Paardenbloem leeft herop in 'groene' stad

Naast de verwoestende kracht van water kunnen we hier en daar ook de heilzame werking van de regenval voor de natuur in de stad waarnemen. De kruinen van de bomen kleuren groener en zijn opvallend weelderig deze zomer. Maar ook tussen de stadstegels door herovert kleinere flora zoals de paardenbloem de stad. Het resultaat van een onderonsje tussen de Brusselse politiek en de weergoden.

Het uitzicht vanop de Bruzz-redactie ziet er deze zomer opvallend anders uit: het grasperkje rond de vijvers aan het Flageyplein kleurt spetterend groen. Vorig jaar vonden de lunchdates er nog plaats op een dorre, gele ondergrond. Nu mogen de Elsense werklieden en inwoners zich neervleien op een sappige pelouse - het had anders gekund. Ook in de rest van de stad puilt knapperig groen en dik gebladerte enthousiast boven de stadsmuren uit.

De verklaring daarvoor is natuurlijk niet zo ver te zoeken. Begin dit jaar was er nog de angst voor droogte in ons land, maar sinds de maand mei kreeg de Brusselse grond heel wat constante bevochtiging van bovenaf, en dat zorgt in combinatie met eerder zachte temperaturen voor een vruchtbare stadsgrond. Op veel plekken in België kwam er veel te veel water uit de lucht, maar daar bleef het Brusselse Gewest van gespaard. Hier leek het net wat de stad nodig had.

"Ja, het is natuurlijk heel logisch", zegt bioloog van Brussel Leefmilieu Olivier Beck. "Het regent dit jaar meer, dus alles blijft groeien. Voor sommige soorten is dat heel goed, al zien we ook dat door de vochtigheid en de warmte heel wat paddenstoelen nu doorbreken. En dus zijn er ook schimmels van de partij. Nachtschade, waaronder de tomatensoort, kan niet tegen zo veel vocht. Voor bepaalde landbouwers is het dus niet zo'n heel goed nieuws." Getuige hiervan ook de vele hobbytuiniers, die hun tomaten zien wegkwijnen maar de courgetten zien groeien als, nouja, kolen. En niet alleen de groenten slurpen het water op.

Mentaliteitswijziging

Ook het onkruid steekt de kop op, tot grote frustratie van menig tuinier. Al is dat soort kleinere wildgroei getuige acties zoals 'Maai Mei Niet' op sommige plaatsen tegenwoordig wel hartelijk welkom. Ook tussen het Brusselse plaveisel rukt het groen bijna opgemerkt op, bevestigt Serge Kempeneers van de Raad voor Leefmilieu. Kempeneers is ondertussen op pensioen, maar voorheen was hij directeur van de cel Groene Ruimte bij Leefmilieu Brussel. Hij ziet niet alleen de natuur, maar ook politieke beslissingen uit het verleden eindelijk tot wasdom komen.

"Al in 2004 werd een ordonnantie goedgekeurd voor een beperking van het gebruik van pesticides in Brussel", vertelt Kempeneers. "Maar zulke beslissingen hebben tijd nodig om impact te verwerven. De gemeenten en hun administratie moeten hun werking veranderen. Ze hebben contracten met privé-ondernemingen, tuinaannemers en onderhoudsdiensten, en die moeten hun machines aanpassen aan de huidige vereisten. Niet alleen de geesten moeten dus rijpen, ook de procedures moeten tijd krijgen om te veranderen. Al bij al neemt dat proces toch vaak minstens tien jaar in beslag. Maar nu kan je dus heel goed waarnemen dat er overal in de stad vanalles doorbreekt langs de stoepranden. Dat zijn vaak 'specialere' planten", zo noemt de Kempeneer het. De paardenbloem bloeit sterk op, bijvoorbeeld, maar ook veel moerasachtige planten.

Brussel <3 natuur

"De politieke beslissingen veranderen stilaan het landschap van de stad", stelt de expert. Aan de Woluwelaan, bijvoorbeeld, bedekte vroeger vooral kortgeschoren gras de bermen. "Nu zijn dat vollenbak planten en bloemen", merkt De Kempeneer op. Er is dus een herwaardering van zowel grote groenruimtes als het 'kleinere' groen aan de gang. Zo zijn de acties voor het behoud van de spontaan ontstane biodiversiteit op de Josaphatsite symbolisch voor de herwaardering van de wilde natuur in de stad. De Kempeneer merkt de mentaliteitsshift ook aan hoe zijn kleinkinderen naar het 'onkruid' kijken.

"Ze wijzen naar de bloemen in de straat en zeggen 'Kijk opa, daar komen de bijtjes naartoe'. Daar zijn ze gevoelig voor, en ze weten beter dan wij vroeger hoe belangrijk de biodiversiteit is in de stad. Die keert langzaam maar zeker terug. Het zal niet alleen mij zijn opgevallen, dat er ook opnieuw meer vogels en insecten zijn in Brussel. Er wordt minder gemaaid, het is rustiger, en we krijgen een ander idee van wat 'vuil' is. De strijd van de stadsdiensten woedt nu vooral tegen zwerfvuil en plastic. De mensen houden weer meer van de natuur. Dat is zeker."