Toekomst Villo-deelfietsen onzeker

Brussel overweegt een nieuw systeem van openbare deelfietsen, nadat Villo!-uitbater JCDecaux tien maanden lang geen elektrische batterijen wist te leveren. Op zijn beurt verwijt JCDecaux het Brussels Gewest dat hun beloofde 200 reclamepanelen er nog altijd niet staan. Die moesten de e-Villo’s mee financieren. De vraag naar compensaties wordt er een voor advocaten.

De fiets als vierde pijler van het openbaar vervoer naast de bus, metro of tram, daar droomt Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) van. “Een fiets nemen moet even makkelijk worden als een tram of bus nemen,” zegt haar woordvoerder Pieterjan Desmet. Om die visie uit te werken zit de minister nu rond de tafel met Brussel Mobiliteit en openbaar vervoersmaatschappij MIVB. De reflectie gaat onder meer over de rol van free-floating deelfietsen, zoals Dott, Lime of Billy Bike, maar ook over het nut van vaste verhuurstations zoals die van Villo.

Voorlopig is de reflectie weinig concreet. Nog tot september 2026 loopt er sowieso een concessie met reclamespeler JCDecaux voor de uitbating van het systeem van de Villo-fietsen. Maar dinsdag liet minister Van den Brandt in het parlement verstaan dat die overeenkomst mogelijk vroeger kan stoppen. Aanleiding is de grote vertraging in de levering van nieuwe batterijen voor de 5.000 eVillo-fietsen.

“Wij zijn niet getrouwd met JCDecaux. Wij willen een systeem dat zo goed mogelijk is voor de gebruiker,” herhaalt Van den Brandts woordvoerder Desmet woensdag. Een uitstap voor 2026 zou wel een grote financiële compensatie inhouden voor JCDecaux, erkent hij, en is dus onwaarschijnlijk.

Te weinig reclame-inkomsten

Ondertussen beraadt JCDecaux zich over eigen compensaties. De reclamespeler heeft sinds 2008 een overeenkomst met het Gewest en sinds 2018 een tweede concessie over de elektrische eVillo’s. Volgens die overeenkomst dekt JCDecaux de kosten van de elektrische deelfietsen met eigen middelen – van de installatie tot het onderhoud en verhuur – in ruil voor 200 digitale reclameborden op Brussels grondgebied.

“Van die beloofde 200 borden staan er vandaag nog altijd maar 170,” zegt Jérôme Blanchevoye van JCDecaux. “En heel wat van die 170 zijn er nog maar sinds juni vorig jaar. Dat was al drie jaar te laat.” Hij voegt eraan toe dat zijn bedrijf voor meer dan 300 locaties in Brussel een vergunning had aangevraagd, rekening houdend met mogelijke weigeringen. "We kunnen geen nieuwe locaties blijven zoeken.”

Het kabinet-Van den Brandt verduidelijkt dat er nu in totaal 185 vergunningen afgeleverd zijn. Er zullen dus nog zeker 15 panelen bijkomen in de loop van dit jaar. Volgens de afgesloten concessie moeten al die panelen wel stipt in september 2026 uit het straatbeeld verdwijnen. Vanaf dan stoppen dus ook de inkomsten voor JCDecaux.

Hoeveel reclame-inkomsten JCDecaux van de 200 panelen verwachtte, wil Blanchevoye niet kwijt. “Vandaag betaalt JCDecaux de uitbatingskosten van Villo zelf,” benadrukt hij. “We willen daarvoor compensaties. Er is nu een onevenwicht tussen wat voorzien was in onze concessie en wat echt is gebeurd. Wij hebben ons niet aan de voorwaarden gehouden met vertraging in de elektrische batterijen, maar de vertraging van het Gewest met de panelen is veel groter.”

Nieuwe spelers

Beide partijen onthouden zich van commentaar over de verdere discussies. Het kabinet-Van den Brandt wil JCDecaux niet bij voorbaat uitsluiten, maar “het huidige systeem voldoet niet meer aan onze visie,” zegt woordvoerder Desmet. “Een nieuw systeem zal er een zijn op basis van de eisen van de Brusselaar, niet op basis van de eisen van een bedrijf. Er zijn interessante alternatieven op de privémarkt.”

Een timing voor nieuwe aanbestedingen is er nog niet. “Tussen nu en 2026 kan er nog veel veranderen. We moeten flexibel zijn. Daarom willen we de concessies in de toekomst ook verkorten,” aldus Desmet.

JCDecaux wil graag in Brussel blijven. “Wij zullen ons in 2026 uiteraard opnieuw kandidaat stellen. Hetzij met een systeem zoals vandaag, hetzij met een nieuw of hybride systeem,” zegt Blanchevoye. Ook enkele gebruikers zien Villo niet graag vertrekken. “Het verlies van Villo zou een groot verlies aan gebruiksgemak betekenen,” meldt een lezer aan onze redactie. “De fietsen staan niet overal in de weg en ze zijn betrouwbaar. Je hebt geen smartphone nodig en een jaarabonnement is genoeg, terwijl andere systemen duur zijn.”

Vandaag heeft Villo nog 20.000 vaste abonnees in Brussel en 3.000 abonnees voor e-Villo. De fietsen worden sinds de coronacrisis wel 20 tot 30 procent minder uitgeleend dan voordien. Voordien had Villo het ook al enkele jaren moeilijk met het aantrekken van nieuwe gebruikers.