Commissie moet vertrouwen in én van politie herstellen: 'Investeer in wijkpolitie'

In het Brussels Parlement is de commissie gestart om het vertrouwen tussen burgers en de ordediensten te herstellen. De discussie rond etnisch profileren laaide al meteen hoog op, maar de politievakbonden zelf pleiten vooral voor een investering in de wijkpolitie. "Sommige wijken zijn enorm veranderd, maar de wijkagent moet te veel administratieve taken verrichten en heeft zo het contact met de wijk verloren."

De hoorzittingen in het Brussel Parlement kwamen er op initiatief van One.brussels-parlementslid Els Rochette en moet vooral meer inzicht verschaffen in wat er misloopt tussen de politie en sommige buurten. De voorbije maanden waren er verschillende incidenten van geweld door, maar ook tegen de politie. Zo kwam de negentienjarige Adil om na een politie-achtervolging in Anderlecht, aan de andere kant waren politiediensten, maar ook de brandweer deze zomer meermaals het mikpunt van rellen. Bedoeling van de installatie van de commissie was om de Brusselse parlementsleden zoveel mogelijk kanten van het verhaal te laten horen.

'Politie wordt te pas en onpas ingeschakeld'

Eerst kwam criminologe Sarah Van Praet aan het woord die voor het Nationaal Instituut voor de Criminalistiek twee jaar onderzoek verrichtte in de politiezone Noord over de interventiediensten. Zone Noord was één van de eerste politiezones die etnisch profileren – waarbij de politie iemand staande houdt vanwege uiterlijke kenmerken en niet vanwege verkeerd gedrag – als probleem heeft erkend. Zij stelde dat de politie erg bevraagd wordt en vaak wordt gezien als de “enige gratis overheidsdienst” die dan ook te pas en te onpas wordt ingeschakeld. Ook worden patrouilles hoofdzakelijk gestuurd door oproepen die de dispatching binnenkrijgt van burgers, die in hun oproep soms zélf al bevooroordeeld of racistisch zijn.

Registratie identiteitscontroles

Vervolgens kwamen Eveline Vandevelde en Yassine Boubout van het platform Stop Etnisch profileren, aan het woord, waarbij ook Amnesty International en de Liga voor de Mensenrechten betrokken zijn. Uit onderzoek van die twee organisaties blijkt dat “etnisch profileren een feit is”, aldus Vandevelde. "In het rapport van Amnesty laten ze agenten aan het woord die zeggen dat ze aan etnische profilering moeten doen." Het platform ijvert voor een expliciet verbod op etnisch profileren, tegelijk pleiten ze voor het recht van burgers om politie-acties te filmen.

"We zeggen niet dat alle agenten racistisch zijn of aan etnische profilering doen, maar sommige agenten zijn wél expliciet racistisch. Denk maar aan de Facebookgroep Blue thin line", vulde Yassine Boubout aan. "Voor hen mag er geen plaats zijn binnen de politie. Anderen vertrekken soms vanuit onbewuste, maar diepgewortelde stereotypen."

Omdat er evenwel geen duidelijke data van etnische profilering beschikbaar zijn, schoof Yassine Boubout de registratie van identiteitscontroles naar voor als oplossing. “In Madrid registreren ze al welke agent wie controleert, welke nationaliteit die heeft en wat de reden is van de controle. Agenten kregen daar ook feedback over. Hoewel in het begin mensen van etnische minderheden vaker werden gecontroleerd, halveerde dat na die feedback.” Ook in Mechelen is een proefproject gestart.

Nabijheidspolitie

Tenslotte kwamen de politievakbonden aan het woord, die nagenoeg allemaal pleitten voor een herwaardering van de “nabijheidspolitie” die de wijk en de inwoners goed kent. Iets waar al vele jaren op wordt bespaard. Thierry Belin (NSPV-SNPS) benadrukte ook dat “agenten geen racisten of neonazi’s zijn en dat racisme evenmin thuis hoort in hun organisatie.” Hij drong er ook op aan om schooluitval te voorkomen en te investeren in onderwijs.

Vincent Gilles van VSOA merkte op dat ook na de zaak Chovanec “60 procent van de burgers het vertrouwen behoudt in de politie." Hij haalde voorts nog een eigen intern onderzoek aan waarin sprake zou zijn van duizenden feiten per jaar van geweld tegen de politie.

Raoul Moulin (ACV) schetste hoe de taak van de politie geëvolueerd is. "Sommige wijken zijn enorm veranderd, maar de wijkagent moet te veel juridische en administratieve taken verrichten en heeft zo het contact met de wijk verloren.” Betty Masure (ACOD) volgde hem daarin. “Door personeelstekorten worden wijkagenten soms zelfs mee ingeschakeld bij verregaande interventies. Dat zorgt voor een totale vertrouwensbreuk met de mensen van de wijk die ze kennen.”

Masure pleitte ook voor meer samenwerking met de gemeenschapswachten. Ook is een betere omkadering van agenten nodig, zeker na negatieve ervaringen waarbij zich anders 'stereotype gedachten' dreigen te nestelen. "We willen geen robocops", besloot ze, "ook wij willen politie die dichtbij de burger staat.”

Verhitte gemoederen

Door de vele vragen van Brusselse parlementsleden en lange tussenkomsten, duurde de eerste zitting erg lang. Op het einde was er even een kort dispuut tussen parlementslid Hilde Sabbe (One.brussels) en Thierry Belin (van de vakbond NSPV) toen die laatste aangaf dat er soms sprake was van “politie-bashing”. Belin erkende wel dat de politie “vaak dezelfde mensen controleert.” “Dat gaat dan toch wél over racisme”, reageerde Sabbe, daarin bijgetreden door Jamal Ikazban (PS) en nadien ook nog Ahmed Moussin (Ecolo). Waarop Belin ontkende en repliceerde dat “hij gaat om dezelfde mensen die vaak verdacht gedrag vertonen.”

Kort erna kalmeerden de gemoederen weer. Commissievoorzitter Guy Vanhengel (Open VLD) moest het meermaals herhalen. “Het doel was vandaag om te luisteren, niet om al in debat te gaan.” Daarvoor moeten de volgende commissies dienen. Stof genoeg alvast.