Metro 3: afbraak dreigt voor iconisch Zuidpaleis

“Er zijn twee opties voor de problemen met de metrotunnel onder het Zuidpaleis: verder doen met de gekende technieken, maar dan aan een redelijke prijs. Of het Zuidpaleis gedeeltelijk afbreken.” Dat zegt Brieuc de Meeûs, CEO bij de MIVB, die tegelijk de moeilijke relatie met de aannemers aanklaagt.

Om het nieuwe metrostation Toots Thielemans te verbinden met Anneessens, moet een nieuwe tunnel onder het Zuidpaleis gegraven worden van 120 meter lang. De zompige ondergrond stelt het consortium SM Toots - dat de werken uitvoert en bestaat uit de bedrijven Besix, Jan De Nul en Franki Construct - voor problemen.

De steunpilaren die de tunnelwanden moeten vormen, blijken niet recht maar schuin de natte grond in te gaan, waardoor ze geen waterdichte afsluiting vormen. Sinds midden 2021 liggen de werken daarom stil.

Om het probleem op te lossen, liggen er nu twee opties op tafel. Of men gaat verder met dezelfde techniek, maar dan met zwaardere palen. “Maar daarvoor vraagt het consortium 170 miljoen euro extra, dus nog eens zoveel als wat het hele stuk tussen Zuidstation en Anneessens kost", zegt De Meeûs aan BRUZZ. “En de deadline schuift met 8 jaar op. Dat is voor ons onaanvaardbaar. Verdergaan met dezelfde techniek is voor ons zeker een optie, maar dan aan een redelijke prijs en timing.” De tunnel had overigens nu al moeten klaar zijn.

Een tweede optie bestaat erin het Zuidpaleis gedeeltelijk af te breken. “De gevels kunnen blijven staan, maar het dak van het oostelijke gedeelte, dat met de sporthal, moet eraf. In het midden van het gebouw kunnen we dan putten boren, die vullen met gewapend beton en zo de tunnel daartussen uitgraven”, aldus De Meeûs.

Wat deze optie kost en hoe lang het zal duren, is niet bekend. “Maar het kan dat een bouwvergunning moet worden aangevraagd", zegt De Meeûs. Daardoor zal ook deze optie tijd vragen. Het is de bedoeling dat het Zuidpaleis nadien weer wordt heropgebouwd.

Hogeschool

Het Zuidpaleis dateert van 1880 en staat vermeld in de inventaris van het Brussels bouwkundig erfgoed, maar is niet beschermd. Aan de westkant van de sporthal, maar nog altijd binnen het Zuidpaleis, zit de Franstalige hogeschool Francisco Ferrer. “Die zal wellicht moeten verhuizen tijdens de werken”, zegt De Meeûs, die nog aangeeft dat er op dit moment nog geen enkele schade is toegebracht aan het Zuidpaleis.

Een voorkeursscenario is er nog niet. “We wachten op een duidelijke prijs en plan”, zegt De Meeûs.

Dat het consortium nog geen concreet plan naar voor heeft geschoven, leidt tot frustratie bij de MIVB. Het zit er dan ook bovenarms op tussen de bouwheer en het consortium. “Ze hebben al die tijd geen enkel initiatief genomen om een oplossing te vinden voor de problemen”, zegt De Meeûs.

“Terwijl wij hen op basis van hun expertise hebben ingehuurd, hebben wij zelf de studies naar een alternatieve graafmethode van hen moeten overnemen. En hebben wij die oplossing, zonder afbraak van het Zuidpaleis, maar aan een redelijke prijs, gevonden en naar voor geschoven."

"Maar in januari weigerden ze om die oplossing uit te voeren", gaat De Meeûs verder, "wat gelijk staat aan contractbreuk. Ze stelden toen zelfs voor om hen van hun opdracht te ontslaan, maar dat is al helemaal ondenkbaar."

50.000 euro per dag

Het gaat zelfs zo ver dat de MIVB hen formeel in gebreke heeft gesteld. Daarin eist de MIVB een schadevergoeding van 50.000 euro per werkdag dat ze niet aan de werken beginnen plus de uitsluiting van andere MIVB-werven gedurende drie jaar. "Maatregelen die heel erg zeldzaam zijn”, zegt De Meeûs.

Op 8 maart kan het consortium zich eerst nog verdedigen tegen de aantijgingen, de eventuele dwangsommen zijn voor erna. De Meeûs is nog altijd hoopvol voor een onderhandelde oplossing. “Het moet, want ik, en alle Brusselaars hebben die tunnel nodig voor de nieuwe metrolijn”, aldus De Meeûs.

Onze redactie kon Jan De Nul of Franki Construct nog niet bereiken voor een reactie. Besix wenst niet te reageren.