Kanaalzone krijgt vergroeningskuur

De kanaalzone heeft te weinig groen en is daardoor extra gevoelig voor hittegolven. Het Gewest versnelt daarom de vergroening van de as. Tussen vorig jaar en 2026 komen er 14.000 bomen en struiken bij. Er wordt ook flink onthard.

Intensere hittegolven in de zomer en meer extreme regenval: we worden de voorbije jaren steeds vaker geconfronteerd met extreem weer. Het is een trend die de volgende jaren alleen maar zal aan kracht winnen. Vooral de hitte blijkt daarbij in de stad een groeiend probleem: op zomernachten kan het in de stad tot tien graden warmer zijn dan in het ommeland, wat tot gezondheidsproblemen en hittedoden leidt.

Een blik op de Brusselse hittekaart leert dat de situatie het nijpendst is in de brede kanaalzone, die erg dichtbebouwd is en ook weinig groen telt.

Vier voetbalvelden

Het Brussels Gewest schakelt daarom een versnelling hoger in de vergroening van de ruime kanaalzone. Tussen 2022 en 2026 komen er in dat gebied 14.000 bomen en struiken bij, blijkt uit cijfers die BRUZZ inkeek. Ook wordt 30.000 vierkante meter onthard, goed voor drie hectare of ruim vier voetbalvelden.

Het gaat om projecten van Brussel Mobiliteit, Leefmilieu Brussel en de Haven, instanties die onder de bevoegdheid vallen van Elke Van den Brandt (Groen) en Alain Maron (Ecolo). Andere plannen, die de kanaalzone wel zullen vergroenen maar waar het federale investeringsfonds Beliris aan zet is, zitten nog niet in de cijfers. Het gaat dan onder meer over het openleggen van de Zenne in het Maximiliaanpark (Max aan de Zenne), waarvoor de werken in 2025 moeten starten. Ook de verdere ontwikkeling van de Biestebroekwijk aan het kanaal in Anderlecht is nog niet becijferd.

(Tekst gaat verder onder de kaart)

De grootste onthardingsinspanningen gebeuren vooral buiten het al volgebouwde centrum. Zo wordt er langs de Vuurkruisenlaan, ten noorden van het koninklijk domein, 15.000 vierkante meter wegdek weggehaald. De werken zullen plaatsvinden in de herfst van 2025. Langs de Vilvoordsesteenweg - de kanaaloever ten noorden van het koninklijk domein - gingen al 2.600 vierkante meter wegdek op de schop en kwamen er liefst 8.500 bomen en struiken bij. En aan de Vilvoordselaan aan de oostzijde van het kanaal worden ook nog eens 5.000 bomen geplant op de vandaag kale middenberm.

Regenwater bufferen

Dichter bij het centrum is er met het Becopark, tussen Sainctelette en het Redersplein, nog eens een project met 10.000 vierkante meter ontharding. Het park is sinds deze zomer al deels open.

Verder gaat het in de centrumzone vaak om kleinere projecten. Aan de Negende Linielaan langs de Kleine Ring zal bijvoorbeeld nog 800 vierkante meter onthard en vergroend worden vanaf deze winter. Aan de Ninoofsepoort zal in dezelfde periode nog eens 1.300 vierkante meter wegdek verdwijnen voor volle grond. En het Kleine Zennepark dat zal aansluiten op het park van de Ninoofsepoort is nog eens goed voor ruim 3.000 vierkante meter ontharding.

In het zuiden vallen dan weer de Klein Eilandbrug (of Pierre Marchantbrug) op, met 3.200 vierkante meter onharding tegen 2026. Aan de brug van Kuregem en de Bergensesteenweg komen er dan weer 109 bomen bij.

De inspanningen van het Gewest beperken zich niet tot ontharding en extra groen. De zones in kwestie worden ook ecologisch beheerd en het regenwater wordt er zoveel mogelijk uit de riolering gehouden.

Elke Van den Brandt wijst erop dat het vergroeningsplan nog maar het begin is van een noodzakelijke inhaalbeweging. "Bomen spelen een cruciale rol in de stad: ze zuiveren de lucht, produceren zuurstof, nemen CO2 op en in de zomer zorgt één enkele boom voor evenveel verkoeling als vijf airco’s. Meer groen draagt ook bij tot een betere levenskwaliteit: met een paar bomen, planten of grasperkjes waarin je kan spelen of gaan zitten, kan een buurt onmiddellijk tot rust komen en dat verbetert de levenskwaliteit er voor alle generaties."

Dat het Gewest drie hectare openbare ruimte onthardt in de kanaalzone, juicht Simon De Muynck, coördinator van het Centre d’écologie urbaine, toe. "Het is er nodig en het is ook niet niets. Tegelijk zijn het maar drie hectare op een grondgebied dat natuurlijk wel 16.000 hectare groot is. Het mag daar dus niet bij blijven. Als we parkeerplaatsen bijvoorbeeld massaal waterdoorlatend gaan maken, kan je een nog veel grotere sprong maken qua ontharding en regenwaterbeheer."

De Muynck vindt ook dat Brussel nog te weinig het bredere plaatje bekijkt. "Je moet je ook afvragen hoeveel ruimte er in de volgende jaren net toegebouwd zal worden, waardoor die ontharding van de openbare ruimte weer wordt tenietgedaan. De voorbije decennia hebben we het gewest in een erg hoog tempo verhard. Op andere plekken gaat het nu steeds vaker over een maximale verhardingsgraad van de bodem. Dat is onder meer in Wallonië zo, na de zware overstromingen. Dat is een discussie die ik in Brussel amper hoor, maar die wel noodzakelijk is."