‘Als ik die honing zie, dan weet ik dat we goed bezig zijn’

Brusselaars houden van bijen, zo blijkt. In een mum van tijd zijn alle imkercursussen volgeboekt. En al was 2021 geen goed jaar voor de honingbijen, toch profileert Brussel zich als bijenstad. “Hier worden al lang geen pesticiden meer gebruikt, dat is een grote troef.”

Amateur-imkers Roland Motte en Dieter Telemans geven een twee jaar durende imkeropleiding in Jette, voor in totaal 423 leden. In de bijentuin van het Laarbeekbos staan een vijftiental kolonies tussen de planten. Camilla Danckaarts en haar man zijn beginnende imkers, met twee kolonies in hun wilde tuin in Ukkel. “We wilden onderzoeken hoe het mogelijk was om minder afval te produceren,” zegt Danckaarts. “We namen kippen en een composthoop. De imkercursus paste perfect in dat plaatje.” Toch was het niet simpel om zo'n cursus te volgen: “Toen ik me wilde inschrijven, was die volledig volgeboekt. Ik heb een jaar moeten wachten.”

“Onze tuin is een stukje van het Zoniënwoud,” legt Danckaarts uit. “Het feit dat alles hier wild groeit, creëert een kans voor de natuur. Hier bloeit alles wanneer het bloeit en wordt de natuur met rust gelaten.” Dankzij de cursus begon het koppel de seizoenen intenser te volgen. “Vroeger vonden we het lastig dat de hazelaren zoveel plaats innamen in onze tuin. Nu vinden we ze fantastisch, want die bomen geven in februari het eerste stuifmeel van het jaar. Ik denk dat we iets goeds bijbrengen, voor de bestuiving. Bovendien schaadt het de bijen niet. Zeker als ik die honing zie, denk ik dat we gewoon heel goed bezig zijn.”

Het was een uitzonderlijk slecht jaar voor de honingoogst door de slechte weersomstandigheden als gevolg van de klimaatopwarming. Het was te vochtig en te koud. Toen de lindebomen in bloei stonden, werden de bloemen al snel vernietigd door een storm. “Het was echt een pechjaar,” zegt Telemans somber. Maar toch kan je in een stad perfect honing oogsten. De Brusselse bijen doen het meestal heel goed, beter zelfs dan op het platteland, omdat er sinds lange tijd een verbod is op pesticiden Brussel.

In een bijenkast zitten zo'n 50.000 bijen. Telemans heeft het moeilijk met de kritiek dat de hoeveelheid aan bijenkasten niet goed zou zijn voor het klimaat. De honingbijen zouden de wilde, solitaire bijen verstoren. Er kwam een verbod op bijenkolonies in beschermde natuurgebieden. “Vreemd genoeg hebben ze onze cijfers niet geraadpleegd, want wij houden al zes jaar tellingen bij,” vertelt Telemans. “Wij zien eerder een vermindering van bijenkasten.” In 2016 waren er 845 kolonies in Brussel. Door een massale bijensterfte in 2018 zijn er nu nog maar 708 kolonies over. De imkers van de bijentuin stapten met een petitie naar het parlement. “Gelukkig zijn ze op hun beslissing teruggekomen.”

Dat er een probleem zou zijn in Brussel met het grote aantal bijenkasten, betwist Telemans dus. “Het grote probleem staat volledig los van de bijen: de verstedelijking. We moeten ons best doen om elk stukje groen dat we nog hebben te bewaren.” Vooral voor de wilde bijen moet er een lappendeken van kleine groene zones zijn in Brussel. “De honingbij kan ver weg vliegen, maar de solitaire bij niet. Die gaat maar een paar honderd meter ver. Soms zijn ze afhankelijk van één klein stukje groen. Als je dat wegneemt, dan verdwijnen de bijen ook.”

In dertig jaar tijd is de totale populatie van alle insecten trouwens met zeventig procent verminderd. “Daarom moeten we Brusselaars stimuleren om geen pesticiden te gebruiken, een deel van hun tuin wild te laten en inheemse planten te planten die interessant zijn voor de bijen,” geeft de imker nog mee.