Edito: 'De toename van religieus bewustzijn stelt Brussel op de proef'

Het debat over religie in de publieke ruimte laait weer op. "Het is een moeilijk debat, omdat het diep ingrijpt in de overtuigingen van de mens. Maar het is tegelijk een boeiend en noodzakelijk debat, omdat Brussel hierbij als laboratorium kan dienen voor een wereld die de komende decennia ongetwijfeld meer en meer op onze hoofdstad zal lijken", schrijft senior writer Steven Van Garsse.

Vijftien jaar geleden ging onderzoeksjournaliste Hind Fraihi undercover in Molenbeek. Ze stelde er vast dat de conservatieve islam er een rijke voedingsbodem was voor moslims, die er haast in een parallelle wereld leven. We zagen daarna het jihadisme dat wortel schoot in de volkse wijken van Molenbeek, en de aanslagen, maar sinds het boek van Fraihi lijkt er niet zo veel veranderd in Molenbeek.

Natuurlijk was Rachid Haddach een soort van cultfiguur. Hij heeft vele jonge Marokkanen geïnspireerd. Sommigen kregen, naar eigen zeggen, dankzij Haddach, hun leven weer op het spoor.
Dat mechanisme is ons in het Westen niet helemaal onbekend. De tijd dat de priester vanaf de kansel zei wat goed was en fout, is niet zo gek lang geleden. Alleen kunnen we het ons vandaag, in de geseculariseerde wereld, niet goed meer voorstellen dat we ons zouden laten leiden door het enige woord van God.

Al sinds de verlichting zijn we er in het Westen van doordrongen dat de mens zelf de maatstaf moet zijn voor wat goed is en kwaad. God is van geen tel.

Een van de andere verdiensten van de verlichting is tegelijk dat er tolerantie moet zijn voor religie, uitgedrukt in de godsdienstvrijheid, die deel uitmaakt van de Rechten van de Mens.

Toch stelt een toename van dat religieuze bewustzijn een stad als Brussel ook op de proef. En dan hebben we niet alleen over de islam, maar ook over de populaire Pinksterkerken en de bomvolle Poolse missen.

In heel die mikmak aan culturen en religies, moet Brussel op zoek naar een common ground. Dat geeft fricties. Boerkaverbod of niet? Keppeltje aan het loket of niet? Halal op school of niet? Een minaret op de moskee? Een publiek debat hierover is zeldzaam, tenzij in een hypergepolariseerde versie.

Het is ook een moeilijk debat, omdat het diep ingrijpt in de overtuigingen van de mens, of hij nu gelovig is, agnost of vrijzinnig. Het verklaart misschien ook waarom een partij als de Parti Socialiste hier zo mee worstelt. “Eens zal dat debat toch gevoerd moeten worden,” zegt Eric Tomas hierover in een afscheidsinterview met BRUZZ.

Maar het is tegelijk een boeiend en noodzakelijk debat, omdat Brussel hierbij als laboratorium kan dienen voor een wereld die de komende decennia ongetwijfeld meer en meer op onze hoofdstad zal lijken.