Werken Noord-Zuidlijn: de gevolgen voor de reiziger

Van midden oktober tot midden november zal het spoorverkeer in Brussel ernstig verstoord zijn. Dat komt door werken van netbeheerder Infrabel die nodig zijn om de Noord-Zuidverbinding te moderniseren. De NMBS reageert not amused, want de impact is veel groter dan verwacht. Tienduizenden treinreizigers zullen de gevolgen voelen. Welke zullen dat zijn?

• Wat gebeurt er?

Het gaat om werken in twee delen. Spoornetbeheerder Infrabel moderniseert de Noord-Zuidverbinding, er worden wissels vervangen en de seininrichting wordt vernieuwd. Dat is nodig om het Europese veiligheidssysteem ETCS te installeren op het spoor. Het hoort bij een project dat al een aantal jaren bezig is.

Een eerste deel van de werken gebeurt tijdens twee verlengde weekends, het weekend van 1 november en van 11 november. Dan sluit de Noord-Zuidverbinding volledig. Dat gebeurde in 2017 ook al eens in het verlengde weekend van 1 mei. "In overleg en zonder al te veel hinder," benadrukt Infrabel.

Het tweede deel van de werken is meer omstreden. Tussen midden oktober en midden november wordt de capaciteit van de spoorlijn verlaagd omdat een aantal wissels vastgezet worden in één stand. De NMBS kwam deze lange verstoring pas in juni te weten en verwijt Infrabel dat het te laat communiceert. Infrabel zegt overigens dat er al lang overleg aan de gang is.

• Welke treinen rijden niet?

Dat is op dit moment nog onduidelijk. De situatie tijdens de verlengde weekends is het meest overzichtelijk. Er zal dan geen enkele trein rijden tussen Brussel-Noord en Brussel-Zuid. In 2017 werden de meeste doorrijdende treinen in twee geknipt. Brussel-Noord en -Zuid werden eindhaltes en ertussen reden pendeltreinen via het westelijke ringspoor. Een gelijkaardige operatie valt nu ook te verwachten.

Over de weekdagen bestaat meer onduidelijkheid omdat de NMBS pas sinds eind juni op de hoogte is. Er moet zoals gezegd een honderdtal treinen geschrapt worden per dag, van de 1.200 die dagelijks over de Noord-Zuidas rijden.

Er is sprake van zo goed als alle Brusselse piekuurtreinen te schrappen. Die brengen vooral pendelaars elke dag vanuit alle uithoeken van het land naar de hoofdstad. Maar de kans dat dit gebeurt is klein, de impact zou namelijk enorm zijn.

• Hoeveel mensen zullen dit voelen?

De Brusselse piekuurtreinen van de NMBS worden gebruikt door ongeveer 70.000 mensen per dag. Dat is een kwart van de mensen die de trein nemen in de ochtendspits. De impact van een schrapping is dus groot.

De NMBS zou treinen kunnen omleiden, bijvoorbeeld via het westelijke ringspoor of via het oostelijke ringspoor en de Schuman-Josaphatverbinding. Die hebben echter een beperkte capaciteit. Omleidingen zouden voor amper 20.000 reizigers een oplossing vormen. Niet goed genoeg dus.

Infrabel en de NMBS zoeken nu naar andere oplossingen die een meer gespreide impact zullen hebben (S-treinen, IC's en piekuurtreinen). Daardoor is onduidelijk wie op welke manier getroffen zal worden.

• Moet dat in oktober en november?

Het moment van de werken is opvallend. Oktober en november zijn maanden waarin traditioneel veel file staat op de wegen. Zou de zomer dan geen beter moment zijn, wanneer veel P-treinen sowieso al zijn afgeschaft?

Infrabel wijst als verklaring naar de lange weekends in de herfst. De eindejaarsperiode is geen optie omdat het dan ook druk is op het spoor.

• Zijn er alternatieven?

De auto is geen alternatief. De wegen naar Brussel zijn in normale omstandigheden al druk en in oktober en november zijn ze dus nog wat drukker. Het openbaar vervoer van de MIVB is vooral een alternatief op de korte afstand, maar niet voor mensen die hun P-trein zien verdwijnen.

In het geval van treinen die omgeleid worden of alternatieve routes is de MIVB wel nodig. Mensen die een trein nemen naar Brussel-West kunnen daar overstappen op de metro naar het centrum, in het oosten geldt hetzelfde in Brussel-Schuman.

Bij de onderbreking rond 1 mei konden treinreizigers gratis met de MIVB verderreizen naar het stadscentrum. In de weekends van 1 en 11 november valt een gelijkaardige oplossing te verwachten.