Gezocht: het brein achter het nieuwe park aan de Ninoofsepoort

Sinds 15 oktober liggen er nieuwe plannen voor de Ninoofsepoort op tafel. Alleen is niet duidelijk wie die plannen verdedigt, schrijven enkele buurtbewoners. Ze vragen zich af welke rol zij mogen spelen.

S eptember 2011. Een tumultueuze avond in Molenbeek. Verschillende overheden, buren en verenigingen bogen zich er over de plannen voor de heraanleg van de Ninoofsepoort. Dé Ninoofsepoort. Al tachtig jaar lang een berucht no man’s land, op anderhalve kilometer van de Grote Markt. Op die bewuste septemberavond drie jaar geleden, werden nieuwe plannen voorgesteld. En dat maakte veel emoties los. Buurtbewoners en verenigingen erkenden dat de vernieuwingen heel wat goeds beloofden. Zo vonden ze het bijvoorbeeld sterk dat de twee paviljoenen zouden worden opgewaardeerd en dat er een ambitie werd uitgesproken om een ‘park’ te realiseren. Toch was er van bij het begin ook kritiek op de plannen. Die was vooral gericht op het traject van de tram: In de toenmalige plannen werd de tram door allerlei bochten doorheen het park gestuurd om te vermijden dat hij het autoverkeer zou hinderen. Wat een zonde! Wie had het in zijn (of haar) hoofd gehaald om het klein beetje groen waar de buurt zo naar snakt, helemaal open te rijten met tramsporen? Vele betrokken partijen vonden dat deze groene ruimte veiliger, rustiger en kwaliteitsvoller zou zijn als die tramlijnen naast de autoweg lopen in plaats van dwars door het ‘park’.

In oktober 2014 werd een vergunning goedgekeurd voor de heraanleg van de Ninoofsepoort. Over de bezorgdheden die buren drie jaar geleden uitten, vinden we bijna niets terug in de plannen. Dus ook geen verandering van het tramtracé.

Groene lapjes
Nochtans zijn alle regionale en gemeentelijke overheden, vertegenwoordigers van MIVB en architecten waarmee wij de laatste drie jaar spraken, tegen het tracé doorheen het park. Maar blijkbaar is er iemand die de tramlijnen toch absoluut door het park wil leggen... Wil de verdediger van die plannen eindelijk opstaan, alstublieft? Of misschien kunt u, dierbare lezer, ons helpen om de mysterieuze bedenker van dit ongelukkige tramtracé te vinden?

Het niet-bebouwde stuk van het parkje aan de nieuwe Ninoofsepoort dreigt niet alleen volledig in stukken uiteen te vallen door dit tramtracé. Het wordt ook opgesplitst in een tiental kleine, overzichtelijke lapjes groen. De grootste lapjes komen er maar tijdelijk. De Brusselse Huisvestingsmaatschappij plant er op termijn de bouw van een woontoren, en creëert in afwachting een stukje park op haar perceel. Een groot deel van de groene ruimte in de nieuwe plannen is dus maar een tijdelijk leven beschoren.

De verschillende lapjes groen worden in de plannen van elkaar gescheiden door stevige betonnen lanen in alle denkbare richtingen. Sommige van die ‘voetpaden’ zijn zo breed dat er met gemak twee tanks naast elkaar door kunnen rijden. Wat is hiervan de bedoeling? Zouden er stiekem plannen bestaan om het nationale defilé over enkele jaren in de kanaalzone te laten plaatsvinden, zodat onze koninklijke zeemacht eindelijk ook kan meedoen?

Vrijertjes
Waarom moet alles ook zo vol gebetonneerd worden? Kijk naar de oppervlakte van het park en je merkt dat bijna een derde wordt ingevuld door beton voor voetpaden. De muur rond ‘Arts et Métiers’ wordt afgebroken en vervangen door gevangenistralies. Waarom moet dit nu al ingevuld worden? Zou het niet slimmer (en bescheidener) zijn om in de plannen nog wat ruimte te laten voor de gebruikers van het park? De nieuwe ruimte rond de Ninoofsepoort moet samen gebouwd worden. Daarbij moet tijd en ruimte gemaakt worden om te ontdekken wat de beste inrichting van een dergelijke plek kan zijn. Op welke plaatsen kunnen buurtbewoners met elkaar afspreken? Waar vinden de vrijertjes, die net nog langs het kanaal flaneerden, een rustig hoekje? En welke “donkere” plekken lopen risico op sluikstorten of andere overlast?

De voorbije jaren namen heel veel geëngageerde mensen zelf initiatieven om te bouwen aan een aangename gedeelde ruimte aan de Ninoofsepoort. Het toont hoe betrokken burgers zijn rond deze plek. Zou het niet fantastisch zijn als die dynamiek zich kon vertalen in de plannen die nu op tafel liggen, zodat bewoners zich ook thuis zullen voelen op deze brug tussen stadscentrum en bloeiende kanaalwijk? Drie jaar geleden liepen politici elkaar voor de voeten met beloftes rond participatie bij de planning van deze nieuwe openbare ruimte. Wij zouden graag ook nog iets terugzien van die belofte in de besluitvorming.

David Leyssens, Tine Vannieuwenhuyse, Thérèse Hanquet, Lieven Soete, Guido Vanderhulst, Christian Ledocq, Bram Dewolfs, Jan Ockerman en Kobe Lootens