Verplichte zonnepanelen en groene MIVB-haltes: burgerraad presenteert klimaataanbevelingen

Na vier maanden debatteren heeft de eerste Burgerraad voor het klimaat vrijdag een lijvig rapport met meer dan zestig aanbevelingen overhandigd aan de Brusselse regering. De ideeën gaan van een burgerdienst voor het klimaat tot een database voor leegstaande en onbezette gebouwen: “De voorstellen vormen een compromis tussen groene en sociale doelstellingen.”

In februari dit jaar werden in totaal honderd mensen uitgeloot om deel te nemen aan de allereerste Burgerraad voor het klimaat. Hun taak: aanbevelingen formuleren om het Brussels Gewest klaar te stomen voor de klimaatdoelstellingen van 2050.

Het eindresultaat van vijf zaterdagen vol hevige debatten is een rapport gestoeld op drie grote pijlers: anders wonen, sociaal rechtvaardig renoveren en vergroening. Deze pijlers bestaan op hun beurt uit telkens drie thema’s met bijhorende aanbevelingen.

In de pijler 'anders wonen' werd bijvoorbeeld gefocust op het stimuleren van gemeenschappelijke ruimten en diensten en het herbestemmen van gebouwen. De deelnemers stelden onder die pijler onder meer voor om elk nieuwbouwproject te verplichten gemeenschappelijke ruimtes - denk aan een fietsgarage of wasruimte - op te nemen in de bouwplannen.

Een ander idee van de burgerraad is om instanties die overheidssteun ontvangen te verplichten om dakoppervlak beschikbaar te stellen voor zonnepanelen. Op die manier kunnen energiegemeenschappen worden opgezet.

Renovatiepremie

De renovatiepijler focust op een betere begeleiding voor verbouwingen, terwijl ook duchtig moet worden gesleuteld aan de bestaande renovatiepremies. Zo stelt het burgerpanel voor om het aantal inkomenscategorieën voor renovatiepremies te verhogen, zodat beter rekening kan worden gehouden met individuele situaties van Brusselaars.

Verder zou het gewest workshops moeten opzetten om Brusselaars zelf te leren renoveren en moet er een 'Nutri-Score' komen voor biogebaseerde en duurzame materialen waar bouwbedrijven dan mee aan de slag kunnen.

In het laatste grote thema, vergroening, worden voorstellen gedaan om de groene en blauwe zones van het gewest beter te verdelen en in te zetten op het ontharden van de openbare ruimte. Zo willen de deelnemers dat het Brussels Gewest meer gebruikmaakt van doorlaatbare materialen voor het wegdek en moeten de MIVB-haltes worden omgevormd tot groene daken met planten.

Nuance

De aanbevelingen variëren van zeer concreet tot redelijk vaag, maar "allemaal weerspiegelen ze onze verzuchtingen en de richting waarin we willen dat het beleid zich ontwikkelt", aldus het rapport. Wat verder opvalt, is dat de meeste voorstellen erg genuanceerd zijn. De vraag aan de overheid om procedures "te verduidelijken, te faciliteren en meer overkoepelend te sturen" komt verschillende malen terug.

"Dat klopt", beaamt Merlijn De Rijcke van Leefmilieu Brussel die dienstdeed als coördinator van het project. "De deelnemers wilden hun voorstellen telkens zo sociaal mogelijk maken en waren terughoudend om zaken zomaar op te leggen." Daarom werd vaak besloten om voorstellen eerst op administratief niveau te laten testen op hun technische haalbaarheid.

"Een andere verklaring voor de grote nuance in het rapport ligt natuurlijk in de lastige afwegingen die moeten worden gemaakt als het over een thema als klimaat gaat", aldus nog De Rijcke. "Zo dreigen beter geïsoleerde huizen jammer genoeg ook duurder te worden en moeten sociale woningen soms wijken voor groene projecten."

Hoeveel van de burgeraanbevelingen nu uiteindelijk in beleid zullen worden omgezet, is voorlopig koffiedik kijken. De Brusselse regering zal in september 2023 een eerste keer terugkoppelen naar de burgers om te bepalen welke maatregelen haalbaar zijn en welke niet. In april 2024 stellen de ministers dan een meer volledige roadmap voor. In de tussentijd zal een opvolgingscomité van tien burgers toezien op de manier waarop de overheid aan de slag gaat met het rapport.