'El Makhoukhi bood geen essentiële hulp voor de aanslagen', stelt verdediging

Beschuldigde Bilal El Makhoukhi heeft geen "essentiële hulp" geboden bij de aanslagen in Zaventem en Maalbeek en kan daardoor niet veroordeeld worden als mededader. Het verstrekken van essentiële hulp is namelijk een van de voorwaarden om te spreken van mededaderschap. Dat heeft Virginie Taelman, advocate van El Makhoukhi, maandag betoogd tijdens haar pleidooi op het proces over de aanslagen. "Ook zonder zijn hulp hadden aanslagen plaatsgevonden."

15.32 Advocaten El Makhoukhi: "Ook zonder zijn hulp hadden aanslagen plaatsgevonden"

Ook zonder de hulp van beschuldigde Bilal El Makhoukhi hadden de aanslagen van 22 maart 2016 plaatsgevonden. Dat zei zijn advocate Virginie Taelman maandag op het assisenproces over de aanslagen in Zaventem en metrostation Maalbeek. De advocate vroeg hem daarom te veroordelen als medeplichtige en niet als mededader aan terroristische moord en poging tot moord. Tenminste als de jury zou besluiten dat het oorlogsrecht niet geldt.

Het was maandag dag twee van de pleidooien van de verdediging van El Makhoukhi. Nicolas Cohen had donderdag nog omstandig aangevoerd waarom zijn cliënt veroordeeld zou moeten worden voor oorlogsmisdaden, en niet terrorisme, ook al zijn de maximumstraffen dezelfde. Hij vroeg de voorzitster hierover twee subsidiaire vragen op te nemen in de vragenlijst waarover de jury vanaf volgende week zou moeten beraadslagen. Maandag bleek dat de verdediging toch een slag om de arm houdt. Als de jury concludeert dat het oorlogsrecht niet geldt, zei Taelman, dan vragen ze hem te veroordelen als medeplichtige aan terroristische moord en poging tot moord, en niet als mededader. Volgens Taelman was de hulp van El Makhoukhi niet onontbeerlijk: zijn "belofte" om ná de aanslagen de wapens te verbergen van de terreurcel is van geen tel voor de feiten van 22 maart 2016.

Het pleidooi van Taelman leverde geen nieuwe elementen op over de wapens, waarvan El Makhoukhi nog steeds weigert te zeggen waar die zich bevinden. Ze diepte wel telefoniedata, DNA-onderzoek en audioboodschappen uit de laptop van de Max Roosstraat op om aan te tonen dat de aanslagen ook zonder hem hadden plaatsgevonden. Zo klonk het dat het safehouse in de Max Roosstraat niet in gevaar was, na de politie-inval in Vorst, omdat Salah Abdeslam en Sofien Ayari het adres niet kenden. Het veranderde dus niets dat hij Osama Krayem en Mohamed Abrini elders hielp onderduiken, zei ze.

11.57 uur: El Makhouki "bood geen essentiële hulp"

Beschuldigde Bilal El Makhoukhi heeft geen "essentiële hulp" geboden bij de aanslagen in Zaventem en Maalbeek en kan daardoor niet veroordeeld worden als mededader. Het verstrekken van essentiële hulp is namelijk een van de voorwaarden om te spreken van mededaderschap. Dat heeft Virginie Taelman, advocate van El Makhoukhi, maandag betoogd tijdens haar pleidooi op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016.

El Makhoukhi staat op het proces, net als alle andere beschuldigden in de box, terecht voor deelname bij moord en poging tot moord in een terroristische context. Het openbaar ministerie vraagt om hem te veroordelen als mededader, maar Taelman is van mening dat hij hoogstens veroordeeld kan worden als medeplichtige, omdat hij geen "essentiële" maar "nuttige" hulp heeft geboden aan de terreurcel. Er is sprake van essentiële hulp als de misdaad zonder die hulp niet tot stand kon komen. Nuttige hulp is daarentegen niet noodzakelijk om de misdaad te laten plaatsvinden.

Taelman haalde verschillende voorbeelden aan om haar punt hard te maken. Zo zou El Makhoukhi volgens het parket als tussenpersoon essentiële hulp geboden hebben na de inval in de Driesstraat op 15 maart door de cel in contact te brengen met medebeschuldigde Hervé Bayingana Muhirwa, bij wie Mohamed Abrini en Osama Krayem tijdelijk konden onderduiken.

Die hulp was volgens de advocate echter helemaal niet essentieel. Het schuiladres in de Max Roosstraat, waar de bommen werden gemaakt, was namelijk niet in gevaar, aangezien zowel Salah Abdeslam als Sofien Ayari - die beiden konden ontsnappen na de schietpartij in de Driesstraat - er niet van af wisten. Ook verhinderde hij op die manier niet de arrestatie van Abrini en Krayem. "Zijn hulp veranderde strikt genomen niets. Het is een daad van medeplichtigheid, die niet onontbeerlijk was voor de aanslagen", onderstreepte Taelman.

Taelman weerlegde voorts ook de pleidooien van sommige burgerlijke partijen waarbij je ook mededader kan zijn door onthouding, doordat je de daders op die manier zou kunnen stimuleren of helpen door informatie achter te houden. "Maar het trio Najim Laachraoui, Khalid en Ibrahim El Bakraoui had geen steun nodig", klonk het. "Ze wilden tot het uiterste gaan en hebben op geen enkel moment twijfel geuit. Het zijn fanatici die El Makhoukhi niet nodig hadden om hen te stimuleren." De strafmaat voor medeplichtigheid in terroristische context bedraagt maximaal 30 jaar. Die voor mededader levenslang.

10.17 uur: Advocate El Makhoukhi: Medeplichtige aan terroristische moord, als oorlogsrecht niet geldt

Als de jury niet akkoord zou gaan met de verdediging van beschuldigde Bilal El Makhoukhi, die donderdag betoogde dat het oorlogsrecht van toepassing is op hem, vraagt ze om hem te veroordelen als medeplichtige aan terroristische moord en poging tot moord. Het federaal parket en de burgerlijke partijen hadden gevraagd hem te veroordelen als mededader.

Vorige week donderdag hield advocaat Nicolas Cohen een hele dag een betoog om te argumenteren dat zijn zijn cliënt Bilal El Makhoukhi schuldig is aan oorlogsmisdaden. Volgens Cohen is het oorlogsrecht van toepassing, niet het strafrecht, en hij vroeg dus om hem niet te veroordelen voor terroristische moord en poging tot moord, en deelname aan de activiteiten van een terroristische organisatie. De verdediging van El Makhoukhi wil dat de jury zich tijdens zijn beraadslaging daarom in enkele subsidiaire vragen uitspreekt over de kwestie of het oorlogsrecht van toepassing is.

Op de tweede dag van de pleidooien van zijn verdediging kwam advocate Virginie Taelman daar onmiddellijk op terug. Ze voerde aan dat de straffen even hoog zijn, of het oorlogsrecht dan wel het strafrecht van toepassing is, en ze stelde dat het betoog van Cohen dus geen "pirouette" was zodat El Makhoukhi ermee weg zou komen. Maar als de jury uiteindelijk zou beslissen dat het oorlogsrecht toch niet van toepassing is, vroeg zij om El Makhoukhi te veroordelen als medeplichtige aan moord en poging tot moord in een terroristische context, en dus niet als mededader. Het federaal parket en de burgerlijke partijen hadden gevraagd om hem als mededader te veroordelen.

Door te vragen om hem te veroordelen als medeplichtige stelt zijn verdediging dat hij geen 'essentiële' hulp bood voor de aanslagen. Hij riskeert zo maximaal dertig jaar cel, terwijl de maximumstraf als mededader levenslang is.