Bedrijfswereld: 'Stadstol zal tot exodus bedrijven leiden'

De Brusselse stadstol zal ervoor zorgen dat steeds meer bedrijven Brussel zullen verlaten. Dat zeggen Beci, Voka en Unizo. "Brussel krijgt nu al zware economische klappen. Met deze heffing maakt men Brussel nog onaantrekkelijker."

Vanuit de bedrijfswereld wordt vol onbegrip gereageerd op het nieuws dat er tegen 2022 een stadstol komt in Brussel. Autobestuurders zouden in Brussel een vaste tol betalen, plus een tarief per kilometer. "Men vraagt aan pendelaars om te betalen wanneer ze Brussel binnenrijden. Als het voor werkgevers goedkoper wordt om te delokaliseren, zullen ze dat ook doen, blijkt uit onze enquêtes", zegt Ischa Lambrechts, mobiliteitsadviseur bij Beci, de Brusselse kamer van koophandel.

Ook werkgeversorganisatie Voka Metropolitan vreest voor een "exodus van bedrijven." "Als je nu kijkt naar de tarieven die voorliggen, kom je snel uit op een extra kost van 160 euro per maand voor een werknemer. De rekening zal snel gemaakt worden", zegt directeur van Voka Metropolitan Jan Van Doren. "Brusselse bedrijven zullen ook moeilijker werknemers buiten Brussel aantrekken."

Van Doren hekelt ook de timing van de stadstol. "Brussel krijgt nu al zware economische klappen. Met deze heffing maakt men Brussel nog onaantrekkelijker." Daar gaat VUB-professor en mobiliteitsexperte Cathy Macharis niet mee akkoord. "Zeggen dat iedereen Brussel zal mijden, geloof ik niet. Kijk naar Londen of Oslo, waar ook een stadstol is ingevoerd", vertelt Macharis. "Oslo is hiermee aantrekkelijker geworden."

De bedoeling van de stadstol is om het autogebruik te ontraden en de fileproblemen in Brussel aan te pakken. Wie tegen is, lijkt de problemen om te draaien, zegt Macharis. "Het zijn net die bedrijven die zeggen dat mensen niet meer naar Brussel komen door de congestie. Als we niets doen blijven die problemen, en het wordt elk jaar erger."

Wel animo voor kilometerheffing

Unizo Brussel heeft het dan weer over een "middeleeuwse" maatregel. "Brussel is geen attractiepark waarvoor je inkom moet betalen", vertelt Anton Van Assche van Unizo Brussel. "Ik vrees niet alleen een exodus van het bedrijfsleven, er zullen ook minder bezoekers en minder klanten naar Brussel komen."

Zowel Unizo, Voka, als Beci benadrukken dat zij een slimme kilometerheffing wél een goed idee zouden vinden. "Maar dit is een combinatie van twee systemen. Dat maakt het zeer onleesbaar", zegt Van Assche. Bovendien zou een slimme kilometerheffing enkel nuttig zijn als die in heel het land geldt.

"Autogebruikers moeten zich bewust worden van hun rijgedrag, maar als bedrijven gaan lokaliseren naar de Rand, verplaatst men de problemen alleen maar", zegt Ischa Lambrechts van Beci. "In dit dossier is de samenwerking onbestaande. Het idee van Brussel als eiland is nefast. We hebben de afgelopen maanden gemerkt dat er binnen Brussel geen samenwerking is op vlak van mobiliteit. Men kiest nu voor een conflictmodel, in plaats van een samenwerkingsmodel."

Ook Unizo betreurt het gebrek aan overleg met de andere gewesten, al begrijpt Van Assche dat dat niet gemakkelijk is. "Ik begrijp dat de Brusselse minister er niet aan kan doen dat Vlaanderen de slimme kilometerheffing heeft begraven", aldus Van Assche.

"Brussel had dit graag met de andere gewesten gedaan, maar moet het nu wel alleen doen", aldus VUB-mobiliteitsexperte Cathy Macharis, "wetende dat de andere gewesten niet willen meedoen." Dat de tegenstand groeit voor de invoering van een maatregel als de stadstol, ziet Macharis ook in het buitenland. "Maar eens men de voordelen ziet, neemt de tegenstand af. Dat zien we bijvoorbeeld ook in Zweden."

Juridische clash

Voor de Brusselse auto-eigenaar zou het nieuw fiscaal systeem de oude verkeersbelasting vervangen. De Brusselaar betaalt dan per kilometer, maar voor de pendelaar komt de stadstol bovenop de autobelasting die al in Vlaanderen of Wallonië betaald wordt. "Dit gaat nog een juridische clash worden", geeft VUB-professor fiscaal recht Michel Maus aan.

Brussel hoopt ook de leasingwagens in het systeem te betrekken, maar ook dat zal nog juridische problemen opleveren, zegt Maus. "Een gewest kan de belasting op leasingwagens niet eenzijdig aanpassen. We weten dat een groot deel van de pendelaars met leasingwagens rondrijden. Die zouden worden uitgesloten."

'Auto als uiting van luxe'

Volgens Maus wordt er met het systeem van de stadstol geen rekekening gehouden met de sociale gevolgen van zo'n heffing. "Voor een gemiddeld voertuig zal het makkelijk om 100 euro per maand gaan. Voor sommigen is dat niets, en voor anderen is dat veel geld. Wie kan betalen, mag overal nog met de auto. Wie niet, wordt uitgesloten. Autogebruik wordt zo een uiting van luxe."

Unizo en Voka benadrukken nog dat Brussel eerst volwaardige alternatieven moet voorzien. "Men moet volop werk maken van een multimodaal inversteringspakket", zegt de directeur van Voka Metropolitan nog. "Het openbaar vervoer is momenteel niet voor iedereen een haalbare optie. Er zijn ook meer inspanningen nodig voor overstapparkings."