Drie appelsienen in een plastic zakje, twee bakjes frambozen in een ander en nog eens een zakje voor die dikke pompoen die u voor een euro op de kop wist te tikken. Wie op de Zuidmarkt gaat shoppen zonder hippe 'totebag', gaat naar huis met een lading plastic die in één wip bij het restafval belandt.
© Photonews
| Er is weinig controle op het verbod op plastic zakjes.
Reeks
De lege doos: weg met de plastic zakjes
Wat zegt de wet juist en wie diende hem in?
De wet: ‘Het gebruik van plastic wegwerpzakjes is verboden in de verkoopruimte van detailhandelaars.’ Besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1 december 2016 betreffende het beheer van afvalstoffen (‘Brudalex’) – hoofdstuk VI: verpakkingsafval
Ingediend door Céline Fremault
Sinds: 1 september 2017
Huidig bevoegd minister: Alain Maron (Ecolo), minister voor Leefmilieu
Eigenlijk zijn plastic zakjes al twee jaar verboden in Brussel. Sinds 1 september 2017 mogen handelaars, ook marktkramers, geen dergelijke wegwerpzakjes meer gebruiken. Er gelden een paar uitzonderingen voor 'natte' producten zoals olijven, en herbruikbare zakjes die dikker zijn dan 50 micrometer mogen wel nog. Een jaar later werd het verbod nog strenger, zodat dunnere zakjes tenminste voor 40 procent biologisch afbreekbaar moeten zijn.
Die twee cijfers maken de controles tot een heuse technische proef. Om een micrometer te meten, is een microscopisch meetinstrument nodig. De composteerbaarheid van een zakje hangt dan weer af van de biochemische samenstelling. “De wet is gestemd, maar gemeenten hebben geen extra middelen gekregen om het verbod te handhaven,” zegt schepen van Duurzame Ontwikkeling Jos Raymenants (Groen) uit Sint-Gillis.
Op de Zuidmarkt in zijn gemeente is er vandaag geen enkele inspecteur op post. Sint-Gillis heeft maar één eigen controleur, maar die is bevoegd voor horecazaken en zou een extra opleiding moeten krijgen om ook naar plastic te speuren. “Dat is niet zo eenvoudig omdat de wetgeving veel uitzonderingen toelaat,” zegt Raymenants. “Neem nu een klassiek groentekraam dat voor negentig procent droge producten verkoopt, maar ook olijven aan de man brengt. In de praktijk is het moeilijk om vast te stellen of dat kraam de wet overtreedt.”
Eigenlijk valt de handhaving onder de bevoegdheid van Leefmilieu Brussel, die daarvoor vier voltijdse inspecteurs in dienst heeft. In twee jaar tijd hebben zij samen nog maar 494 handelaars gecontroleerd, maar nog niemand op de markten. Er werden 60 pv's opgesteld en 9 handelszaken kregen effectief een boete. Twee boetes werden al geïnd. “Dat is niet enorm veel,” geven ze toe. Plannen om extra inspecteurs aan te werven, zijn er nog niet.
Een recente rondvraag door Leefmilieu Brussel leert dat nog één op de zes winkeliers wel degelijk plastic zakjes over de toonbank laat gaan. In de noordoostelijke gemeenten is dat nog één op de drie. Vooral broodjeszaken, snackbars en kruideniers maken zich schuldig aan de verboden verpakking. Ze noemen herbruikbare zakken te duur, zeggen dat ze hun voorraad aan het legen zijn of dat ze de wetgeving niet kennen.
Reactie minister voor leefmilieu Alain Maron (Ecolo)
“De resultaten van de enquête door Brussel Leefmilieu zullen gebruikt worden om de inspecties de komende maanden gerichter uit te voeren. In overleg met de andere klimaatministers bekijk ik nu hoe we de Europese richtlijnen rond single use plastics kunnen toepassen in federale en gewestelijke regelgeving. Ik wil ten laatste in 2021 een nieuwe Brusselse ordonnantie doorvoeren.”
“Een verbod invoeren heeft pas zin als iedereen weet dat het bestaat,” zegt onderzoeksleider circulaire economie Kris Bachus (Hiva-KU Leuven). “Zelfs met beperkte handhaving kan je veel mensen bereiken als je er maar duidelijk over communiceert.” Hij verwijst naar de controleacties van de fietsbrigade van de Brusselse politie, die nadien op Twitter worden gedeeld. “Eén inspecteur zou in een halve dag makkelijk vijftien winkeliers kunnen betrappen. Als je dan een tweet de wereld instuurt met het aantal boetes, sijpelt het veel sneller door.” Verder denkt hij aan een meldpunt waar klanten kunnen aangeven dat ze toch een plastic zakje meekregen.
Van zulke initiatieven is nog geen sprake bij Brussel Leefmilieu, maar in januari begint wel een nieuwe informatiecampagne bij de handelaars. Voor sensibilisering van de klanten staan de gemeenten zelf in. Zo deelt Sint-Gillis al katoenen tassen uit op de kleinere markten. “Op het Van Meenenplein heeft dat goed gewerkt, maar op zwarte punten zoals de Zuidmarkt hebben we extra controles nodig van het Gewest.”
Een suggestie voor deze rubriek? Laat het ons snel weten.
De lege doos
BRUZZ pluist wekelijks de wetboeken uit op zoek naar de meest opvallende of redeloze regelgeving.
Lees meer over: Brussel , Milieu , De lege doos , plastic , plasticvervuiling
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.