Klimaatwetenschapper over Brussels beleidsplan voor economische transitie: 'Ambitieus'

In het beleidsplan ‘Shifting Economy’ stippelt de Brusselse regering de weg uit naar een sociale en ecologische transitie van de Brusselse economie voor de komende dertig jaar. "Een ambitieus, transversaal plan," reageert klimaatonderzoeker aan de VUB, Tomas Wyns. "Nu is het een kwestie van doorzetten en de invoering goed opvolgen."

Shifting Economy heet het plan dat de Brusselse economie zowel sociaal rechtvaardig als ecologisch verantwoord moet hervormen. “Een heel knap werkstuk,” volgens Tomas Wyns, doctoraatsonderzoeker in de cluster Milieu en Duurzame Ontwikkeling aan de Brussels School of Governance van de Vrije Universiteit Brussel.

Wyns werkte eerder vijf jaar als klimaatbeleidsmedewerker in de milieuadministratie van de Vlaamse regering in België. Daar was hij verantwoordelijk voor de implementatie van het Europese emissiehandelssysteem en het industriële energie-efficiëntiebeleid. Ook staan er verschillende publicaties op zijn naam over industriële transformatie en klimaatneutraliteit.

Shifting Economy streeft naar een economie die koolstofvrij, duurzaam, circulair, sociaal, democratisch en digitaal is. Het plan linkt naar verschillende eerder gelanceerde strategieën zoals Good Food (voeding), Good Move (mobiliteit) en Renolution (bouw).

"Dat is de manier waarop je aan klimaatbeleid moet doen: vertrekken vanuit de economische realiteit en van daaruit een transitie proberen te bewerkstelligen,” zegt Wyns. “Dat is iets anders dan klimaatbeleid dat ad hoc gemaakt wordt met een maatregel hier, of een subsidie daar."

Dertig jaar

Shifting Economy stippelt beleid uit over een tijdspanne van dertig jaar. Een langetermijnbeleid brengt altijd een risico mee omdat de implementatie over meerdere legislaturen is verspreid. Om Shifting Economy te doen werken, zijn een duidelijke monitorstructuur en tussentijdse evaluaties nodig, die tot genoegen van Wyns zijn ingebouwd.

Vanaf 2030 wil het Gewest haar overheidsinvesteringen alleen nog richten op bedrijven die deel uitmaken van de duurzame aanpak. "Financiële prikkels creeëren voor bedrijven die het goed doen, is een klassieke aanpak. Dat zien we ook op Europees niveau met de investeringsbank en dat leidt tot goede resultaten," zegt Wyns.

"De vraag is of het budget voldoende is. Op dit moment gaat het om een jaarlijks budget van 200 miljoen voor 7.000 bedrijven die de transitie willen maken. De bedrijven moeten het ook kunnen absorberen om de nodige investeren te kunnen maken. Mogelijk zullen de investeringsbudgetten moeten uitbreiden."

Wyns is enthousiast over de nieuwe Proxi-lening voor ondernemers die met spaargeld van Brusselaars wordt opgezet. "Naar mijn weten is dat de eerste keer dat dat in Brussel gebeurt. Het is mooi om je eigen spaargeld in de lokale toekomst te investeren."

Digitalisen en diversifiëren

Het is opletten geblazen of de opvolging en de monitoring goed zullen gebeuren, er zijn immers heel veel instanties bij 'Shifting Economy' betrokken. Ook moet het (digitaal) loket voor ondernemers overzichtelijk zijn, benadrukt Wyns. Digitalisering van milieuvergunningen zou volgens hem ook een welkome stap vooruit zijn.

De focus in ‘Shifting Economy’ ligt op de KMO’s, wat ook van pas komt om de Brusselse economie te diversifiëren. "Meer dan 90 procent van de Brusselse economie bestaat uit de dienstensector – voor hen bestaat de transitie voornamelijk uit het verduurzamen van het gebouw. 'Shifting Economy' kan hopelijk ook meer ondernemers stimuleren een zaak op te starten in de bouw of recyclage,” zegt Wyns.

Tot slot noemt Shifting Economy ook het Innovatieplan 2021-2027 van het Brussels Gewest. Gestreeft wordt naar een nauwe interactie tussen de particuliere en de overheidssector om zo bij te dragen aan de innovatie en kennis van Brusselse ondernemingen, wat Wyns toejuicht.

Klimaatneutraal in 2050?

Maakt Shifting Economy de Brusselse economie in 2050 echt klimaatneutraal? "Dat is niet becijferd," zegt Wyns. "Maar de noodzakelijke voorwaarden zitten wel in het plan. Daarnaast moeten er normen worden opgelegd voor de gebouwen en installaties van verwarmingen. Er moet een verbod komen op gasboilers, bijvoorbeeld. Maar ‘Shifting Economy’ is een hele interessante component om de transitie te kunnen maken."