Kleuters moeten vanaf volgend schooljaar taaltest afleggen

Kleuters moeten vanaf het schooljaar 2021-2022 verplicht een taaltest afleggen in de derde kleuterklas. Het Vlaams Parlement zette daarvoor woensdagavond het licht op groen. Kleuters met een taalachterstand kunnen dan in de rest van het jaar extra lessen krijgen. Directeur Piet Vandermot van Scholengroep Sint-Goedele is tegen de tests. "Zulke stigmatisering is nu net niet bevorderlijk voor taalontwikkeling."

Over de verplichte taalscreening is de voorbije maanden veel inkt gevloeid, want niet alle experts en politici waren overtuigd van de filosofie erachter. "Wie een taalachterstand heeft, loopt vaak ook in andere vakken achterstand op. Ongelijk aan de start is vaak ongelijk aan de finish", lichtte Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) toe. "Daarom maken we kennis van het Nederlands een belangrijk criterium bij de start van het lager onderwijs."

Taalbadklassen

Kinderen bij wie een taalachterstand wordt vastgesteld, moeten dan de rest van het jaar bijgespijkerd worden. Als zou blijken dat de achterstand op het einde van de kleuterklas alsnog te groot is, dan kan de klassenraad adviseren om nog niet over te stappen naar de lagere school. Als ouders dat advies naast zich neerleggen, dan moet het kind in het eerste leerjaar een taalintegratietraject doorlopen. Dat gaat dan om een taalbadklas, die voltijds kan zijn.

Oppositiepartijen Groen, SP.A en PVDA zijn niet te spreken over de geplande taalscreenings en taalbadklassen. Zij vrezen dat de screening zal neerkomen op een "taalexamen" en extra drempel voor kleuters. Ze vinden ook dat er een gebrek is aan wetenschappelijke basis voor de ingreep.

Eerder uitte ook Brussels minister en VGC-collegelid voor Onderwijs Sven Gatz (Open VLD) zijn bedenkingen bij het onderverdelen van leerlingen in klasjes van verschillende taalniveau's. Zijn woordvoerster benadrukt dat nog niet beslist is of de test bindend is. "De Vlaamse regering heeft op dit moment bepaald dat bij negatieve test een kind een taalbad of een volwaardig initiatief moet volgen. De manier waarop het taalbad ingevuld wordt, werd niet vastgelegd. Het is de school of de inrichtende macht die er invulling aan geeft", zegt de minister.

Stigmatisering

Toch zijn de scholenkoepels in Brussel terughoudend tegenover de tests. “Je moet geen testen invoeren om te weten hoe de situatie in Brussel is”, zegt directeur Piet Vandermot van scholengroep Sint-Goedele. “Die testen gaan bevestigen wat we al weten, namelijk dat we enorm moeten inzetten op taalvaardigheid, wat we al jaren doen, maar dat dat ook allemaal niet zo eenvoudig is in Brussel.” Hij zegt dat de hoofdstad op vlak van taal niet te vergelijken is met andere grootstedelijke omgevingen zoals Gent of Antwerpen.

Vandermot vreest vooral stigmatisering van kinderen die niet slagen voor de test. “De vraag is wat je gaat doen met die testen. Als je de kinderen eerst een taalbadklas laat volgen en hen dan pas laat instromen, krijgen zij enkel taal en worden de andere lesonderdelen, zoals rekenen, opzij gezet. Zo verplicht je hen bijna sowieso om een jaar te dubbelen”, zegt Vandermot. “Zulke stigmatisering is nu net niet bevorderlijk voor taalontwikkeling. Leerachterstand werkt demotiverend, maar nu gaat men precies de leerachterstand bevorderen. Wat bereik je dan met die testen? Alleen maar frustraties.”

Scholengroep GO! Brussel wil eerst intern alles bekijken vooraleer te reageren.

Verlaging leerplicht

De taalscreening maakt deel uit van het onderwijsdecreet XXX, waarin heel wat aanpassingen in het onderwijsreglement zijn doorgevoerd. Die veranderingen werden woensdag goedgekeurd. Nog een opvallende vernieuwing is de verlaging van de leerplicht van 6 naar 5 jaar. Iedere kleuter vanaf 5 jaar moet vanaf volgend schooljaar 290 halve dagen verplicht op school zijn. Scholen kunnen wel uitzonderingen toestaan voor kinderen die bijvoorbeeld in revalidatie zitten, of kinesitherapie of logopedie moeten volgen.

De verlaagde leerplicht heeft tot gevolg dat leerlingen in scholen van openbare besturen vanaf de derde kleuterklas al levensbeschouwelijk onderwijs zouden moeten krijgen. De regering wilde niet weten van verplichte godsdienstlessen voor kleuters, maar voorziet in het decreet wel een "opt in-systeem" zodat ouders ervoor kunnen kiezen hun kind te laten aansluiten bij levensbeschouwelijk onderwijs in een lagere school.