Aantal meldingen van drugsgebruikers in metrostations met 70 procent gestegen

Van januari tot oktober 2022 waren er op het MIVB-net ruim 1.200 meldingen van druggebruik. Het gaat om een stijging van zeventig procent ten opzichte van dezelfde periode in 2021. “Sinds de coronacrisis is de problematiek verergerd.”

In het Brussels Parlement voelt Aurélie Czekalski (MR) minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) wel vaker aan de tand over de toestand rond druggebruik in de Brusselse metrostations. Ook dinsdag stelde ze een vraag, naar aanleiding van klachten die ze ontvangen heeft van reizigers in de stations IJzer en Ribaucourt. “MIVB-reizigers worden er dagelijks en op elk moment van de dag geconfronteerd met drugsverslaafden die zichtbaar gebruiken. De reizigers zijn bang en vrezen voor hun veiligheid tijdens hun verplaatsingen. Als we de Brusselaars vragen om meer gebruik te maken van het openbaar vervoer, moeten ze zich wel altijd veilig kunnen voelen,” aldus Czekalski.

Nieuw is de drugsproblematiek in de MIVB-stations, en dan vooral in IJzer en Ribaucourt, zeker niet, maar het gevoel dat het gebruik toeneemt en steeds zichtbaarder is, leeft, niet alleen bij reizigers, maar ook bij de MIVB zelf. Die trok eind vorig jaar nog aan de alarmbel en vroeg de Brusselse regering om meer hulp. “De indruk is inderdaad dat het drugsgebruik toeneemt," zei een MIVB-woordvoerster toen.

Het aantal meldingen van drugsgebruikers op het MIVB-net zit al enkele jaren in stijgende lijn. Ook vorig jaar was er opnieuw een forse stijging, blijkt uit het antwoord van staatssecretaris Barbara Trachte (Ecolo), die de bevoegdheden van Van den Brandt tijdelijk heeft overgenomen. “Het aantal meldingen over de aanwezigheid van drugsgebruikers bij de dispatching van de MIVB is van januari tot oktober 2022 op het hele net gestegen met 69,4 procent tegenover dezelfde periode in 2021,” zei Trachte. Het ging vorig jaar om 1.204 meldingen. “Die cijfers zijn slechts indicatief, aangezien niet alle drugsgebruikers gemeld worden en een gebruiker meer dan één keer gemeld kan worden.”

'Globale aanpak'

“De dramatische situatie van drugsverslaafden is structureel en overstijgt de bevoegdheden van de MIVB, maar sinds de coronacrisis is de problematiek verergerd,” aldus Trachte. “Dit vergt een globale aanpak, samen met de politie, het gerecht en hulporganisaties. We zoeken oplossingen, maar het antwoord moet menselijk zijn.”

Binnenkort moet de Brusselse regering een taskforce oprichten die zich zal buigen over de problematiek. Daarbij zullen de politie en vzw's die gespecialiseerd zijn in de begeleiding van drugsverslaafden betrokken worden. De samenwerking met zowel de spoorwegpolitie als de lokale politiezones is sinds de tweede helft van vorig jaar dan weer versterkt.

Trachte: “Sinds september zijn verschillende gezamenlijke missies opgestart. De veiligheidsagenten van de MIVB zijn niet bevoegd voor inbreuken, maar faciliteren wel het werk van de politie, omdat zij het terrein beter kennen. Het doel van die gezamenlijke missies is om de drugsgebruikers te begeleiden naar de gebruikersruimte, hen hulp aan te bieden, en om ervoor te zorgen dat dealers de stations zich niet meer kunnen toe-eigenen, zodat het veiligheidsgevoel van de reizigers verbetert.”

Gebruikersruimte

De Stad Brussel opende in de zomer van vorig jaar een gebruikersruimte. Mensen met een drugsverslaving kunnen er harddrugs gebruiken op een gecontroleerde manier. Dat moet de overlast in de openbare ruimte verminderen, al is het nog niet duidelijk of het centrum al een effect heeft. “Daarvoor is het te vroeg. Het centrum is nog maar een half jaar open,” zegt Bruno Valkeneers van Transit, de vzw die gespecialiseerd is in de begeleiding van drugsverslaafden en uitbater van de gebruikersruimte in het centrum.

Wel heeft Valkeneers redenen om te denken dat de ruimte helpt om het drugsgebruik uit het straatbeeld te houden. “Er zijn dagen waarop er meer dan honderd passages zijn in onze gebruikerszaal. We ontvangen daar heel veel volk dat op straat leeft, doorgaans zijn dat mensen die in de openbare ruimte gebruiken. Negen op de tien gebruikers die bij ons langskomen hebben ook aangegeven dat ze hun drugs in de openbare ruimte zouden gebruiken als de gebruikersruimte er niet zou zijn.”

Om het effect van de gebruikersruimte te meten komt er op langere termijn een impactstudie in samenwerking met een universiteit. De projectoproep daarvoor moet nog gelanceerd worden. De toekomst ziet Valkeneers niet al te rooskleurig in. Voor de toename van het drugsgebruik wijst ook hij naar onder meer de coronacrisis. “Er is meer onzekerheid, en wie kwetsbaarder is, valt gemakkelijker ten prooi aan drugs. Tegelijkertijd neemt het aanbod toe, kijk maar naar de recordvangst aan cocaïne in Antwerpen. Dat zijn geen positieve factoren.”