'Prostituees uitnodigen vanaf het aperitief'

De gemeente mag geen administratieve boetes meer opleggen voor prostitutie. Kristien Gillis, doctoraatsstudent aan de UA, reageert. Ze stelt dat de prostitutieregelgeving nog te veel vanuit een “one size fits all” optiek ontwikkeld wordt. Sekswerkers hebben uiteenlopende motieven en ervaringen.

Er beweegt wat in de Alhambrawijk in Brussel. Volgens de Raad van State mogen prostituees geen administratieve boetes meer krijgen wanneer ze tippelen in de wijk. Tot voor kort riskeerden prostituees een boete als ze zich niet hielden aan het lokale politiereglement. Dat reglement legt een no tolerance zone op voor straatprostitutie. Een reglement dat diende “om de situatie leefbaar te houden voor de wijk” stelden voorstanders, “om prostituees weg te jagen naar de onzichtbaarheid” volgens tegenstanders.

Het debat omtrent prostitutie stak ook enkele weken geleden in Frankrijk weer de kop op. Daar werd een nieuwe wetgeving goedgekeurd waarbij klanten van prostituees een boete tot 1.500 euro riskeren. “Om alle vrouwen te beschermen tegen prostitutie, mensenhandel en uitbuiting” stellen voorstanders, “een maatregel die prostitutie alleen maar naar de illegaliteit doet verdwijnen”, herhalen de tegenstanders. Er beweegt – zo blijkt – heel wat in het prostitutielandschap.

Kristien Gillis, doctoraatsstudent aan de UA, aan het woord op de radio:

Twee perspectieven
In het maatschappelijke debat wordt prostitutie vanuit twee, parallelle perspectieven benaderd: een macro- en een micro-perspectief. Beide perspectieven vertrekken vanuit dezelfde bezorgdheid: “Hoe moeten we als samenleving omgaan met prostitutie?”

Het macro-perspectief op prostitutie stelt de vraag of een samenleving kan toestaan dat mensen seksuele diensten aanbieden als koopwaar. “Nee”, stelt de European Womens Lobby, die prostitutie beschouwt als een vorm van slavernij, uitbuiting en mensenhandel. “Ja” zegt bijvoorbeeld Sex Work Europe, die meent dat mensen bewust kunnen kiezen voor prostitutie als beroep. Sex Work Europe vraagt dan ook dat overheden prostitutie officieel erkennen als een beroep en prostituees socio-legale bescherming bieden.

Het micro-perspectief op prostitutie speelt zich vooral af op het lokale, stedelijke niveau. Daar waar prostitutie fysiek en zichtbaar plaatsvindt. Lokale overheden worstelen met de concrete, dagelijkse invulling van de vraag: hoe geven we prostitutie een plaats in onze samenleving? Lokale organisaties, buurtbewoners, prostituees en politiediensten benadrukken hierbij het belang van verschillende ‘dagelijkse’ noden en belangen. Sommige van deze noden of belangen zijn tegenstrijdig maar anderen vallen meestal terug op een gepercipieerd gevoel van onveiligheid, zowel bij (sommige) buurtbewoners als bij prostituees.

Wat zoek is in de maatschappelijke discussies omtrent prostitutie, zowel op internationaal, nationaal als lokaal niveau, is de wil en durf om aan kruisbestuiving te doen tussen de verschillende visies. Lokale en nationale regelgevingen worden in- en afgevoerd en allen slagen ze er niet in om het oorspronkelijk vraagstuk op te lossen: hoe gaan we om met prostitutie in onze samenleving?

Dit komt deels omdat prostitutieregelgeving nog teveel vanuit een “one size fits all” optiek ontwikkeld wordt. Zulke benaderingen schieten te kort in het opvangen van de diversiteit in motieven, vormen en ervaringen in en rond prostitutie. De debatten rijden zich vast en polarisatie lonkt om te hoek. Hoe lossen we dit op?

The bigger picture
Laten we de oorspronkelijke vraag terug op tafel leggen en ze benaderen vanuit een breder perspectief. We moeten zoveel mogelijk zicht krijgen op de noden en belangen op zowel macro als micro-niveau. Een breder perspectief biedt ook de ruimte voor diverse ervaringen en kennis van mensen in en rond prostitutie (gaande van prostituees tot buurtbewoners). Zij horen gehoord te worden bij het opstellen en evalueren van bepaalde regels. Op die manier krijg we vat op waarom bijvoorbeeld het opstellen van een no tolerance zone niet werkt.

Keren we terug naar het begin van het verhaal, dan wachten we in spanning af hoe het debat in de Alhambrabuurt zich verder zal ontwikkelen. Wat alvast wel positief is, is dat er ‘nieuwe’ gasten aan tafel zijn aangeschoven: namelijk zestien prostituees. Net zoals hun collega’s uit Sint-Joost-ten-Node en de prostituees van het collectief UTSOPI vinden zij, terecht, dat ze niet moeten wachten tot het dessert geserveerd wordt maar uitgenodigd moeten worden vanaf het aperitief.