Europees Hof steunt Brusselaars in rechtszaak luchtkwaliteit

Een rechter mag de overheid verplichten om de luchtkwaliteit te meten op de meest vervuilde plaatsen in de stad. Dat heeft het Europese Hof van Justitie woensdag geantwoord op een prejudiciële vraag van de Brusselse rechtbank van eerste aanleg. De vraag kwam er nadat vijf Brusselaars samen met een gespecialiseerde ngo naar de rechtbank stapten.

Voor de Brusselse rechtbank twisten vijf Brusselaars en de ngo ClientEarth met het Brusselse Gewest over het luchtkwaliteitsplan van de hoofdstad. Volgens de klagers neemt het Gewest het niet te nauw met de Europese regels. Zo zou de rapportering van de luchtkwaliteit te wensen overlaten.

In zijn arrest bevestigt het Hof dat de Europese regels de bevoegde overheden verplichten om de luchtkwaliteit op dusdanige manier te meten dat gegevens worden verkregen over de verontreiniging op de meest vervuilde plaatsen. De overheid behoudt volgens het Hof wel de vrijheid om locaties te kiezen, maar ze moet de keuze van die locaties documenteren en de rechter moet kunnen toetsen of de Europese verplichting is nagekomen.

Geen gemiddelde

De rechter is ook bevoegd om desnoods een bevel uit te vaardigen om ervoor te zorgen dat de plaatsing van de meetstations voldoet aan de Europese criteria. Het Hof stelt ook dat een gemiddelde, bepaald op basis van de resultaten van verschillende meetstations, geen goed beeld geeft over de blootstelling van de bevolking aan vervuilde lucht. Bij de beoordeling over de vraag of de Europese grenswaarden worden nageleefd, moet de overheid zich wel degelijk baseren op het niveau van verontreiniging op élk afzonderlijk meetpunt.

"We zijn verheugd dat het Europees hof bevestigd heeft wat we al lang weten", zegt Lies Craeynest van Schone Lucht Brussel aan BRUZZ. "We hebben het recht om via de rechtbank af te dwingen dat onze regering de luchtkwaliteit goed meet en ons goed informeert. De Brusselse regering moet nu in actie schieten om te verhinderen dat de mensen die hier wonen of werken slechte lucht inademen."

Geen excuses

"Dit is een duidelijk signaal naar de Brusselse regering, maar ook naar de andere Belgische autoriteiten dat ze de wettelijke gevolgen moeten trotseren als ze van propere lucht geen prioriteit maken", aldus collega Karin De Schepper. "De maatregelen zijn bekend en haalbaar, dus er zijn geen excuses meer. We willen nu concrete stappen zodat we allemaal de schone lucht krijgen die we verdienen."

De boze burgers stapten in 2016 naar de rechtbank omwille van de gebrekkige aanpak van de luchtkwaliteit in Brussel. De rechter besliste om advies in te winnen van het Europees hof van Justitie. Nu dat er is, zal de zaak opnieuw voor de Brusselse rechtbank van eerste aanleg komen.