Zoogdierexperte Goedele Verbeylen: ‘We vonden eikelmuizen in de krimpvoeg van een brug'

Zoogdierexperte Goedele Verbeylen (Natuurpunt) deed onderzoek naar de eikelmuis, een vrij zeldzame soort die goed blijkt te gedijen in het bos achter de RTBF/VRT in Schaarbeek.

Het is een rapport van maar liefst 252 pagina’s over het diertje dat zopas is gepubliceerd. De eikelmuis werd op allerlei mogelijke manieren gevolgd, via zendertjes, thermische camera’s enzoverder. Nestkasten werden op geregelde tijdstippen geïnspecteerd.

Waarom hebben jullie dit onderzoek gevoerd?
Goedele Verbeylen: Perspective.brussels heeft ons dat gevraagd in het kader van het Richtplan van Aanpak (RPA) Mediapark (nu in openbaar onderzoek, red.). Er bestond een vermoeden dat de eikelmuis aanwezig was in het Georginbos. Al bij mijn eerste bezoek vond ik sporen. In 2020 hebben we nestkasten gehangen. Er zit een kleine, maar dense populatie van 26 eikelmuizen. Dat is best uitzonderlijk, want deze soort slaapmuis heeft het steeds moeilijker. Ze staat sinds 2008 op de Europese rode lijst van bedreigde diersoorten.

Merkwaardig genoeg gedijen ze nog vrij goed in de stad. Hoe komt dat?
Verbeylen: Dat heeft met het veranderende landschap te maken. In landbouwgebied zijn bosjes en struwelen verdwenen. Eikelmuizen hebben er een hekel aan om grote vlaktes te doorkruisen, zoals maïsvelden. Ze verkiezen hoogtes om zich te verplaatsen, en die zijn nu net aanwezig in steden als Brussel, met gevels, hekken en spoorweginfrastructuur.

Tegelijk zijn ze erg schuw.
Verbeylen: Niet meteen schuw, ze zijn nachtactief. Je krijgt ze niet snel te zien, maar we vonden een nest vlak aan de lawaaierige werf van het nieuwe RTBF-gebouw. Eikelmuizen lijken daar dus wel tegen te kunnen. Ik doe ook onderzoek aan de Ring rond Brussel. We vonden eikelmuizen in de krimpvoeg van een brug waar auto’s en vrachtwagens over denderen.

Het RPA Mediapark voorziet in een woonwijk en het Georginbos krimpt van acht naar twee hectare. Zal de eikelmuis dit overleven?
Verbeylen: De bescherming is verplicht. We hebben aanbevelingen gedaan. Maar of de populatie zal overleven, is niet zeker. Er zijn ook niet echt buitenlandse voorbeelden. Een te kleine populatie kan genetische problemen geven, en de beplanting is cruciaal. Eikelmuizen moeten zich hoog kunnen verplaatsen, weg van de talrijke vossen die er leven. Vooral de transitie zal moeilijk zijn, want er zullen bomen worden gekapt, terwijl de vervangende vegetatie misschien nog niet volgroeid zal zijn. We volgen het op.