Grondwettelijk Hof vernietigt deels voorrangsregel in Nederlandstalige scholen in Brussel

Het Grondwettelijk Hof ziet er geen graten in dat 65 procent van de plaatsen in Nederlandstalige scholen in Brussel worden voorgehouden voor Nederlandstaligen. Het vernietigt wel de regel dat leerlingen die al negen jaar school liepen in het Nederlandstalige basisonderwijs, ook nog een voorrang krijgen van 15 procent van de plaatsen in het secundair onderwijs.

Dat blijkt uit een arrest dat donderdag werd uitgesproken, na een vordering van de Franse gemeenschapsregering en het College van de Franse gemeenschapscommissie in Brussel (Cocof).

In januari zette de commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement het licht op groen voor de nieuwe inschrijvingsregels in het gewoon onderwijs in Brussel. Het decreet hernam ook een aantal betwiste voorrangsregels voor Nederlandstaligen. Zo werd de voorrang voor Nederlandstaligen opgetrokken van 55 naar 65 procent. Daarnaast werd er in het secundair onderwijs een nieuwe voorrangsgroep van 15 procent ingevoerd voor leerlingen die voordien negen jaar lang Nederlandstalig basisonderwijs hebben gevolgd.

Het Grondwettelijk Hof ziet er geen graten in dat 65 procent van de plaatsen in Nederlandstalige scholen in Brussel worden voorgehouden voor Nederlandstaligen omdat ze beantwoordt aan een redelijke behoefte. Bovendien verhindert het de Vlaamse gemeenschap niet een billijk deel op te vangen van leerlingen die het Nederlands noch het Frans als thuistaal hebben. Het Hof vernietigt wel de regel dat leerlingen die al negen jaar school liepen in het Nederlandstalige basisonderwijs, ook nog een voorrang krijgen van 15 procent van de plaatsen in het secundair onderwijs.

Tweetalige ketjes

In een persbericht reageert Vlaams parlementslid Annabel Tavernier (N-VA) tevreden op de uitspraak van het Grondwettelijk Hof, maar hekelt ze de houding van de Cocof. "Het is dankzij de N-VA dat het aandeel voorrang voor Nederlandstaligen werd verhoogd van 55 naar 65 procent. Ik ben uiteraard heel tevreden dat het Grondwettelijk hof heeft beslist dat die verhoging grondwettig is," zegt ze.

"Dat de Cocof het voor Nederlandstaligen onmogelijk wilde maken om een plekje te vinden in een Vlaamse school in Brussel, tart alle verbeelding. Onderwijs is in Brussel een bevoegdheid van zowel de Franse als de Vlaamse Gemeenschap. Vlaanderen neemt zijn verantwoordelijkheid en levert tweetalige en zelfs drietalige ketjes af. De Franse Gemeenschap doet dat niet. Slechts 8 procent van de Franstalige schoolverlaters spreekt een deftig woordje Nederlands. In plaats van juridische veldslagen uit te vechten, had de Cocof beter haar tijd gestoken in het verhogen van de capaciteit en kwaliteit van haar onderwijs.”

Vlaams minister Weyts (N-VA) is tevreden met het arrest. "Het Grondwettelijk Hof verwerpt de Franstalige bezwaren en bevestigt de principes van het Vlaamse voorrangsbeleid in Brussel. De regeling rond de 15 procent in het secundair onderwijs kan eenvoudig geremedieerd worden. Dit is goed nieuws voor de Vlamingen in Brussel én een bewijs dat een kordaat voorrangsbeleid wel degelijk mogelijk is - zowel in Brussel als in de Vlaamse Rand."

Vereiste negen jaar te lang

Bij Groen hoopt men echter op een grondige aanpassing inzake de regeling rond 15 procent. "Het Grondwettelijk Hof stelt vandaag dat het eisen van een schoolloopbaan van negen jaar in het Nederlandstalig onderwijs, te lang is. Wij vinden dat zelf ook niet eerlijk," argumenteert Vlaams Parlementslid Stijn Bex. "Dat wil immers zeggen dat elk kind dat niet vanaf de eerste kleuterklas naar het Nederlandstalig onderwijs ging, geen beroep mag doen op de voorrangsregel. Wij stellen daarom voor dat alle kindjes die zowel het vierde, vijfde en zesde studiejaar hebben volbracht in het Nederlandstalig onderwijs gebruik kunnen maken van die voorrangsregel en zodoende samen met hun klasgenootjes hun studies verder kunnen zetten. Dat is niet enkel eerlijker: we geloven ook dat de kans groter is dat het Grondwettelijk Hof dit voorstel zal goedkeuren."

Vlaams fractieleider Hannelore Goeman (Vooruit) is blij dat ook het Hof oordeelt dat de vereiste negen jaar te lang is. “Het was zeker een nobel idee om deze leerlingen voorrang te geven bij de inschrijving. Wie als anderstalige bewust kiest voor het Nederlandstalig onderwijs mag hiervoor beloond worden," klinkt het.

"Maar voor Vooruit was het van meet af aan duidelijk: negen jaar is gewoon te lang. En het Grondwettelijk Hof geeft ons nu ook gelijk. Deze regeling dreigt, zoals het Hof ook erkent, bijvoorbeeld hoogbegaafde kinderen die sneller door het basisonderwijs raken, de toegang tot het Nederlandstalig secundair onderwijs te ontzeggen. Bovendien is 15 procent een belachelijk klein percentage als je weet dat het overgrote deel van de leerlingen in het eerste jaar in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel uit het Nederlandstalig basisonderwijs komt.”

Vlaamse decreet

De voorrangsregels maakten deel uit van het ruimere Vlaamse decreet dat nieuwe inschrijvingsregels invoerde, om op die manier komaf te maken met lange kampeerfiles voor de poorten van populaire scholen. Specifiek voor Brussel trok Vlaanderen de voorrang voor Nederlandstaligen op van 55 naar 65 procent. Het gaat om leerlingen met minstens één ouder die het Nederlands voldoende onder de knie heeft.

Daarbovenop zouden leerlingen die al negen jaar schoolliepen in het Nederlandstalig basisonderwijs, ook nog een voorrang krijgen van 15 procent van de plaatsen in het secundair onderwijs. Dat was niet naar de zin van de Franse gemeenschapscommissie in Brussel (Cocof), die protesteerde met een belangenconflict. Daardoor werd de behandeling van het inschrijvingsdecreet stilgelegd en konden de nieuwe inschrijvingsregels niet van start gaan zoals gepland.

Overleg tussen de beide gemeenschappen leverde geen doorbraak op, maar omdat de procedure van het belangenconflict volledig afgerond was, kon het Vlaams Parlement op de laatste zitting van de vorige legislatuur het decreet alsnog goedkeuren. De Franse gemeenschapsregering en het College van de Franse gemeenschapscommissie in Brussel trokken echter naar het Grondwettelijk Hof tegen de nieuwe voorrangsregels.