Brussels Gewest trekt financiering van kerken en moskeeën gelijk

De Brusselse regering neemt de financiering van de kerkfabrieken over van de lokale besturen. Dat staat in een ontwerpordonnantie die deze week een eerste keer besproken is in het parlement. De gebedshuizen van de verschillende religies zullen voortaan allemaal op dezelfde manier gefinancierd worden.

Daarmee hervormt minister-president Rudi Vervoort (PS) grondig een onderdeel van de Napoleontische code die tot vandaag van kracht is en de lokale besturen verplicht om de tekorten van de kerkfabrieken en synagogen bij te passen, een gevolg van het concordaat uit 1801 tussen Napoleon Bonaparte en paus Pius VII.

Het Brussels Gewest gaat die financiële verplichting en de bijhorende budgetten overnemen van de negentien gemeenten. Maar Vervoort doet dat niet zonder die grondig te hervormen. Zo moeten de kerkfabrieken beter kunnen aantonen dat ze onvoldoende eigen inkomsten hebben. Ze zullen ook meerjarenplannen moeten indienen. Het Brussels Gewest zal ook niet de volle honderd procent van de verliezen bijpassen, maar slechts dertig procent.

Het gewest moedigt de kerkfabrieken daarom aan om te fuseren, zodat de kosten op een efficiëntere manier worden beheerd. Vandaag komt slechts de helft van de kerkfabrieken met de vraag om een financiële bijpassing. Soms gaat dat wel om grote bedragen, als bijvoorbeeld een dak gerestaureerd moet worden. Het gaat dus om onvoorspelbare kosten, die de armlastige Brusselse gemeenten vaak hoofdbrekens bezorgt.

Alle religies gelijk

Een ander belangrijk gevolg is dat het Gewest na de definitieve goedkeuring van de ordonnantie de gebouwen van alle erkende godsdiensten, of in de toekomst erkende godsdiensten, zal financieren. Het Brussels Gewest was al verantwoordelijk voor de financiering van de moskeefabrieken en de gebouwen van de orthodoxe kerk.

Het bisdom in Brussel lijkt zich grotendeels neer te leggen bij de nieuwe ordonnantie. “Het klopt dat sommige kerkfabrieken geen problemen hebben om het onderhoud en renovatie zelf te financieren,” zegt Thierry Claessens van het Brussel vicariaat. “Maar andere hebben dat dan weer wel. De enige aanpassing van de ordonnantie die wij nog vragen is dat wij als bisdom zelf de kerkfabrieken kunnen laten fuseren, als ze daar zelf niet toe komen.”

Vervoort hoopt de nieuwe wetgeving in 2023 te kunnen invoeren.

Vragen bij oppositie en meerderheid

Oppositie en meerderheid hebben wel nog tal van vragen bij de hervormingsplannen van de regering. Zo vraagt parlementslid Ahmed Mouhssin (Ecolo) zich af of de georganiseerde vrijzinnigheid ook niet beter in dezelfde regeling wordt ondergebracht. “Nu is die financiering federaal. Het is coherenter als ook het Brussels gewest hier verantwoordelijk voor zou zijn.”

Parlementslid Bianca Debaets (CD&V) is verontwaardigd dat de ordonnantie nu plots door het parlement wordt gejaagd. “Het gaat om een tekst uit de negentiende eeuw, dan is het toch wat vreemd om de hervorming hiervan nu in ijltempo door het parlement te jagen.”

Meer ten gronde vraagt ze zich af of de voorwaarden op sommige punten niet te streng zijn. Zo moet de geloofsgemeenschap minstens tweehonderd leden tellen. “Ik ben niet zeker dat dit voor godsdiensten als de joodse of de anglicaanse kerk het geval is,” zegt Debaets.

Met de nieuwe ordonnantie wil het Brussels Gewest ook meer vat krijgen op de buitenlandse financiering van bepaalde moskeeën, of de wildgroei aan garagemoskeeën en pinksterkerken in sommige gemeenten. “Maar lost deze ordonnantie dit op? Als zij geen financiering vragen, dan is er ook geen enkele controle.”

'Geen controle'

Ook N-VA is niet tevreden. “Deze hervorming was al aangevat tijdens de vorige legislatuur maar werd toen niet afgerond vanwege onenigheid binnen de regering. Maar we blijven nog steeds op onze honger zitten. Deze hervorming voorziet geen enkele vorm van verscherpte controle op of transparantie van de geloofsgemeenschappen. En buitenlandse inmenging of financiering wordt ongemoeid gelaten. Een gemiste kans”, aldus Mathias Vanden Borre, Brussels parlementslid voor de N-VA.