Is 1 mei voorbijgestreefd? Drie stellingen voor Pascal Smet

Dinsdag is het Dag van de Arbeid. Dan heffen we het glas nog eens op de strijders van de achturenweek. Maar aan de toog gaat het verder nog maar zelden over de klassenstrijd. Is 1 mei voorbijgestreefd? Drie caféstellingen voor Brussels minister en socialist Pascal Smet (SP.A).

1. “De strijd is gestreden. We werken gemiddeld acht uur per dag en gaan vier keer per jaar op reis. We hebben het beter dan ooit.”

Pascal Smet: “Het Feest van de Arbeid is niét voorbijgesteefd. Het klopt dat de meest schrijnende gevallen van uitbuiting zijn verdwenen, en dat er meer mensen op vakantie gaan. Maar dat geldt niet voor iedereen.

Er zijn nu twee grote uitdagingen: Ten eerste de grote onrechtvaardigheid. Want hoe hard je ook werkt, het wordt almaar moelijker om vooruit te geraken in het leven. Terwijl mensen die kapitaal hebben, zonder iets te doen vanzelf rijker worden. Dat ondermijnt de samenleving.

Individuele werknemers staan daarenboven onder druk van digitalisering en automatisering. Het is geen strijd tégen robotisering of digitalisering - zoals Deliveroo en Uber. Maar ervoor zorgen dat die werknemers goede arbeidsrechten, een goed statuut en sociale zekerheid hebben."

"En met individuele werknemers bedoel ik arbeiders en kaderleden en zelfstandigen enzovoort. Want in zekere zin zijn de zelfstandigen van vandaag de werknemers van de 19de eeuw. Ze moeten hard werken maar krijgen onvoldoende bescherming. Die sociale rechten, dat statuut, ook dat is de inzet van 1 mei."

2. “Vakbonden overdrijven. Voor één dag congé leggen ze het land plat en vernieuwingen zoals Uber houden ze tegen. Ze schieten zichzelf in de voet.”

"Ik ben het niet altijd eens met de middelen die vakbonden kiezen om hun punt te maken, maar ze zijn wel degelijk noodzakelijk. Er is in onze samenleving een enorme versnippering bezig, terwijl ‘samen sterk’ het motto is. Maar ze moeten nadenken over de methodes. Stakingrecht is belangrijk, maar het moet het ultieme middel blijven."

"In de Internationale staat een hele mooie zin: “Sterft gij oude vormen en gedachten.” Vakbonden en socialistische partijen moeten van nature progressief zijn, ze moeten niet vasthouden aan het verleden. Ze verwarren soms middelen en doel.

Concreet? Ze zien (bijvoorbeeld in het geval van de taxisector, red.) het werknemersstatuut als het absolute, enige statuut. Terwijl het zelfstandigenstatuut - met meer rechten - ook kan functioneren."

3. “Europa heeft zijn gouden eeuw gehad. Andere werelddelen eisen nu ook hun deel van de koek. We zullen moeten inleveren.”

"Ik denk niet dat we moeten inleveren, maar herverdelen. Er is inderdaad een verschuiving van de macht naar Azië aan de gang. Maar Europa blijft een uniek werelddeel, met goed onderwijs, en een goede sociale bescherming. We mogen niet vanuit een verkrampt eigenbelang redeneren, en moeten hoopvol blijven. Morgen kan beter, als we herverdelen."