hof en de twaalf effectieve juryleden) zouden beslissen om Abdeslam een extra straf toe te kennen, bovenop de 'onsamendrukbare' levenslange straf die hij kreeg voor zijn aandeel bij de aanslagen van Parijs.

De verdediging van Abdeslam hamert er nog steeds op dat voor hem artikel 62 van toepassing is. Dat zou betekenen dat enkel de zwaarste straf van tel is en dat is degene die werd uitgesproken in Parijs.

"Jullie zijn gebonden en verplicht om artikel 62 toe te passen. Als jullie dat niet doen, dan zal het Cassatie niet doorstaan", stelde Paci.

Afsluitend ging Abdeslams verdediging ook nog in op eventuele verzachtende omstandigheden indien het college dan toch zou beslissen om een straf uit te spreken. Ook al is het volgens haar "niet in te beelden" dat het college haar redenering niet zou volgen. Paci kreeg het daarbij even moeilijk toen ze beschreef dat er wel degelijk nog "een jonge gast uit Molenbeek" in Abdeslam schuilging.

Ze verwees ook onder meer naar zijn detetentieomstandigheden "die ze in twaalf jaar als advocate nooit had gezien" en het feit dat er in de schuldigverklaring amper materiële elementen werden weerhouden. "Hij heeft al levenslang en riskeert nu twee keer levenslang. Ik roep jullie op om rekening te houden met het feit dat het gaat om een man die maar één leven heeft en vraag dat jullie wraak inruilen voor gerechtigheid", besloot Paci.

12.52 - Advocaten Abrini vragen geen extra straf en wijzen op verzachtende omstandigheden

De advocaten van Mohamed Abrini hebben aan het hof gevraagd om artikel 62 van het strafwetboek toe te passen en hem dus geen extra straf op te leggen bovenop die voor de aanslagen van Parijs. Ze wezen ook op verzachtende omstandigheden waarmee het hof volgens hen rekening moet houden.

Mohamed Abrini werd door het speciale assisenhof van Parijs veroordeeld tot een levenslange celstraf waarvan hij 22 jaar zeker moet uitzitten. Volgens Abrini's advocaten, Stanislas Eskenazi en Laura Pinilla, mag Abrini daarbovenop geen andere straf meer krijgen. Ze vragen de toepassing van artikel 62, dat stelt dat alleen de zwaarste straf uitgesproken wordt bij samenloop van misdaden.

Ook vragen de advocaten aan de jury om rekening te houden met verzachtende omstandigheden. "Volgens het parket zijn er voor geen enkele van de beschuldigden verzachtende omstandigheden, dat is ongezien", stelde Pinilla. "Maar zijn er in alles wat we de afgelopen maanden hebben gehoord geen verzachtende omstandigheden?"

Zo vroeg ze het hof om rekening te houden met Abrini's actief berouw. "We pleiten geen vrijwillige terugtred, dat had ik al aangekondigd. Die bestaat alleen wanneer iemand vóór het misdrijf afziet van zijn deelname. Maar we hebben schuldig gepleit, vrijwillige terugtred kan niet meer nadat twee bommen zijn afgegaan", aldus Pinilla. "Maar door zijn bom niet te laten ontploffen is er sprake van actief berouw."

Daarnaast wijst Pinilla op Abrini's parcours: het feit dat hij deelnam aan het onderzoek, dat hij zijn spijt uitsprak en dat hij toegevingen deed. "Door te beslissen om op 22 maart zijn bom niet te laten ontploffen, heeft Abrini rechtstreeks en opzettelijk de menselijke schade verminderd", aldus Pinilla. "Als laf zijn betekent dat je weigert om mensen te doden of te verwonden, als dat betekent dat je het leven verkiest boven de dood. Laat ons dan allemaal laf zijn."

12.11 uur - Pinilla: "Abrini wou dood niet van mensen luchthaven, net zomin als eigen dood"

Mohamed Abrini heeft wel degelijk verzaakt om zijn bom te laten ontploffen op de luchthaven van Zaventem, waar achttien doden vielen. Dat pleitte zijn advocate Laura Pinilla.

Pinilla kwam met een opvallende bekentenis bij de start van haar pleidooi. Ze vertelde dat Stanislas Eskenazi, die in eerste instantie de verdediging opnam van Abrini, haar als stagiaire, met amper twee weken ervaring, naar de gevangenis van Aarlen had gestuurd om daar Abrini te ontmoeten. Pinilla zei dat ze Eskenazi op de treinrit heen gek verklaarde om haar naar de 'man met hoedje' te sturen, die wel een monster en psychopaat moest zijn. "Maar gedurende de terugrit vroeg ik me af hoe het mogelijk was dat hij zo sterk op mij geleek, op gewone mensen", zei de advocate, die vervolgens de "mythe" wou deconstrueren.

De advocate wees op Abrini's ongelukkige schoolcarrière, de dynamiek in de moeilijke wijk in Molenbeek waar hij woonde, de loyaliteit met vrienden en familie in de wijk, zijn verblijf in de gevangenis, waarbij hij afgesneden raakte van de samenleving en radicaliseerde. En vervolgens ook het verlies van zijn jongere broer die omkwam in Syrië. Vooral dat laatste was een "katalysator", zei Pinilla. Volgens haar is Abrini een "banale" man, die zaken gepleegd heeft "die nooit banaal zullen zijn".

Vervolgens probeerde Pinilla aan te tonen dat hij wel degelijk verzaakte om zijn bom tot ontploffing te brengen in de luchthaven. Ze wees erop dat op bewakingsbeelden te zien was dat hij met de voeten sleepte, tot twee keer toe de verkeerde richting uitging, en vervolgens zijn karretje met explosieven achterliet bij een betonnen paal. Pinilla zei dat niemand in zijn hoofd kon kijken en vroeg om geloof te hechten aan Abrini's eigen relaas over wat er die ochtend speelde. Op de zitting verklaarde die dat hij het niet kon om zich op te blazen, toen hij vrouwen en kinderen in de luchthaven zag. "Mohamed Abrini wou hun dood niet. Net zomin als die van de slachtoffers van 13 november 2015. Of zijn eigen dood", pleitte de advocate.

Pinilla voegde er overigens nog aan toe dat Abrini aan zijn advocaten zou toevertrouwd hebben dat hij een boek zou willen schrijven. "'Tien of dertig jaar, dat brengt de doden niet terug", zo citeerde Pinilla hem. "Ik moet geduld hebben, net zoals de slachtoffers. Maar ik wil wel een boek schrijven, voor de jongeren van de wijk, zodat ze niet dezelfde fouten maken. Zodat ze hun tijd nemen, wat afstand. Ik zal wel niet de eerste zijn, maar misschien is dat wel mijn manier om mijn steentje bij te dragen."

8.10 uur - Pleidooien verdediging gaan donderdag van start, jury gaat maandag in beraad

Donderdag komen de advocaten van Mohamed Abrini, die 3 uur denken nodig te hebben, van Salah Abdeslam (maximaal 1 uur) en van Bilal El Makhoukhi aan het woord (maximaal 3 uur).

Vrijdag volgen dan de advocaten van Osama Krayem (3 uur), Sofien Ayari (1,5 uur) en Hervé Bayingana Muhirwa (3 uur). Anders dan in de eerste maanden van het proces, is het vrijdag dus wel zitting.

Maandag is het dan enkel nog aan de verdediging van Ali El Haddad Asufi, die anderhalf uur zou pleiten. Daarna volgen eventuele replieken en de laatste woorden, waarna het hof in de late voormiddag in beraad zal gaan.

Het openbaar ministerie heeft voor alle beschuldigden de zwaarst mogelijke straf gevraagd. Voor de zes beschuldigden die schuldig werden bevonden aan terroristische moord en poging tot moord en deelname aan de activiteiten van een terreurgroep - Oussama Atar, die bij verstek terechtstaat en niet wordt vertegenwoordigd door een advocaat, Abrini, Krayem, Abdeslam, El Haddad Asufi en El Makhoukhi - vragen ze levenslang, een maximale terbeschikkingstelling van 15 jaar en het ontnemen van hun burgerrechten waaronder hun stemrecht.

Hervé Bayingana Muhirwa en Sofien Ayari werden enkel schuldig bevonden aan deelname aan de activiteiten van een terreurgroep. Voor Bayingana Muhirwa vroeg het OM 10 jaar, voor Sofien Ayari vraagt het geen extra straf bovenop de 20 jaar die hij kreeg voor de schietpartij in Vorst.

Voor de vijf beschuldigden met de dubbele nationaliteit (Abrini, El Haddad Asufi, Atar, El Makhoukhi en Bayingana Muhirwa), vragen de federale procureurs ook om hun Belgische nationaliteit af te nemen.