Bart Dhondt: ‘Reken mij af op het circulatieplan voor de Vijfhoek'

Het was een van zijn belangrijkste eisen tijdens de kiescampagne: de Vijfhoek moest autoluw worden via een lussenplan, vond Bart Dhondt (Groen). Een plan dat meteen zou tonen hoe de stad van morgen er ook elders in het gewest kan uitzien. Drie jaar later is er nog geen plan te bespeuren en worden zelfs sympathiserende burgerbewegingen ongeduldig. Dhondt sust: “Het komt er, en uiteindelijk zullen mensen inzien dat het een betere stad oplevert.”

De schepen van Mobiliteit en Openbare Werken is goedgeluimd als hij aan het Sint-Katelijneplein verschijnt, de plaats van afspraak voor de foto. Dhondt komt net van een trouwceremonie, een intermezzo dat de lokale politici er op geregelde tijdstippen aan herinnert dat er nog andere dingen in het leven zijn dan hun beleidsdomein. De voorbije maanden heeft de geboren Oostendenaar wel wat kritiek geslikt op dat beleid. Ouders en Filter Café Filtré sloten de Vlaamsepoort opnieuw af uit protest tegen de uitblijvende mobiliteitsoplossing voor de plek. En vooral: ruim twintig stads- en burgerbewegingen vroegen in een open brief om eindelijk werk te maken van het circulatieplan voor de Vijfhoek. “Ik zou zelf ook willen dat het sneller gaat.”

U bent halfweg uw eerste uitvoerende politieke mandaat. Voor we het over het beleid hebben: heeft Bart Dhondt eigenlijk nog tijd voor andere dingen dan politiek?
Bart Dhondt: Ik heb een dochtertje (wijst naar foto van een kleuter op de fiets) en een partner. Maar er gaat toch veel tijd naar het mandaat, waar ik ook veel voldoening uit haal. Ik probeer een goed evenwicht te vinden tussen werk en privé en merk ook wel hoe moeilijk dat is. Soms ben ik er fysiek wel, maar zit ik met mijn hoofd bij een van die dossiers. Veel mensen met drukke jobs die een gezin uitbouwen zullen dat herkennen: het zijn veel balletjes om in de lucht te houden.

U stelde de autovrije Sint-Katelijnestraat, die straks ook een heraanleg krijgt, voor als fotosetting. Waarom?
Dhondt: Het project toont goed de visie van dit stadsbestuur: we willen een stad op mensenmaat en we realiseren die in overleg, hier bijvoorbeeld met de handelaars. Het hele college staat er ook achter: Ans Persoons, de burgemeester ... Ook de verschillende stappen typeren onze aanpak: eerst een voorlopige en snelle aanpak die al een meerwaarde is: de straat is nu al autovrij. Vervolgens het langere proces van heraanleg waar veel formaliteiten bij komen kijken. Dat geldt ook voor fietspadprojecten zoals op de Wetstraat, voor het Bloemenhofplein ...

Die Sint-Katelijnestraat is een zichtbare, maar ook kleine ingreep. Ook de rest van uw beleid oogt tot nog toe anekdotisch: hier en daar een fietspad, de voetgangerszone wat uitbreiden, fietsnietjes plaatsen. Alleen het autoluwere Ter Kamerenbos was een ingreep van formaat. De vorige coalitie zonder de groenen zette met de voetgangerszone ambitieuzere stappen.
Dhondt: Dat is niet wat ik hoor op straat. We hebben fietsassen gemaakt van het Jubelpark tot bijna aan het kanaal. En die fietsnietjes, dat zijn er wel 1.600, goed voor ruim 3.000 fietsparkeerplaatsen. Het gaat niet zozeer over één straat of één zone, maar over een globale aanpak. Mensen merken dat de puzzelstukken steeds duidelijker worden. Eind dit jaar zitten we aan een honderdtal fietsboxen, dat is belangrijk als je weet dat fietsdiefstal een van de belangrijkste redenen is om te stoppen met fietsen. We zijn ook nog maar halfweg de legislatuur. En een groot deel van het Ter Kamerenbos teruggeven aan voetgangers en fietsers, dat was toch niet niets. Je zag daar trouwens dat deze bestuursploeg een duidelijkere visie had dan de vorige: we hebben dat samen met de burgemeester gedaan.

Eigenlijk zijn er maar twee grote vragen aan schepen voor Mobiliteit Bart Dhondt: wanneer komt het beloofde circulatieplan voor een autoluw centrum er eindelijk? En hoe zal het eruitzien? Dat zeggen ook verschillende burgerbewegingen die er onlangs een open brief over schreven.
Dhondt: : Ik begrijp de vraag van die actiegroepen en ben blij dat ze daarvoor blijven mobiliseren. We werken daar hard aan. Meer kan ik daar niet over kwijt. We nemen de tijd die nodig is om het duurzaam te doen, op het terrein en ook in de manier waarop we het uitleggen. Ik zou het ook liever sneller hebben, maar er zijn hordes: je zit in een politieke meerderheid, er zijn administraties die de zaken tot in de puntjes moeten voorbereiden.

Wordt het een echt lussenplan, waarbij je niet meer door de Vijfhoek kan? Via de Miniring kan dat vandaag nog steeds.
Dhondt: Het gewestelijke mobiliteitsplan Good Move is duidelijk: het gaat erom het transitverkeer zoveel mogelijk te verminderen. Maar hoe we dat zullen doen, vertellen we later.

Te veel tijd nemen kan ook gevaarlijk zijn. Na het plan moet er nog communicatie komen, dan de uitvoering, mogelijk met een testfase ... Voor je het weet stijgt de verkiezingskoorts en dan liggen ingrijpende mobiliteitswijzigingen extra gevoelig.
Dhondt: Het is een totaalpakket dat af moet zijn voor we ermee naar buiten komen. Maar het klopt, we hebben zes jaar en we moeten het op tijd en in de juiste periode invoeren, zodat ook de voordelen duidelijk worden.

Wij horen dat het plan wél al af is sinds het voorjaar en dat de PS nog dwars ligt.
Dhondt: Interessant, maar het is niet de realiteit. Ik ben net heel blij met een burgemeester die voluit voor de gedeelde stadsvisie gaat, zoals ook bij het Ter Kamerenbos. Steeds minder mensen hebben een auto, in de Vijfhoek dertig procent. En dit stadsbestuur heeft een heel duidelijke visie om die autodruk nog te verminderen.

Zijn het niet eerder verschillende dossiers die aan elkaar worden geknoopt? Ecolo ligt op gewest­niveau dwars over het Neoproject op de Heizel en dan vooral over het megashoppingcentrum. Die Heizelvlakte is het territorium van de PS van Brussel-Stad. En dus doet die dan weer moeilijk over het circulatieplan, dat erg belangrijk is voor de groenen.
Dhondt: (monkellachje) Het zijn twee verschillende dossiers. Over Neo wordt nu op gewestelijk niveau onderhandeld, daar moet een nieuw wettelijk kader komen. In het meerderheids­akkoord van de Stad staat dat we Neo I zullen realiseren, maar de bal ligt nu bij het Gewest.

We citeren even uit de eerste zinnen van uw eigen kiesprogramma. 'Laten we de pagina van de megalomane projecten omdraaien.' Wat moet er volgens u gebeuren op de Heizel?
Dhondt: Het is echt wel nodig dat er iets gebeurt op die site van Expo 58.

Maar geen shoppingcentrum van 70.000 vierkante meter?
Dhondt: ​​​​​​​Het Gewest moet een kader scheppen, we zullen zien wat uit die onderhandelingen komt en hoe we daar lokaal mee verder werken.

Het ongeduld over het uitblijven van het circulatieplan past in een bredere kritiek op drie jaar groenen in de Brusselse meerderheden. Jullie besturen nu op het niveau van de meeste gemeenten én van het Gewest. Nogal wat mensen vinden dat de structurele stappen vooruit op zich laten wachten, met de Stad 30 als grote uitzondering.
Dhondt: Maar die Stad 30 is niet enkel een Gewestproject! De meeste wegen zijn gemeentewegen en dat de gemeenten erin meestapten heeft ook iets te maken met die veertien gemeenten waar ecologisten in de meerderheid zitten.
Ook op gewestelijk niveau zou iedereen kunnen meehelpen om de zaken vlotter te laten verlopen. Samen met Ans (Persoons, red.) zijn we vaak met heraanlegprojecten en mobiliteit bezig en dan houden verschillende Gewestinstanties er al eens een andere mening op na.

Een voorbeeld?
Dhondt: Kijk naar de heraanleg van de Kantersteen (met afgescheiden fietspad bovenaan het Centraal Station, red.). Een hele discussie met veel instanties, onder meer over erfgoed. Zelf stelden we een bredere bufferzone voor naast het fietspad, maar dat wou gewestadministratie Urban dan weer niet. Op een bepaald moment moet je vooruit.

Op dat fietspad wordt nu vaak geparkeerd.
Dhondt: ​​​​​​​Inderdaad. Gelukkig hebben we een burgemeester die dan ook reageert en de fiets­brigade daar laat beboeten.

Even over de Wetstraat. Toen u de bredere fietspaden en het schrappen van een rijstrook aankondigde, zei u ook dat de Commissie voor Monumenten en Landschappen dwarsligt voor het definitieve project. Die ontkent dat ten stelligste.
Dhondt: ​​​​​​​Ik heb me inderdaad vergist. De vorige vergunningsaanvraag dateert dan ook al van de vorige legislatuur, toen ik nog geen schepen was.

De voorbije jaren hoorden we politici wel vaker uithalen naar die Commissie als remmende factor voor stadsvernieuwing. Hoe ervaart u dat?
Dhondt: ​​​​​​​Onderweg naar hier hadden we het nog over de prachtige gebouwen die voor Parking 58 moesten wijken (de Centrale Hallen, red.). Zo zijn er veel in Brussel, dus zo'n commissie heeft zeker haar nut. Tegelijk hoor ik dat de kasseien waar de Commissie dikwijls om vraagt problemen geven voor voetgangers, mensen in een rolstoel of fietsers. Hun comfort is nochtans fundamenteel voor een stad op mensenmaat. Het compromis bestaat nu vaak uit gezaagde kasseien, maar we merken dat dat niet de oplossing is.

Wat is het probleem met gezaagde kasseien? En wat is het alternatief?
Dhondt: ​​​​​​​Die zijn moeilijk in onderhoud en ook niet altijd even vlak. Ik heb dat samen met mensen met een beperkte mobiliteit zelf getest en ondervonden. Mensen leven ook steeds langer en ook ouderen moeten comfortabel door de stad kunnen stappen. Een kant-en-klare oplossing heb ik nog niet. We moeten daar experts rond de tafel brengen en erfgoed, verkeersveiligheid en comfort beter proberen te verzoenen.

Nog even terug naar het circulatieplan. Ondernemingsfederaties en handelaars slaan nu al regelmatig alarm over de bereikbaarheid van het centrum, die sommige bedrijven de stad uitjaagt. Zal dat plan het niet erger maken?
Dhondt: ​​​​​​​Het is net andersom. De stad zal beter bereikbaar en aantrekkelijker zijn. Waarom kiest uitgerekend Total voor een hoofdzetel in de voetgangerszone, nabij de Brouckère? Ze willen goed bereikbaar zijn via het openbaar vervoer. Axa trok van de buitenwijken naar de Naamsepoort. Fortis bouwde een gloednieuwe hoofdzetel in de Vijfhoek met amper twee- tot driehonderd parkeerplaatsen voor duizenden werknemers. Als je kan kiezen tussen een plek aan de snelweg of het hart van een stad, met restaurants, cultuur en doordachte openbare ruimte ...
Wat wél klopt is dat we voor de bestaande handelaars een goed doordacht logistiek plan moeten uitdenken. De indrukwekkende elektrische cargofietsen van Ziegler tonen op dat vlak wat mogelijk is.

Waar mag de kiezer u op afrekenen in 2024?
Dhondt: ​​​​​​​Het verkeersschema voor de Vijfhoek. Daarmee hebben we campagne gevoerd en het staat in het meerderheidsakkoord. De verenigingen hebben gelijk als ze daarop hameren. We bereiden het nu minutieus voor. Dat zal kritiek niet kunnen voorkomen, maar net zoals in Gent of Leuven zullen mensen snel inzien dat het een betere stad oplevert.