VUB-prof wil plankton inzetten tegen klimaatopwarming

Studenten en scholieren maken zich op voor hun volgende klimaatprotest. Intussen werkt milieuwetenschapper Willy Baeyens aan een originele oplossing tegen klimaatopwarming. “Plankton bemesten kan helpen om CO2 uit de lucht te halen.”

Als professor in de milieuchemie onderzoekt professor Willy Baeyens (VUB) hoe we plantaardig plankton nog efficiënter kunnen inzetten in de strijd tegen klimaatopwarming. Want dat plankton heeft een groot potentieel: vanuit de bovenlaag van de oceaan kan het 200 keer meer CO2 uit de lucht halen dan planten op het land.

Een deel van zo’n eencellig planktonwezentje wordt na zijn dood opnieuw afgebroken door bacteriën, waarbij de koolstofdioxide opnieuw vrijkomt. Maar een ander deel zinkt naar de bodem van de oceaan en blijft honderden jaren gestockeerd, zoals ook bomen CO2 voor langere tijd stockeren. “Op die manier absorbeert plankton nu al de helft van de CO2-uitstoot op aarde,” zegt professor Baeyens.

Mineralen voederen

Hoe meer plankton, hoe meer CO2 er dus uit de lucht kan worden gehaald. De hoeveelheid plankton blijft echter beperkt, omdat er op sommige plaatsen in de oceaan een tekort aan voedingsstoffen is. Dat gaat dan om mineralen zoals ijzer, mangaan of kobalt.

Met zijn onderzoek wil professor Baeyens die hoeveelheid plankton doen aangroeien. “In de oostelijke Stille Oceaan ter hoogte van de evenaar, op een behoorlijk groot gebied, weten we dat er een gebrek aan mineralen is. Dit voorjaar willen we beginnen met voorbereidende metingen daar: welke mineralen zijn er tekort, en hoeveel? Volgende stap is om kleinschalige experimenten uit te voeren om het plankton te ‘bemesten’ met die mineralen.”

Precieze dosis

Ingrijpen in dat ecosysteem is weliswaar niet zonder risico’s. “Je moet natuurlijk geen schip volladen met ijzererts om het vervolgens in de oceaan te dumpen,” zegt Baeyens. “Vroeger zijn er al experimenten geweest waarbij er veel te veel en eenzijdig ijzer werd toegevoegd, met negatieve effecten bij de planktongemeenschap tot gevolg. Bedoeling van onze voorbereidende metingen is net dat we precies weten welke dosis mineralen we moeten toedienen.”

Baeyens’ project heeft ondertussen internationale interesse gewekt, onder meer bij de Europese Unie. Vanaf 2021 vergroot de EU fors haar budget voor klimaatonderzoek, en kan er mogelijk een groot testproject worden opgezet. Als alles goed verloopt, zou de techniek vanaf 2030 toegepast kunnen worden.

(Lees verder onder de afbeelding.)

Tijd kopen

Maar kan deze techniek echt zoveel verschil maken? “Het is mogelijk om zo erg veel CO2 uit de lucht te halen, maar tegelijk moeten we blijven inzetten op een verlaging van de uitstoot.” Want over zo’n 150 jaar komt de CO2 die het plankton naar de bodem van de oceaan heeft gebracht weer naar boven, door de zogenoemde opwellingsstromen.

“Dit is inderdaad geen definitieve oplossing,” beaamt Baeyens. “Maar het laat ons toe om nu alvast CO2 uit de lucht te halen en de klimaatopwarming af te remmen. En dan hoop ik dat we binnen 150 jaar zijn overgeschakeld op een klimaatneutrale energiebron, zoals elektriciteit door kernfusie bijvoorbeeld.”

Verhaal verkopen

Baeyens juicht de verschillende klimaatbetogingen dan ook toe. “We moeten inderdaad nu iets doen aan die opwarming. Maar het is een complex probleem. Belangrijk is om nauwgezet mijlpalen uit te zetten: in welk jaar moeten we welke maatregelen nemen?”

“Tegelijkertijd merk ik dat de politiek weinig voeling heeft met de exact-wetenschappelijke wereld, waardoor we erg veel moeite moeten doen om ons verhaal kwijt te raken. Ik heb geluk dat ik met DEME Group een belangrijke partner heb gevonden om mee samen te werken en om mee mijn project te financieren. Anders was het niet mogelijk geweest.”