Na sterfgeval in zee: redders kijken naar onderwijs, Weyts voelt zich niet aangesproken

Zaterdag verdronk in Bredene alweer een Brusselse jongen. Kustreddingsdienst IKWV kijkt richting het onderwijs, maar volgens minister Weyts (N-VA) "kan het onderwijs niet alles oplossen".

Vorig jaar al pleitte VUB-experte Kristine De Martelaer bij BRUZZ voor een grootschalige campagne rond zwemveiligheid. “Er volgen zeker nog ongelukken”, klonk het toen bij de erkend docente hoger redden. Woorden die deze zomer helaas profetisch blijken. Zaterdag spoelde het lichaam van een zestienjarige jongen uit Molenbeek aan op de kust van Bredene. Eerder deze zomer overleed ook al een jongeman van 20 jaar nadat hij in de problemen kwam in de Noordzee.

“Het algemeen zwemniveau in België ligt te laag”, verklaart An Beun, algemeen directeur van kustreddingsdienst IKWV. “Mensen zijn zich bovendien onvoldoende bewust van de gevaren van zwemmen in openlucht.”

Dat opnieuw een jonge Brusselaar verdrinkt aan de Belgische kust is opvallend, maar Beun wijst niet specifiek het Brusselse onderwijs met de vinger. “Het niveau van het zwemonderwijs is in heel het land zeer pover”, vindt zij. Daar zat de coronapandemie voor iets tussen, toen heel wat zwembaden sloten en er geen lessen waren.

Tegelijk stelt Beun vast dat het “niet evident is om je kind privélessen te laten volgen”: “De zwemscholen zijn overbevraagd en bovendien niet goedkoop.” Ze vreest dat de mensen die er het meeste nood aan hebben, de lessen niet kunnen betalen.

De toegang tot kwalitatieve zwemlessen verleent de overheid volgens Beun daarom best via de schoolpoort. Daarbij pleit de IKWV-directeur ervoor meer aandacht te besteden aan andere vormen van zwemmen. “Nu ligt de focus op zwembadveilig zwemmen en hoe veilig naar de kant te geraken. Dat is zeker belangrijk, maar in tegenstelling tot wat veel ouders denken, garandeert een zwembrevet van 100 meter in het zwembad absoluut niet dat je kan zwemmen in de Noordzee.”

Swim-Safe: zwemlessen in openlucht

Moeten er dan zwemlessen komen in open water? Volgens Beun wel. Er lopen ook al projecten van die aard. Zo startte VUB-student Noah Fredericq twee zomers geleden met Swim-Safe, zwemlessen om kinderen en jongeren zelfredzamer te maken in open water. Aanleiding voor het initiatief was de dood van een jonge Ukkelaar, die toen verdronk in zee. “De jongen die zaterdag om het leven kwam, komt uit dezelfde buurt”, weet Fredericq.

Momenteel is Swim-Safe actief in vijf kustgemeentes, maar de 23-jarige Fredericq zoekt politieke en financiële steun om zijn project ook naar Brussel te brengen. “De bedoeling is om zwemlessen voor iedereen betaalbaar te maken. Alleen heb ik de indruk dat politici liever een bierfeest aankondigen dan zwemlessen. Daar geen prioriteit van maken, kost mensenlevens”, klinkt het stellig.

Bedoeling is om niet alleen zwemlessen in het zwembad te geven, maar kinderen en jongeren ook mee te nemen naar open water. Hoe dat er concreet zal uitzien – met de bus naar zee of ander open water – “dat is een puzzel die we nog moeten leggen,” aldus Fredericq.

Intussen pleit de kustreddingsdienst IKWV voor een nationale campagne om mensen te informeren over de gevaren van de Noordzee. “Heel veel mensen zijn zich niet eens bewust van de getijden en beseffen niet dat er stroming is in de Noordzee. We zullen proberen om de bevoegde overheden daar ook van te overtuigen, zowel op Vlaams als federaal niveau,” aldus algemeen directeur Beun.

Weyts: Onderwijs al te vaak ‘wonderoplossing’

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) betreurt de gebeurtenissen van afgelopen zaterdag, maar lijkt zich voorlopig niet aangesproken te voelen. “Bij zo een groot menselijk drama is het begrijpelijk dat mensen op zoek gaan naar een garantie dat zoiets nooit opnieuw gebeurt: een soort wonderoplossing. Heel vaak is die wonderoplossing het onderwijs. In heel veel maatschappelijke debatten, of na een tragedie, wordt er naar scholen en leerkrachten gewezen. Terwijl het onderwijs niet alles kan oplossen en niet alles kan voorkomen”, meent Weyts.

Toch blijkt het in Brussel niet altijd gemakkelijk om voldoende kwalitieve zwemlessen aan te bieden in het onderwijs, getuigt Sven Moens, directeur van de Schaarbeekse lagere school Paviljoen. Hoewel de inhoud van de zwemlessen dezelfde is als in Vlaanderen – de eindtermen verschillen niet – is in Brussel soms uitdagend om een zwembad te vinden dat niet gesloten is voor renovatiewerken, verklaart hij.

Zo is Neptunium, het zwembad van Schaarbeek als sinds midden 2017 dicht voor renovatiewerken. “Gelukkig hebben ze ons in het zwembad van Evere met open armen ontvangen. Betekent het dat elke leerling elke week 50 minuten zwemles krijgt? Neen, we proberen de lessen te groeperen, met de bedoeling dat elke leerling aan het einde van het zesde leerjaar kan zwemmen. Dat is voor onze school een prioriteit”, aldus directeur Moens, die zich herinnert hoe hij op zijn vorige lagere school zelfs hotels opbelde met de vraag of ze in hun zwembad terechtkonden.

“We zijn verheugd vanaf september weer terecht te kunnen in het gerenoveerde zwembad van Schaarbeek," besluit Moens.