Procureur Ine Van Wymersch: 'Als crimineel zou ik ook taalwijziging vragen'

De Procureur des Konings van Halle-Vilvoorde wil dat er dringend een einde komt aan het ‘taalshoppen’ van verdachten. Dat zegt ze in een uitgebreid interview. In het Brusselse Justitiepaleis heerst de idee dat beklaagden mildere straffen krijgen bij de Franstalige rechtbank. “Ik zou als crimineel die een mondje Frans spreekt ook altijd de taalwijziging vragen”, aldus de topmagistrate, die volop ijvert voor een volwaardig gerechtelijk arrondissement Halle-Vilvoorde.

Ine Van Wymersch heeft een duidelijke boodschap voor de kersverse minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne (Open VLD). “Dit gaat niet om communautaire toestanden”, maakt de Procureur des Konings van Halle-Vilvoorde duidelijk. “Elk redelijk mens, van welke partij, kleur, taal ook, ziet in dat dit bezwaarlijk een goed werkend justitieel apparaat genoemd kan worden. Ik ben dan ook hoopvol, regeerakkoord of niet, dat minister Van Quickenborne zal inzien dat er moet ingegrepen worden.”

Volgens de procureur van Halle-Vilvoorde kost de taalwetgeving handenvol tijd en geld. “Wij zijn, samen met Brussel, het enige arrondissement waar een dergelijke taalwetgeving van kracht is. Mijn voorstel is om de taal van de procedure te laten afhangen van de taal van het gebied waar de feiten hebben plaatsgevonden. Dat verandert niets voor alle andere arrondissementen, want Brussel is tweetalig en overal elders wordt het reeds zo geregeld."

"Je moet weten dat 95 procent van onze zaken via een opsporingsonderzoek wordt gevoerd, in plaats van via een gerechtelijk onderzoek. In een deel van die dossiers wijzigt de proceduretaal al automatisch tijdens het onderzoek door toepassing van de taalwet of omdat de verdachte er expliciet om vraagt, maar meestal wordt pas op de zitting ten gronde ineens een taalwijziging gevraagd. Maar zo’n taalwijzing betekent een enorm tijd- en geldverlies, want het dossier moet volledig of toch grotendeels worden vertaald. Daarenboven is de Franstalige rechtbank in Brussel er qua personeelsbezetting niet op voorzien om nog eens alle zaken met een taalwijziging uit Halle-Vilvoorde er bij te nemen.”

Geld- en tijdverlies

Maar ook bij de 5 procent gerechtelijke onderzoeken zorgt de taalwetgeving volgens Van Wymersch voor problemen en frustraties bij zowel politie als parket. “Bij ons wordt de taal van de procedure bepaald door de taal van de meerderheid van verdachten of de taal van de woonplaats van een verdachte. Dat is allemaal goed en wel als je iedereen tegelijk arresteert, maar dat is niet altijd het geval. Dus kan een gerechtelijk dossier meerdere keren van taal wijzigen."

"Vóór de splitsing van het gerechtelijk arrondissement hadden we tweetalige onderzoeksrechters. Zelfs bij een taalwijziging bleven ze het dossier bijhouden", vervolgt Van Wymersch. "Nu moet de aangestelde onderzoeksrechter telkens worden ontslagen en moet er een nieuwe vordering worden ingesteld bij een nieuwe onderzoeksrechter. Dat zorgt niet alleen voor geld- en tijdverlies, maar ook voor verlies van kennis, want die andere onderzoeksrechter moet zich volledig inwerken. Ook de kans op procedurefouten wordt groter, en die kan in het kader van de taalwetgeving soms grote gevolgen hebben.”

Dat Franstalige onderzoeksrechters daarenboven een beroep doen op politiekorpsen uit Brussel of Wallonië om een onderzoek over te nemen van een korps uit de Rand rond Brussel, is volgens Van Wymersch helemaal te gek voor woorden.

“Om te vermijden dat ze moeten wachten op de vertaling van de processen-verbaal, stellen ze een Franstalig politiekorps aan. Zo moet de lokale politie van Brussel Noord (Schaarbeek, Evere en Sint-Joost-Ten-Node, nvdr.) vaak feiten onderzoeken die zich in Vilvoorde hebben afgespeeld. Maar die politiezone beschikt niet over de capaciteit om dat te doen en ze hebben niet de affiniteit met het terrein die onze politiediensten wel hebben. Dit is bovendien zeer demotiverend voor de onderzoekers uit Halle-Vilvoorde die altijd de eerste vaststellingen mogen doen en vervolgens hun dossier kwijt zijn. Kortom, dit is geen goeie inzet van mensen en middelen.”

Justitiesite Halle-Vilvoorde

Van Wymersch haalt ook aan dat er dringend nood is aan een volwaardige justitiesite in Halle-Vilvoorde, waar zowel parket, justitiehuis en een eigen rechtbank samenzitten. Van dat laatste is geen spoor te vinden in het nieuwe regeerakkoord, maar een nabijgelegen justitiehuis is volgens de Procureur alvast broodnodig.

Vlaams minister van Justitie Zuhal (N-VA) Zuhal Demir heeft een volwaardige justitiehuis beloofd, maar tot op heden zou er nog steeds geen politiek akkoord zijn over de plaats waar dat moet komen. “Dat moet op dezelfde site worden ondergebracht als waar het parket en de rechtbank zijn gehuisvest”, aldus Van Wymersch.

“Zo kunnen slachtoffers met de begeleiding van een justitie-assistent hun dossier inkijken en hun proces bijwonen in plaats daarvoor telkens naar Brussel te moeten gaan. Daders kunnen opgevolgd worden in hun eigen regio en hier aan een verslavingsproblematiek werken. De bemiddelingsgesprekken tussen dader en slachtoffer kunnen dan ook in een justitiehuis doorgaan dat adequaat beveiligd is.”

'Beschaamd'

Intussen is het parket van Halle-Vilvoorde nog altijd gehuisvest in een voormalig rusthuis in Asse. “Bij de oprichting is 2014 is er ons gezegd dat dit een tijdelijke oplossing voor één jaar was”, aldus de procureur. “De nieuwbouw ging vervolgens worden opgeleverd in 2017, maar nu zitten we hier nog."

"Wij kunnen als openbaar ministerie niet al onze bevoegdheden uitoefenen door onze gebrekkige huisvesting. We hebben geen cellencomplex, dus we kunnen geen verdachten voorleiden bij de parketmagistraat. Hier is trouwens geen enkele veiligheidscultuur: dossiers liggen hier voor het grijpen, er zit nog enkele beglazing, er is nergens veiligheidspersoneel en we hebben geen beveiligd onthaal. Ik ben beschaamd om als procureur om het even wie te ontvangen in deze gebouwen.”